موضوع: تنبيه سوم/ تنبيهات/ اصالت البرائة/ اصول عمليه

گفتيم معيار نهي چيست؟ يكي از چيزهايي كه امكان دارد معيار باشد گذشت كه خود منهي عنه بود و گفتيم امكان دارد معيار واسطه اي باشد كه اين واسطه وجود مفسده در فعل است و يا وجود مصلحت، در ترك منهي عنه مي باشد و اينكه مرحوم آخوند نهي را به دو قسم انحلالي و مجموعي كردند، يا بخاطر خود منهي عنه است و يا بخاطر وجود مفسده در فعل است و يا وجود مصلحت در ترك كه اگر خود منهي عنه باشد، جلسه قبل بيان شد كه منهي عنه سه قسم است نه دو قسم. پس نهي بايد به سه قسم تقسيم شود.

حال اگر معيار واسطه اي است كه باعث شده نهي روي منهي عنه بيايد، يعني مفسده اي كه بر اين منهي عنه است، دو نوع است و نهي هم قهرا دو قسم است.

رد: مفسده چهار قسم است، نه دو قسم، به اينكه:

اول: مفسده يك نوع خاصي از طبيعت داراي مفسده است. مثلا طبيب بگويد انار براي شما خوب نيست و اين مفسده فقط در انار ترش است و در بقيه نيست.

دوم: مفسده در وجود سعه استمراري طبيعت است.

سوم: مفسده در وجود سعه بدلي طبيعت است.

چهارم: مفسده در همه وجودات است.

و اگر مصلحت در ترك باشد.

رد: اين هم 5 قسم است نه 2 دوقسم.

اول: در هر كدام از عدمها است.

دوم: در مجموع عدم ها است.

سوم: عدم بسيطه متصله كه از اين عدمها گرفته شده.

چهارم: عدم بدلي.

پنجم: عدم مقيد به قيود خاص.

حاصل مطلب: معيار تقسيم براي نهي يا خود مطلوب است و يا كيفيت متعلق نهي قرار گرفتن مطلوب است و يا معيار اختلاف در واسطه اي است كه باعث مي شود نهي بر روي منهي بيايد و به واسطه آن نهي تقسيم مي شود.

التقرير العربي

و ان كان وجود المفسدة في الفعل، فالاقسام اربعة:

فان المفسدة:

اما تكون في وجود مناص من وجودات الطبيعية.

و اما تكون في وجودها السعي الاستغراقي.

و اما تكون في الوجود السعي البدلي.

و اما تكون في جميع الوجودات.

و ان كان وجود المصلحة في الترك، فالاقسام خمسة:

فان المصلحة:

اما تكون في كل واحد من الاَعدام؛

و اما تكون في مجموع الاعدام؛

و اما تكون في عدم بسيط متصلة من تلك الاعدام؛

و اما تكون في العدم البدلي؛

و اما تكون في العدم المقيد بقيود خاصة.

و الحاصل: ان معيار التقسيم النهي:

اما هو المطلوب و كيفية وقوعه متعلقا للنهي.

و اما هو ما كان واسطة في ثبوت النهي للنهي و الواسطة اما هو مفسدة في وجود الفعل المنهي عنه و اما وجود مصلحة في نفس الترك.