< فهرست دروس

درس خارج فقه استاد رضازاده

کتاب النکاح

92/12/12

بسم الله الرحمن الرحیم

موضوع: نظر چهارم/ احکام اولاد/ مستحبات ولادت
بحث در اسم گذاشتن فرزند بودکه فرمایش شرایع و قواعد بیان شد که افضل اسماء چیست.
تحریر هم مثل قواعد و شرایع فرموده است همچنین منهاج آیت الله سیستانی هم نظیر این بزرگواران فرموده اند.
در کتاب تحریر و منهاج، جمله ای اضافه دارند و می فرمایند: « فإن ذلك من حق الولد على الوالد» و ایضا: «بل يكره ترك التسمية به –محمد صلی الله علیه و آله- إن ولد له أربعة أولاد »
می فرمایند: اسم نیکو روی فرزند گذاشتن، از حقوق فرزند بر گردن پدر است. و همچنین اگر کسی 4 فرزند دارد، کراهت دارد که اسم هیچکدام را به نام محمد نگذارد.
منهاج می فرماید: «و عن النبی صلی الله علیه و آله انه قال: من ولد له اربعة اولاد و لم یسم احدهم باسمی فقد جفانی»
می فرمایند: پیامبر فرمودند اگر کسی 4 فرزند داشته باشد و اسم هیچکدام به نام من نباشد، نسبت به من جفا کرده است.
اما روایات این باب:
در این باب چند دسته روایات وجود دارد که بعد دسته بندی خواهیم کرد:
منها: « عَنْ سُلَيْمَانَ الْجَعْفَرِيِّ قَالَ سَمِعْتُ أَبَا الْحَسَنِ ع يَقُولُ‌ لَا يَدْخُلُ الْفَقْرُ بَيْتاً فِيهِ اسْمُ مُحَمَّدٍ أَوْ أَحْمَدَ أَوْ عَلِيٍّ أَوِ الْحَسَنِ أَوِ الْحُسَيْنِ أَوْ جَعْفَرٍ أَوْ طَالِبٍ أَوْ عَبْدِ اللَّهِ أَوْ فَاطِمَةَ مِنَ النِّسَاءِ.».[1]
راوی می گوید: از امام شنیدم که فقر داخل خانه ای که یکی از اسماء شریفه باشد، نمی شود. آن اسمها محمد، احمد، علی، حسن، حسین، جعفر، طالب و عبدالله از مردها و فاطمه از زنها می باشد.
منها: «عَنِ السَّكُونِيِّ قَالَ: دَخَلْتُ عَلَى أَبِي عَبْدِ اللَّهِ ع وَ أَنَا مَغْمُومٌ مَكْرُوبٌ فَقَالَ لِي يَا سَكُونِيُّ مَا غَمُّكَ فَقُلْتُ وُلِدَتْ لِي ابْنَةٌ فَقَالَ يَا سَكُونِيُّ عَلَى الْأَرْضِ ثِقْلُهَا وَ عَلَى اللَّهِ رِزْقُهَا تَعِيشُ فِي غَيْرِ أَجَلِكَ وَ تَأْكُلُ مِنْ غَيْرِ رِزْقِكَ فَسَرَّى وَ اللَّهِ عَنِّي فَقَالَ مَا سَمَّيْتَهَا قُلْتُ فَاطِمَةَ قَالَ آهِ آهِ آهِ ثُمَّ وَضَعَ يَدَهُ عَلَى جَبْهَتِهِ إِلَى أَنْ قَالَ ثُمَّ قَالَ: قَالَ لِي أَمَا إِذَا سَمَّيْتَهَا فَاطِمَةَ- فَلَا تَسُبَّهَا وَ لَا تَلْعَنْهَا وَ لَا تَضْرِبْهَا».[2]
راوی می گوید: نزد امام صادق رفتم در حالی که ناراحت و افسرده بودم. حضرت فرمودند: چرا افسرده هستی؟ گفتم: خدا به من دختری داده و افسرده ام که چرا پسر نبوده است. حضرت فرمودند: سنگینی بچه روی زمین است و رزق بچه هم بر عهده خداست و زندگانی او هم در غیر مسیر تو است و مانع تو نیست و خداوند هم از روزی تو به او روزی نمی دهد و روزی جدا دارد. امام با این بیانات غم مرا بر طرف کرد. حضرت فرمودند: نام این دختر را چه قرار دادی. گفتم: فاطمه. حضرت فرمودند: آه آه آه و دست خود را روی پیشانی گذاشتند و فرمودند: حالا که اسم او را فاطمه قرار دادی، او را اذیت نکن و او را بد نگو و او را نزن.
