درس خارج فقه آیت الله سبحانی

موضوع: تحدید نسل از دیدگاه اسلام

همانطور که بیان گردید، مبنای کار ما در باره تحدید نسل، آیات وروایات است، در اینکه تحدید نسل بر خلاف آیات و روایات می‌باشد، شکی نیست، البته جنبه فردی را بحث نمی‌ کنیم، بلکه جنبه اجتماعی را بحث می‌کنیم، مثل اینکه دولتی روی کار بیاید و مردم را تشویق به تحدید نسل کند، در جلسه گذشته برخی اطلاعات را در اختیار شما گذاشتم، امروز نیز برخی از اطلاعات را در اختیار شما قرار می‌دهم، جناب آقای شیخ حسنین مخلوف مفتی جمهوری مصری (که فعلا فوت کرده) می‌گوید من یک نامه‌ای را از سازمان مسیحیت به دست آوردم (که آن نامه را برای پزشکان مسیحی که در مصر زندگی می‌کنند و اهل مصرند) نوشته بودند، البته در مصر مسیحی فراوان است، ایشان می‌گوید یک نامه‌ای از سازمان مسیحیت - یعنی سازمان دینی آنها به پزشکان مصری که مسیحی‌اند نوشته بود- به دستم رسید، ‌در این نامه دو مطلب نوشته شده بود، یک مطلبش این بود که مبادا شما نسبت به فرزندان خود تحدید نسل کنید، حتماً بر کثرت نسل خود تاکید کنید، ولی در عین حال مسلمانان را تشویق کنید که آنان تحدید نسل پیدا کنند، ایشان مفتی مصر است، یعنی یک آدم دروغگو نیست، ‌می‌گوید من این نامه سری را به دست آوردم، سازمان دینی مسیحی به پزشکان مسیحی نامه نوشته است و در آن نامه به دو مطلب اشاره کرده است، یکی اینکه نسبت به خودتان مبادا آنها را تشویق بر تحدید نسل کنید، اما نسبت به مسلمانان هر چه می‌توانید آنها را تشویق به تحدید نسل نمایید و مسئله تحدید نسل را در مورد آنان (مسلمانان) اجرا کنید تا عدد آنها کاهش پیدا کند.

هناک رسالة تکشف عن نوایا دُعاة هذه الفکرة، نقلها الأستاذ الشیخ رجب بیوض التمیمی عضو المجلس الوطنی الفلسطینی عن فضیلة الشیخ الحسنین المخلوف المفتی الأسبق لجمهوریة مصر العربیة قال ناقلاً عنه: و قد عثرت علی رسالة وجّهها أحد الرؤساء المسیحیین للأطباء منهم، ‌یحذّرهم من منع الحمل بین أبناء طائفتهم، و یدعوهم إلی منع ذلک بینهم منعاً باتّاً، بینما یدعوهم إلی مساعدة من یرید التحدید و التنظیم إذا کان من المسلمین، أملاً (آرزو می‌کنم) فی أن یقلّ عدد المسلمین و یکثر عدد غیرهم من غیر المسلمین، یقول فضیلته فی فتواه:« و هذا المنشور قرأته بنفسی منذ بضع سنین،‌ و هو منشور سرّی کتبه هذا الزعیم المسیحی، و نشره بین أبناء ملّته سرّاً، لیعمل به أطباؤهم و ینفذّوه حین یعرض علیهم الأمر، و خلاصته تقلیل عدد المسلمین و تکثیر عدد غیر المسلمین، و بعبارة أخری: إضعاف المسلمین و تقویة غیر المسلمین فی مجال الحیاة، و الله لا یهدی کید الخائنین، انتهی ما قاله فضلیته»[1] .

بالرجوع إلی تاریخ بریطانیا مثلا نجد النموّ السُکّانی بها هو الذی جعلها أثناء القرن التاسع عشر تُصبِحُ سیدة العالم، و لا تغیب الشمس عن أقطار نفوذها، ففی القرن الخامس عشر لم یکن سکانها یتجاوزون الملیونَین – تمام جمعیت بریطانیای کبیر بیش از دو میلیون نبوده - ثم قفز (بالا زد و بالا رفت) عددهم فی نهایة القرن الثامن عشر إلی عشرة ملایین، و فی نهایة القرن التاسع عشر و أوائل العشرین إلی 40 ملیون، و هم الآن نحو 60 ملیون، و مع کثافة[2] سُکّان الجُزُر البریطانیا بهذا العدد و مساحتها لا تتجاوز 244/100 کیلومتراً مربعاً، و ذاک سرّ قوّتها و امتداد نفوذها إلی سائر القارات و إلی آمریکا بالذات،‌ و کندا و استرالیا و أقطار شاسعة فی آسیا أیضاً.

و أمریکا الشمالیه فقد کان عدد سُکّانها فی منتصف القرن الثامن عشر ملیوناً واحداً، و فی ظرف مائة سنة، قفز عددهم إلی 26 ملیون، و أمّا عدد سکّان الولایات المتحدة – آمریکا – الیوم فیزید عن 230 ملیوناً، و ذاک ما منحها قوّة اقتصادیة و عسکریة، و نفوذاً علی العالم کلّه، مع ملاحظة أنّ‌ السرّ لیس فی کثرة العدد، بل فیه مع ارتفاع مستوی تکوینیة علمیّاً و فنّیاً، فالکم وحده لا یفید ما لم یکن معه الکیف الرفیع»[3] .

هذا ما ذکره الباحث یرجع إلی السنین الغابرة، و أمّا الیوم فیبلغ عدد سکّان بریطانیا عام 1999 میلادی إلی 59501000 نسمة، کما یبلغ سکان آمریکا الشمالیه عام 1999 میلادی إلی 272690813 نسمة.

