< فهرست دروس

درس خارج اصول استاد رضازاده

97/02/11

بسم الله الرحمن الرحیم

موضوع: مقام چهارم/ متباينين/ اصالت الاشتغال/ اصول عمليه

بحث در اين بود که آيا احتياط در شبهه غير محصوره لازم است يا خير؟

مرحوم شيخ در رسائل بعد از بيان وجوهي که علماء براي عدم احتياط در شبهه محصوره مي فرمايند: « هذا غاية ما يمكن أن يستدل به على حكم الشبهة الغير المحصورة، وقد عرفت: أن أكثرها لا يخلو من منع أو قصور، لكن المجموع منها لعله يفيد القطع أو الظن بعدم وجوب الاحتياط في الجملة. والمسألة فرعية يكتفى فيها بالظن».[1]

مي فرمايند: اين وجوه غايت چيزي بود که براي شبهه غيره محصوره استدلال شده است اما اکثر آنها مشکل داشتند اما از مجموع آنها قطع يا ظن به عدم وجوب احتياط در شبهه غير محصوره پيدا مي کنيم و چون اين مسئله فرعيه است که احتياط کنيم يا خير، ظن هم کافي است.

نکته: اگر ظن باشد، اگرچه مسئله فرعيه است و به ظن مي توان اکتفاء کرد، اما بايد ديد ظن در انيجا حجت است يا خير.

مختار ما اين است که احتياط در شبهه غير محصوره لازم نيست.

خلاصه تنبيه سوم:

در اين تنبيه، چهار جهت بيان شد:

جهت اول: ضابطه محصوره و غير محصوره که چند ضابطه بيان شد و به نظر مي رسد فرمايش مرحوم آخوند از فرمايش ايشان بهتر از بقيه باشد کما اينکه مرحوم آقاي ميلاني فرمودند و آن اين بود که غير محصوره خودش چيز خاصي ندارد اما کاشف از ملازمي است که باعث مي شود بگوييم اتيان آن واجب نيست و آن ملازم اين است که غير محصوره در صورت احتياط، ملازم با عسر و حرج يا خروج بعضي از اطراف از مورد ابتلاء مي شود و با هر کدام از اين دو، حکم معلوم به علم اجمالي، از فعليت مي افتد و به تبع منجز نمي باشد.

جهت دوم: حکم غير محصوره چيست؟ آيا احتياط در آن لازم است يا خير؟

مختار ما اين شد که در شبهه غير محصوره احتياط لازم نيست، بخاطر اينکه غير محصوره بخاطر لازمش، موجب عدم فعليت حکم مي شود که ديگر لازم نيست انجام شود و دليل ديگر بناء مسلمين بر اين است که در شبهه غير محصوره احتياط نمي کنند کما اينکه مرحوم بهبهاني مي فرمايند. و امروز هم بيان شد که شيخ مي فرمايند اگر قطع هم پيدا نشود، ظن پيدا مي شود که احتياط لازم نيست.

جهت سوم: آيا زياد بودن اطراف دخالت در عدم لزوم احتياط دارد يا خير؟

در اينجا گفته مي شود زيادي اطراف، دخالت در اين دارد که لازم است و حکم از فعليت مي افتد.

جهت چهارم: در زمان شک به اينکه مورد، محصوره است يا خير، چه بايد کرد؟

در اينجا گفته شده که بايد برائت جاري شود چه در عسر و حرج و چه در مورد ابتلاء.


BaharSound

www.baharsound.ir, www.wikifeqh.ir, lib.eshia.ir

logo