منها: « أَنَسِ بْنِ مُحَمَّدٍ عَنْ أَبِيهِ عَنْ جَعْفَرِ بْنِ مُحَمَّدٍ عَنْ آبَائِهِ ع فِي وَصِيَّةِ النَّبِيِّ ص لِعَلِيٍّ ع قَالَ: يَا عَلِيُّ حَقُّ الْوَلَدِ عَلَى وَالِدِهِ أَنْ يُحَسِّنَ اسْمَهُ وَ أَدَبَهُ وَ يَضَعَهُ مَوْضِعاً صَالِحاً وَ حَقُّ الْوَالِدِ عَلَى وَلَدِهِ أَنْ لَا يُسَمِّيَهُ بِاسْمِهِ وَ لَا يَمْشِيَ بَيْنَ يَدَيْهِ وَ لَا يَجْلِسَ أَمَامَهُ وَ لَا يَدْخُلَ مَعَهُ الْحَمَّامَ يَا عَلِيُّ لَعَنَ اللَّهُ وَالِدَيْنِ حَمَلَا وَلَدَهُمَا عَلَى عُقُوقِهِمَا يَا عَلِيُّ يَلْزَمُ الْوَالِدَيْنِ مِنْ عُقُوقِ وَلَدِهِمَا مَا يَلْزَمُ الْوَلَدَ لَهُمَا مِنْ عُقُوقِهِمَا يَا عَلِيُّ رَحِمَ اللَّهُ وَالِدَيْنِ حَمَلَا وَلَدَهُمَا عَلَى بِرِّهِمَا يَا عَلِيُّ مَنْ أَحْزَنَ وَالِدَيْهِ فَقَدْ عَقَّهُمَا».[3]
راوی از امام صادق از پدرانش نقل می کند که در وصیت پیامبر به علی آمده که حضرت فرموده: ای علی، حق فرزند بر پدرش این است که اسم نیکویی برای او قرار دهد و او را خوب تربیت کند و او را برای تحصیل یا شغل در جای خوب قرار دهد و حق پدر بر فرزند این است که پدرش را به اسم صدا نکند و جلوی او راه نرود و جلوی او ننشیند و با او حمام نرود. بعد حضرت فرمودند: خدا لعنت می کند پدر و مادری را که موجب شوند فرزندشان نافرمان شود و عاق شود. بعد فرمودند: همانطور که فرزند عاق پدر و مادر می شود، همانطور پدر و مادر عاق فرزند می شوند و همان مشکلات برای آنها پیش می آید. خدا رحمت کند پدر و مادری را که با فرزندان به گونه ای برخورد کنند که بچه ها به آنها همیشه احسان کنند و کسی که پدر و مادرش را محزون کند، عاق آنها شده است.
منها: « موسی بن بَكْرٍ عَنْ أَبِي الْحَسَنِ ع قَالَ: أَوَّلُ مَا يَبَرُّ الرَّجُلُ وَلَدَهُ أَنْ يُسَمِّيَهُ بِاسْمٍ حَسَنٍ فَلْيُحْسِنْ أَحَدُكُمُ اسْمَ وَلَدِهِ ».[4]
راوی از حضرت نقل می کند که حضرت فرمودند: اول احسانی که پدر باید به فرزندش کند، نام خوبی برای او انتخاب کند و شما باید اسم بچه هایتان را اسم نیکو قرار دهید.
منها: « أَحْمَدُ بْنُ فَهْدٍ فِي عُدَّةِ الدَّاعِي قَالَ: قَالَ رَجُلٌ يَا رَسُولَ اللَّهِ مَا حَقُّ ابْنِي هَذَا قَالَ تُحَسِّنُ اسْمَهُ وَ أَدَبَهُ وَ تَضَعُهُ مَوْضِعاً حَسَناً».[5]
راوی می گوید: مردی از پیامبر سوال کرد: حق این فرزندم بر من چیست؟ حضرت فرمودند: اسم نیکو برای او قرار بده و او را خوب ترتبیت کند و او را در تحصیل و شغل، جای خوب قرار بده.