ما سردناه من الشواهد یدلّ علی أنّ تحدید النسل و تنظیمه و الدعوة إلیه من جانب الغرب مکیدة تؤدّی إلی تغییر الأنماط السکانیّة فی البلاد الإسلامیة، فتجعل الأغلبیات أقلیات و الأقلیات أغلبیات و تستعین علی ذلک بأسباب و وسائل منها التبشیر بمزایا تحدید النسل و سوق الناس إلیه، و ربّما یقوم بعض الحکومات بجوائز خاصّة لمن قلّل نسله.

إلی هنا تمّ إیضاح دلیل النافی الذی یعبّر عنه بأنّه مکیدة و الغایة منه إضعاف المسلمین فی بلادهم و تقلیل نفوسهم.

همه این شواهد را که آوردیم برای این بود که بدانیم، ‌مسئله، ‌مسئله مکیده و فریب و نیرنگ از جانب دشمن است، ولی بحث ما بحث فقهی است، وقتی ما به قرآن کریم مراجعه می‌کنیم، می‌بینیم که تحدید نسل بر خلاف قرآن و سنت است، یعنی در واقع اگر دولتی روی کار بیاید و شعارش کم کردن جمعیت باشد، این بر خلاف اسلام است.

فیما نقلناه من السادة العظام – الذین تنبضّ قلوبهم بعزّة الإسلام خائفین من سلطة الکفّار علی مصالح المسلمین – غنًی و کفایةً غیر أنّ هناک طریقاً آخر للوقوف علی الحکم الشرعی للمسألة و هو عرض المسألة علی الکتاب و السنّة.

قد عرفت قسماً من الآیات و الروایات التی تحثّ علی النکاح و زیادة النسل بشدّة، فلو کان هناک دعوة من الحکومة علی المجتمع بتحدید النسل و تقلیصه و تقلیله تکون الدعوة علی خلاف ما علیه الکتاب و السنّة و هل یصحّ للحکومة الإسلامیة أن تقوم بذلک فنبیّهم ص یقول:«تناکحوا تناسلوا تکاثروا فإنّی أباهی الأمم و لو بالسقط» و لکن الحکومة تبعث الشعب علی تقلیل النسل تحت غطاء أنّ العیش الطیّب فی قلّة الأولاد.

هذا کلّه حسب العنوان الأولی، و أمّا حسب العنوان الثانوی فلا یحتاج إلی البیان و الله سبحانه یقول: « وَأَعِدُّوا لَهُمْ مَا اسْتَطَعْتُمْ مِنْ قُوَّةٍ وَمِنْ رِبَاطِ الْخَيلِ تُرْهِبُونَ بِهِ عَدُوَّ اللَّهِ وَعَدُوَّكُمْ وَآخَرِينَ مِنْ دُونِهِمْ لَا تَعْلَمُونَهُمُ اللَّهُ يعْلَمُهُمْ وَمَا تُنْفِقُوا مِنْ شَيءٍ فِي سَبِيلِ اللَّهِ يوَفَّ إِلَيكُمْ وَأَنْتُمْ لَا تُظْلَمُونَ».[4]

تحدید و تقلیل نسل هم از نظر عنوان اولی غلط است و هم از نظر عنوان ثانوی، چون آیه می‌فرماید شما جمعیت خود را محکم تر و قوی تر کنید،‌ یکی از وسائل استحکام همان کثرت جمعیت است. فقوله سبحانه: « مَا اسْتَطَعْتُمْ مِنْ قُوَّةٍ » - تنها موشک نیست، سرباز، افسر و بقیه نیز لازم است- ینطوی علی معنی جامع و منه کثرة النسل الذی به یدفع شرّ الأعداء و یحفظ نوامیس الإسلام.

و من حسن الحظّ أنّه شعر بأهمیّة الموضوع قائد الثورة الإسلامیة فأنذر المسؤولین بسوء العاقبة لو دام الوضع علی ما هو علیه الآن، فالله سبحانه یؤیّد الإسلام و أهله و یخذل الکفر و من تبعه.

أنّ تحدید النسل بشکل جماعی علی أن لا یتخذ کلّ بیت إلّا ولداً، أو ولدین یسبب شیخوخة المجتمع بعد مضی أعوام علی نحو یتوفّر فیهم الشیوخ الذین لا یقومون بأمور مهمّة و یقلّ عدد الشباب بینهم، و أی خسالة أعظم من تلک الخسارة.

بنابراین،‌ ما مسئله را هم از نظر عنوان اولی بحث کردیم و هم از نظر عنوان ثانوی بحث نمودیم،‌در آخر هم به یک آماری که تازه به دستم رسیده اشاره کنم و آن اینکه: چین سابقاً می‌گفت هر کس باید بیش از یک بچه نداشته باشد، الآن حساب می‌کند که اگر به همین نحو مسئله پیش برود، کشور رو به پیری می‌رود ولذا به مسلمانان گفته سه تا بچه بیاورید، به غیر مسلمان گفته دوتا بچه،‌این اخباری است که به دست من رسیده است،‌احساس کرده اگر جامعه به همین نحو پیش برود، جمعیت رو به پیری می‌رود ولذا اجازه داده بیش از یک بچه بیاورند.

و ها هی حکومة الصین فقد رخّصّت للمسلمین اتخاذ أولاد ثلاثه و لغیرهم اتخاذ ولدین بعد أن کان القانون یسمح لکلّ بیت ولداً أو ولدین، حیث رأی أنّ مستقبل البلد مظلم و الشیخوخة تکون قاهرة و القوّة القادرة علی العمل تصبح قلیلة.