< فهرست دروس

درس خارج اصول استاد رضازاده

89/06/28

بسم الله الرحمن الرحیم

موضوع: دلالت نهی بر فساد

در اینکه آیا نهی مقتضی فساد می باشد یا نه مقدماتی در گذشته بیان شد حال به بیان اقوال در مساله می پردازیم .

بخاطر اختلافی که بین عبادات و معاملات است علماء بحث را در دو مقام مطرح کرده اند مرحوم آخوند هم به همین شکل بیان کرده اند.

مقام اول: عبادات

معنای عبادت:

مرحوم آخوند می فرمایند مراد از عبادت عبادت به معنای اخص می باشد یعنی عملی که صحت آن عمل و ترتب آثارش متوقف بر قصد قربت می باشد نه عبادت به معنای اعم که شامل شستن لباس نجس برای نماز احیاناً با قصد قربت شود

مراد از عبادت به معنای اخص این نیست که عمل عبادی بالفعل امر داشته باشد بلکه باید عبادیتش شأنیه باشد زیرا اگر مراد عبادتی باشد که بالفعل امر دارد و از طرفی هم متعلق نهی واقع شده باشد این ممکن نیست چرا که لازمه اش اجتماع امر و نهی در شیء واحد بوجه واحد خواهد بود.

در بحث اجتماع امر و نهی که بعضی قائل به جواز شده بودند جائی بود که متعلق امر و نهی واحد ذو وجهین باشد مانند نماز در دار غصبی که از حیث نماز امر داشت و از حیث غصب نهی داشت اما اگر متعلق امر و نهی واحد ذو وجه واحد باشد نه در مقام ثبوت تصورش ممکن است و نه در مقام اثبات امتثالش ممکن خواهد بود.

پس مراد از عبادت این است که اگر امر داشته باشد عبادت خواهد بود مانند صوم روز عیدین که متعلق نهی واقع شده است و مانند نماز زن حائض که در این دو مثال عبادت هستند اما عبادیتشان به معنای اخص و شأنیه می باشد نه فعلیه زیرا صوم روز عیدین و یا نماز زن خائض امر فعلی ندارند و الا نهی از آنها ممکن نیست.

نتیجه

عبادت مورد بحث اولاً باید عبادت به معنای اخص باشد و ثانیا عبادیتش شأنیه یا ذاتیه باشد

عبادت ذاتیه

مراد از عبادت ذاتیه این است که بعضی از اعمال ذاتاً عبادت است و نیازی به امر ندارد مانند رکوع و سجود برای خداوند متعال که ذاتا عبادت است چه امر داشته باشد و چه امر نداشته باشد چنین عبادتی نیز محل بحث است مانند سجده برای بت که از آن نهی شده است.

اقوال در نماز زن خائض

در مورد نماز زن حائض چند قول بیان شده است

عبادیتش ذاتیه می باشد در صورتی عبادت است که با قصد قربت انجام شود و نهی دارد بخاطر اینکه این بدعت است و ادخال ما لیس فی الدین فی الدین است.

حال اگر عبادیتش ذاتیه باشد زن حائض حتی به عنوان تعلیم فرزندش هم نمی تواند نماز بخواند زیرا عبادیت نماز ذاتیه است و متوقف بر قصد قربت نیست اما طبق قول دیگر در صورتی خواندن نماز بر زن حائض حرام است که قصد قربت بکند لذا اگر بخاطر تعلیم فرزندش نماز بخواند حرام نیست زیرا به قصد قربت انجام نداده است بلکه برای تعلیم فرزندش نماز را خوانده است.

از اینکه گفتیم عبادت منهی عنه اگر ذاتا عبادت نبود باید عبادیتش شأنیه باشد معلوم می شود که عملی مورد بحث است که اگر امر می داشت امرش تعبدی باشد اما اگر امر ارشادی باشد و یا نهی ارشادی باشد از محل بحث خارج است مثل اینکه نهی شده است از خواندن سوره سجده در نماز این نهی ارشادی می باشد زیرا مفادش بیان حکم شرعی نیست و بداعی زجر و منع صادر نشده است ارشاد به این است که وجود سوره سجده دار در نماز مانعیت دارد و عدمش شرطیت برای نماز دارد.

BaharSound

www.baharsound.ir, www.wikifeqh.ir, lib.eshia.ir

logo