درس خارج فقه استاد رضازاده
کتاب النکاح
93/01/20
بسم الله الرحمن الرحیم
موضوع:
نظر چهارم/ احکام اولاد/ ختنه
کردن دختر
بحث در خفض بود كه چند حديث بيان شد.
حديث بعد: عن وهب عن جعفر عن ابیه عن علی علیه السلام «قَالَ: لَا تُخْفَضُ الْجَارِيَةُ حَتَّى تَبْلُغَ سَبْعَ سِنِينَ».[1]
راوی می گوید حضرت فرمودند: جاریه خفض نمی شود تا اینکه هفت سال او تمام شود.
در این روایت می گوید، که استحباب خفض در سن هفت سالگی است.
از این سه روایت چند مطلب استفاده می شود:
1-خفض بعد از سن هفت سالگی دختر است؛
2-خفض قبل از اسلام هم در بین اعراب متعارف بوده است که از روایت اول فهمیده می شود؛
3-خفض موجب زیبایی زن بیشتر شود و مرد هم از او لذت بیشتری ببرد، مخصوصا اگر مقدار خفض کم باشد و شبیه به بوئیدن بوی خوش در کمین باشد.
در وسائل در ذیل روایت اول آمده است: «أشمي ولا تنهكي : شبه القطع اليسير باشمام الرائحة، والنهك : المبالغة، أي اقطعي بعض النواة ولا تستأصلها».
می فرماید: نهایه[2] در ذیل حدیث فرموده: این عبارت ختنه کردن کم، تشبیه به بوی خوش شده است، یعنی همانطور که بوی خوش کم است و انسان از آن زیاد استفاده نمی کند، خفض هم باید کم باشد و عبارت بعد کنایه از این است که همه نبات را قطع نکنند وبعضی از نبات را قطع کنند.
پس به حکم این روایات و لغت، خفض و ختنه هم موجب زیبایی است و هم موجب لذت بیشتر مردها خواهد بود.
دلیل بر استحباب خفض:
جواهر برای استحباب خفض این گونه استدلال می کند و می فرماید: «بلا خلاف، بل الاجماع بقسميه عليه، والنصوص مستفيضة فيه أو متواترة».[3]
می فرماید: استحباب خفض بدون خلاف است، بلکه اجماع محصل و منقول بر این وجود دارد و روایاتی مستفیضه و یا متواتره در این باب وجود دارد.
بعد می فرمایند: « ولا يجب على الولي قبل البلوغ ولا عليهن بعده، والظاهر أن وقته فيهن لسبع سنين... كما أنه ينبغي عدم استئصال فيه، لصحيح ابن مسلم».[4]
می فرمایند: خفض بر ولی دختر، قبل از اینکه دختر بالغ شود واجب نیست و بعد از بلوغ هم بر دختران خفض کردن واجب نیست، و ظاهر این است که زمان خفض، هفت ساله شدن دختر است. بعد می فرمایند: نباید تمام نبات را قطع کنند، به خاطر صحیح ابن مسلم که اولین روایت بود که ذکر کردیم.
اما حکم خفض زن کافره بعد از اسلام:
گفتیم که مرد کافری که مسلمان می شود، باید ختنه شود اما نسبت به زن، شرایع می فرماید: «ولو أسلمت امرأة لم يجب ختانها واستحب ».[5]
می فرماید: اگر زن کافر مسلمان شود، خفض او واجب نیست و مستحب است.
دلیل این استحباب:
روایتی است که می تواند دلیل بر این استحباب باشد و آن روایت این است:
ابی بصیر «قَالَ: سَأَلْتُ أَبَا جَعْفَرٍ ع عَنِ الْجَارِيَةِ تُسْبَى مِنْ أَرْضِ الشِّرْكِ فَتُسْلِمُ فَيُطْلَبُ لَهَا مَنْ يَخْفِضُهَا فَلَا يُقْدَرُ عَلَى امْرَأَةٍ فَقَالَ أَمَّا السُّنَّةُ فَالْخِتَانُ عَلَى الرِّجَالِ وَ لَيْسَ عَلَى النِّسَاء».[6]
راوی می گوید از حضرت درباره جاریه ای که از شهر کفر آمده است و مسلمان می شود، بعد به او می خواهد خفض کند و کسی را پیدا نمی کند، باید چه کند؟ حضرت فرمودند: سنت در ختنه کردن برای مردها است و برای زنها واجب نیست.