التقرير العربي
و مثلها تقریبا تحریر[6] و منهاج آیت الله سیستانی[7] و زاد فیهما بعد کلمة«اسماء الحسنة»: « فإن ذلك من حق الولد على الوالد» و ایضا: «بل يكره ترك التسمية به –محمد صلی الله علیه و آله- إن ولد له أربعة أولاد » و ذکر المنهاج: «و عن النبی صلی الله علیه و آله انه قال: من ولد له اربعة اولاد و لم یسم احدهم باسمی فقد جفانی».
و اما نصوص الباب و طوائفه منها ما یشیری الی الآثار:
منها: « عَنْ سُلَيْمَانَ الْجَعْفَرِيِّ قَالَ سَمِعْتُ أَبَا الْحَسَنِ ع يَقُولُ‌ لَا يَدْخُلُ الْفَقْرُ بَيْتاً فِيهِ اسْمُ مُحَمَّدٍ أَوْ أَحْمَدَ أَوْ عَلِيٍّ أَوِ الْحَسَنِ أَوِ الْحُسَيْنِ أَوْ جَعْفَرٍ أَوْ طَالِبٍ أَوْ عَبْدِ اللَّهِ أَوْ فَاطِمَةَ مِنَ النِّسَاءِ.».[8]
منها: «عَنِ السَّكُونِيِّ قَالَ: دَخَلْتُ عَلَى أَبِي عَبْدِ اللَّهِ ع وَ أَنَا مَغْمُومٌ مَكْرُوبٌ فَقَالَ لِي يَا سَكُونِيُّ مَا غَمُّكَ فَقُلْتُ وُلِدَتْ لِي ابْنَةٌ فَقَالَ يَا سَكُونِيُّ عَلَى الْأَرْضِ ثِقْلُهَا وَ عَلَى اللَّهِ رِزْقُهَا تَعِيشُ فِي غَيْرِ أَجَلِكَ وَ تَأْكُلُ مِنْ غَيْرِ رِزْقِكَ فَسَرَّى وَ اللَّهِ عَنِّي فَقَالَ مَا سَمَّيْتَهَا قُلْتُ فَاطِمَةَ قَالَ آهِ آهِ آهِ ثُمَّ وَضَعَ يَدَهُ عَلَى جَبْهَتِهِ إِلَى أَنْ قَالَ ثُمَّ قَالَ: قَالَ لِي أَمَا إِذَا سَمَّيْتَهَا فَاطِمَةَ- فَلَا تَسُبَّهَا وَ لَا تَلْعَنْهَا وَ لَا تَضْرِبْهَا».[9]
منها: « أَنَسِ بْنِ مُحَمَّدٍ عَنْ أَبِيهِ عَنْ جَعْفَرِ بْنِ مُحَمَّدٍ عَنْ آبَائِهِ ع فِي وَصِيَّةِ النَّبِيِّ ص لِعَلِيٍّ ع قَالَ: يَا عَلِيُّ حَقُّ الْوَلَدِ عَلَى وَالِدِهِ أَنْ يُحَسِّنَ اسْمَهُ وَ أَدَبَهُ وَ يَضَعَهُ مَوْضِعاً صَالِحاً وَ حَقُّ الْوَالِدِ عَلَى وَلَدِهِ أَنْ لَا يُسَمِّيَهُ بِاسْمِهِ وَ لَا يَمْشِيَ بَيْنَ يَدَيْهِ وَ لَا يَجْلِسَ أَمَامَهُ وَ لَا يَدْخُلَ مَعَهُ الْحَمَّامَ يَا عَلِيُّ لَعَنَ اللَّهُ وَالِدَيْنِ حَمَلَا وَلَدَهُمَا عَلَى عُقُوقِهِمَا يَا عَلِيُّ يَلْزَمُ الْوَالِدَيْنِ مِنْ عُقُوقِ وَلَدِهِمَا مَا يَلْزَمُ الْوَلَدَ لَهُمَا مِنْ عُقُوقِهِمَا يَا عَلِيُّ رَحِمَ اللَّهُ وَالِدَيْنِ حَمَلَا وَلَدَهُمَا عَلَى بِرِّهِمَا يَا عَلِيُّ مَنْ أَحْزَنَ وَالِدَيْهِ فَقَدْ عَقَّهُمَا».[10]
منها: « موسی بن بَكْرٍ عَنْ أَبِي الْحَسَنِ ع قَالَ: أَوَّلُ مَا يَبَرُّ الرَّجُلُ وَلَدَهُ أَنْ يُسَمِّيَهُ بِاسْمٍ حَسَنٍ فَلْيُحْسِنْ أَحَدُكُمُ اسْمَ وَلَدِهِ ».[11]
منها: « أَحْمَدُ بْنُ فَهْدٍ فِي عُدَّةِ الدَّاعِي قَالَ: قَالَ رَجُلٌ يَا رَسُولَ اللَّهِ مَا حَقُّ ابْنِي هَذَا قَالَ تُحَسِّنُ اسْمَهُ وَ أَدَبَهُ وَ تَضَعُهُ مَوْضِعاً حَسَناً».[12]


[7] منهاج الصالحین، آیت الله سیستانی، ج3، ص 117.

BaharSound

www.baharsound.ir, www.wikifeqh.ir, lib.eshia.ir

logo