موضوع: خلاصه

در مفهوم لقب از دو جهت بحث می شود 1- تعریف لقب 2- آیا لقب مفهوم دارد یا نه. تعریف لقب: هر اسمی که موضوع واقع بشود یا به تعبیر بعضی از ارکان کلام باشد چه جامد باشد و چه وصف باشد. لقب اگر مفهوم داشته باشد مفهومش نفی سنخ حکم از موضوع می باشد. لقب دال بر نفی حکم از غیر موضوع نیست مگر در دو صورت: 1- جائی که متکلم در مقام تحدید و حصر باشد در این صورت لقب دال بر نفی سنخ حکم از غیر موضوع می باشد «اکرم زیدا» دلالت می کند بر اینکه سنخ اکرام در غیر زید وجود ندارد 2- منفی حکم شخصی باشد در «اکرم زیدا» یک اکرامی برای شخص زید می باشد این لقب دال بر این است که این اکرام شخصی در غیر زید نیست و این دو مورد از محل بحث خارج است زیرا در مورد اول اگر چه سنخ حکم منتفی است اما خود اینکه متکلم در مقام حصر و تحدید است قرینه ی بر مفهوم می باشد و حال آنکه بحث ما در جائی باشد که قرینه نداشته باشیم و مورد دوم از محل بحث خارج است زیرا حکم شخصی در همه موارد نفی می شود به نفی موضوعش، با اندک تغییری که در موضوع ایجاد شود این حکم تغییر می کند لذا می گویند قوام حکم به موضوعش می باشد نتیجه اینکه لقب مفهوم ندارد. و اما عدد هم مفهوم ندارد زیرا عدد هم بر نفی سنخ حکم از غیر مورد عدد دلالت نمی کند. عدد هم مانند لقب گاهی دلالت بر نفی حکم می کند اما آن حکم منفی گاهی حکم شخصی است یعنی هیمن حکمی که روی این عدد آمده است و گاهی سنخ حکم و اگر سنخ حکم هم باشد در جائی است که در مقام تحدید باشد ولی نفی سنخ حکم در این مورد بخاطر قرینه یا به تعبیر آقای خوئی بخاطر این است که مأتی به مطابق با مأمور به نیست.