< فهرست دروس

درس خارج فقه استاد رضازاده

کتاب الخمس

95/10/08

بسم الله الرحمن الرحیم

موضوع: گنجها /متعلقات خمس/خمس

بحث در اين بود اگر در سر زمين اسلام كنزي پيدا شد، اگر اين زمين قبلا مالك داشته و معلوم است، به مالك مراجعه مي كند كه آيا كنز از تو است يا خير و اگر مالك داشته و مالكش معلوم نيست، اگر در مواردي است كه مثل جايي است كه زميني مالك ندارد مثلا زمان تعلق گنج مال 1000 سال قبل است و كسي اين را پنهان كرده كه در اين صورت مالك پيدا نمي شود و مثل زميني است كه مالك ندارد و با دادن خمس ملك مستخرج مي شود و بيان شد كه در اينگونه موارد عقلاء اين را بدون مالك مي دانند و شارع هم طبق همين عمل كرده است.

مويد: بعضي روايات گفته اند اگر ورقي (درهم) در خانه مخروبه اي پيدا شده، اين درهم مال كسي است كه پيدا كرده است.

از اين روايات معلوم مي شود كه اگر صاحبش معلوم نباشد يا شبهه غير محصوره باشد يا زمان طولاني اي گذشته باشد، مثل خرابه است و مثل جايي است كه زمين مالك ندارد و مستخرج مالك مي شود.

دليل مويد بودن روايات بالا، اين است كه بحث ما در كنز است اما روايات بالا در باب كنز نمي باشند و از جهت شباهت÷ مويد است.

روايات باب ورق، مخصص ادله لقطه (تا يك سال بايد تعريف كند و بعد صدقه بدهد يا مالك مي شود و...) هستند. چون ادله لقطه مي گويند اگر به مقدار يك درهم يا بيشتر بود، بايد تعريف شود و... اما اگر چنانچه كمتر از يك درهم بود مال كسي است كه پيدا كرده اما روايات باب ورق مي گويد اگر يك درهم بود، مال كسي است پيدا كرده است و آن روايات را تقييد مي زند.

اما اگر علم به سبقيت مالك نداريم و شك داريم كه صاحب دارد يا نه و آيا كافر بوده يا خير، بايد مثل لقطه، گنج را تعريف كرد. چون مطمئنا كسي اين گنج را پنهان كرده است و احتمال مي دهيم مالكي داشته است و بايد تعريف شود و اگر در دار الاسلام بود، خود اين اماره است كه مسبوق به يد بوده است، و حكم آن بعد خواهد آمد.

 

التقرير العربي

و يويده بعض الروايات الواردة في الورق الملقاة في دار المخروبة حيث حكم بانه للواجد فيفهم منها انه عند عدم امكان التعريف و كون الشبهة غير محصورة يكون له و انما قلنا بكونها مويدات لانها في مورد الورق لا الكنز فلا يكون دليلا للمقام بل مويدة.

نعم هن مخصصات لادلة اللقطة اذ ادلة اللقطة دالة علي لزوم التعريف اذا كان بمقدار الدرهم او زائدا عليه و لو كان نقص من الدرهم له و هذه الروايات صريحة في كون الورق و هو الدرهم للواجد فتكون مخصصة لادلة اللقطة.

و اما اذا لم نعلم بسبق اليد عليه بل نشك في سبق يد المسلم عليه او يد الكافر ذهب جمع من الاصحاب الي لزوم التعريف و لعله لحصول الظن بسبقه بيد المسلم او كون الكنز في دار الاسلام امارة مسبوقيته بيد المسلم فيلزم تعريفه.

BaharSound

www.baharsound.ir, www.wikifeqh.ir, lib.eshia.ir

logo