تقریر العربی
و عن وهب عن جعفر عن ابیه عن علی علیه السلام «قَالَ: لَا تُخْفَضُ الْجَارِيَةُ حَتَّى تَبْلُغَ سَبْعَ سِنِينَ».[7]
یستفاد من هذه الروایات:
1-ان الخفض یکون بعد هو فیها سبع سنین؛
2-انه کان الخفض قبل الاسلام متعارفا فی العرب؛
3-ان الخفض یزید علی حُسن الزوجة و لذة الزوج سیما لو کان مقدارا یسیرا و شبیها باشمام الرائحة فی القلة.
و ذکر فی الوسائل[8] ذيل الصفحة توضيحا لبعض فقرات الرواية الاولي –محمد بن مسلم- ما نصه: «أشمي ولا تنهكي : شبه القطع اليسير باشمام الرائحة، والنهك : المبالغة، أي اقطعي بعض النواة ولا تستأصلها» عن النهایة.[9]
و الحاصل استدل الجواهر علی استحباب خفض الجواری بالاجماع و النصوص نصه: «بلا خلاف، بل الاجماع بقسميه عليه، والنصوص مستفيضة فيه أو متواترة».[10]
ثم زاده: « ولا يجب على الولي قبل البلوغ ولا عليهن بعده، والظاهر أن وقته فيهن لسبع سنين... كما أنه ينبغي عدم استئصال فيه، لصحيح ابن مسلم».[11]
هذه بالنسبة الی نبات المسلمات.
و اما المراة الکافرة بعد الاسلام:
صرح الشریع ما نصه: «ولو أسلمت امرأة لم يجب ختانها واستحب».[12]
و یمکن استفادة استحباب الخفض لها من روایة:
ابی بصیر «قَالَ: سَأَلْتُ أَبَا جَعْفَرٍ ع عَنِ الْجَارِيَةِ تُسْبَى مِنْ أَرْضِ الشِّرْكِ فَتُسْلِمُ فَيُطْلَبُ لَهَا مَنْ يَخْفِضُهَا فَلَا يُقْدَرُ عَلَى امْرَأَةٍ فَقَالَ أَمَّا السُّنَّةُ فَالْخِتَانُ عَلَى الرِّجَالِ وَ لَيْسَ عَلَى النِّسَاء».[13]
بحث در خفض بود كه چند حديث بيان شد.
حديث بعد: عن وهب عن جعفر عن ابیه عن علی علیه السلام «قَالَ: لَا تُخْفَضُ الْجَارِيَةُ حَتَّى تَبْلُغَ سَبْعَ سِنِينَ».[1]
راوی می گوید حضرت فرمودند: جاریه خفض نمی شود تا اینکه هفت سال او تمام شود.
در این روایت می گوید، که استحباب خفض در سن هفت سالگی است.
از این سه روایت چند مطلب استفاده می شود:
1-خفض بعد از سن هفت سالگی دختر است؛
2-خفض قبل از اسلام هم در بین اعراب متعارف بوده است که از روایت اول فهمیده می شود؛
3-خفض موجب زیبایی زن بیشتر شود و مرد هم از او لذت بیشتری ببرد، مخصوصا اگر مقدار خفض کم باشد و شبیه به بوئیدن بوی خوش در کمین باشد.
در وسائل در ذیل روایت اول آمده است: «أشمي ولا تنهكي : شبه القطع اليسير باشمام الرائحة، والنهك : المبالغة، أي اقطعي بعض النواة ولا تستأصلها».
می فرماید: نهایه[2] در ذیل حدیث فرموده: این عبارت ختنه کردن کم، تشبیه به بوی خوش شده است، یعنی همانطور که بوی خوش کم است و انسان از آن زیاد استفاده نمی کند، خفض هم باید کم باشد و عبارت بعد کنایه از این است که همه نبات را قطع نکنند وبعضی از نبات را قطع کنند.
پس به حکم این روایات و لغت، خفض و ختنه هم موجب زیبایی است و هم موجب لذت بیشتر مردها خواهد بود.
دلیل بر استحباب خفض:
جواهر برای استحباب خفض این گونه استدلال می کند و می فرماید: «بلا خلاف، بل الاجماع بقسميه عليه، والنصوص مستفيضة فيه أو متواترة».[3]
می فرماید: استحباب خفض بدون خلاف است، بلکه اجماع محصل و منقول بر این وجود دارد و روایاتی مستفیضه و یا متواتره در این باب وجود دارد.
بعد می فرمایند: « ولا يجب على الولي قبل البلوغ ولا عليهن بعده، والظاهر أن وقته فيهن لسبع سنين... كما أنه ينبغي عدم استئصال فيه، لصحيح ابن مسلم».[4]
می فرمایند: خفض بر ولی دختر، قبل از اینکه دختر بالغ شود واجب نیست و بعد از بلوغ هم بر دختران خفض کردن واجب نیست، و ظاهر این است که زمان خفض، هفت ساله شدن دختر است. بعد می فرمایند: نباید تمام نبات را قطع کنند، به خاطر صحیح ابن مسلم که اولین روایت بود که ذکر کردیم.
اما حکم خفض زن کافره بعد از اسلام:
گفتیم که مرد کافری که مسلمان می شود، باید ختنه شود اما نسبت به زن، شرایع می فرماید: «ولو أسلمت امرأة لم يجب ختانها واستحب ».[5]
می فرماید: اگر زن کافر مسلمان شود، خفض او واجب نیست و مستحب است.
دلیل این استحباب:
روایتی است که می تواند دلیل بر این استحباب باشد و آن روایت این است:
ابی بصیر «قَالَ: سَأَلْتُ أَبَا جَعْفَرٍ ع عَنِ الْجَارِيَةِ تُسْبَى مِنْ أَرْضِ الشِّرْكِ فَتُسْلِمُ فَيُطْلَبُ لَهَا مَنْ يَخْفِضُهَا فَلَا يُقْدَرُ عَلَى امْرَأَةٍ فَقَالَ أَمَّا السُّنَّةُ فَالْخِتَانُ عَلَى الرِّجَالِ وَ لَيْسَ عَلَى النِّسَاء».[6]
راوی می گوید از حضرت درباره جاریه ای که از شهر کفر آمده است و مسلمان می شود، بعد به او می خواهد خفض کند و کسی را پیدا نمی کند، باید چه کند؟ حضرت فرمودند: سنت در ختنه کردن برای مردها است و برای زنها واجب نیست.
تقریر العربی
و عن وهب عن جعفر عن ابیه عن علی علیه السلام «قَالَ: لَا تُخْفَضُ الْجَارِيَةُ حَتَّى تَبْلُغَ سَبْعَ سِنِينَ».[7]
یستفاد من هذه الروایات:
1-ان الخفض یکون بعد هو فیها سبع سنین؛
2-انه کان الخفض قبل الاسلام متعارفا فی العرب؛
3-ان الخفض یزید علی حُسن الزوجة و لذة الزوج سیما لو کان مقدارا یسیرا و شبیها باشمام الرائحة فی القلة.
و ذکر فی الوسائل[8] ذيل الصفحة توضيحا لبعض فقرات الرواية الاولي –محمد بن مسلم- ما نصه: «أشمي ولا تنهكي : شبه القطع اليسير باشمام الرائحة، والنهك : المبالغة، أي اقطعي بعض النواة ولا تستأصلها» عن النهایة.[9]
و الحاصل استدل الجواهر علی استحباب خفض الجواری بالاجماع و النصوص نصه: «بلا خلاف، بل الاجماع بقسميه عليه، والنصوص مستفيضة فيه أو متواترة».[10]
ثم زاده: « ولا يجب على الولي قبل البلوغ ولا عليهن بعده، والظاهر أن وقته فيهن لسبع سنين... كما أنه ينبغي عدم استئصال فيه، لصحيح ابن مسلم».[11]
هذه بالنسبة الی نبات المسلمات.
و اما المراة الکافرة بعد الاسلام:
صرح الشریع ما نصه: «ولو أسلمت امرأة لم يجب ختانها واستحب».[12]
و یمکن استفادة استحباب الخفض لها من روایة:
ابی بصیر «قَالَ: سَأَلْتُ أَبَا جَعْفَرٍ ع عَنِ الْجَارِيَةِ تُسْبَى مِنْ أَرْضِ الشِّرْكِ فَتُسْلِمُ فَيُطْلَبُ لَهَا مَنْ يَخْفِضُهَا فَلَا يُقْدَرُ عَلَى امْرَأَةٍ فَقَالَ أَمَّا السُّنَّةُ فَالْخِتَانُ عَلَى الرِّجَالِ وَ لَيْسَ عَلَى النِّسَاء».[13]
