موضوع: درمان با سنجد – درمان با عناب – درمان با روغن پی – روغن زرد گاوی

صحبت راجع به درمان با میوه‌ها است.

درمان با سنجد

یکی از میوه‌هایی که می‌تواند درمان عمومی باشد و شامل طیف های مختلفی از درمان بیماری‌ها باشد سنجد است.کلینی از امام صادق ع نقل می‌کند:

الْغُبَيْرَاءُ لَحْمُهُ‌ يُنْبِتُ‌ اللَّحْمَ وَ عَظْمُهُ يُنْبِتُ الْعَظْمَ وَ جِلْدُهُ يُنْبِتُ الْجِلْدَ وَ مَعَ ذَلِكَ فَإِنَّهُ‌ يُسَخِّنُ الْكُلْيَتَيْنِ وَ يَدْبُغُ الْمَعِدَةَ وَ هُوَ أَمَانٌ مِنَ الْبَوَاسِيرِ وَ التَّقْتِيرِ وَ يُقَوِّي السَّاقَيْنِ وَ يَقْمَعُ عِرْقَ الْجُذَامِ[1] یعنی گوشت سنجد گوشت می‌رویاند هسته اش سبب رویش استخوان و پوست آن سبب رویش پوست می‌شود و علاوه بر آن کلیه‌ها را گرم می‌کند و معده را دباغی می‌کند و پیشگیری از بواسیر و پروستات می‌کند ساق پا را تقویت می‌کند و رگ جذام را سرکوب می‌کند.

بیماری‌هایی که در این روایت ذکر شده است طیف‌های مختلف و سنخ های مختلف بیماری‌ها را شامل می‌شود. مانند چاقی و لاغری، ارتوپدی، مشکلات پوستی، ارولوژی(کلیه و مجاری ادراری)، مشکلات دستگاه گوارش، و این معنای عمومیت در درمان است. چون درمان یک بیماری نیست و شامل تخصص های مختلف می‌شود.

افرادی که می‌خواهند چاق بشوند سنجد خوب است.

هسته‌ی سنجد ضعف و عدم رشد و پوکی استخوان را درمان می‌کند.

کسانی که مشکل پوستی دارند پوست سنجد برای آنها مفید است. کسانی که یک قسمت از پوست آنها تشکیل نمی‌شود یا اگزما یا لکه های صورت و بدن یا پوست بیش از اندازه زخیم یا نازک دارند، برای همه آنها مفید است. جای سوختگی را هم درمان می‌کند.

کلیه را فعال و پرتوان می‌کند.کسانی که مشکل کلیه دارند مانند اینکه کلیه کلوکز یا مواد دیگر را دفع می‌کند می‌توانند از سنجد استفاده کنند. مشکلاتی نظیر تقطیر ادرار و پروستات را نیز درمان می‌کند.

همچنین سنجد تقویت کننده‌ی معده است و برای درمان بواسیر مفید است.

سنجد بیماری‌های ژنتیکی را هم درمان می‌کند. سویق سنجد خوردن جلوی بیماری‌های ژنتیکی را می‌گیرد.

سنجد برای تب و بیماری‌های دیگر هم خوب است. در روایتی داریم:

دَخَلَ رَسُولُ اللَّهِ ص عَلَى عَلِيِّ بْنِ أَبِي طَالِبٍ ع وَ هُوَ مَحْمُومٌ فَأَمَرَهُ بِأَكْلِ‌ الْغُبَيْرَاء[2] یعنی پیامبر ص بر حضرت علی ع وارد شد درحالیکه او تب داشت (تب یعنی درمان هفتاد نوع بیماری که همراه با تب است) پس او را امر به خوردن سنجد کرد.

اسم فصیح سنجد غبیرا است اما در کشور های عربی به خرمای ایرانی معروف است.

درمان با عناب

عناب هم فوائد زیادی دارد روایتی از امام صادق ع داریم:

فَضْلُ‌ الْعُنَّابِ‌ عَلَى‌ الْفَاكِهَةِ كَفَضْلِنَا عَلَى النَّاس‌[3] یعنی برتری عناب بر بقیه‌ی میوه‌ها مانند برتری ما اهل بیت ع بر مردم دیگر است.

بنابراین عنا خیلی برتری دارد. میوه‌ها همه مفید و درمان هستند اما عناب بر آن‌ها برتری دارد. برتری اهل بیت ع بر مردم چقدر است؟

علي الدرّ و الذهب المصفّى و باقى الناس كلّهم تراب‌

حضرت امیر ع در و طلا است وباقی مردم همه خاک هستند.

بنابراین عناب فوائد بسیاری دارد و حداقل آن این است که منافعش زیاد و بدون ضرر است.

فواید عناب دریک حد متوقف نمی‌شود مانند خود ائمه علیهم السلام هستند که فضائل و برتری آن‌ها در یک حد متوقف نمی‌شود.

یکی از فوائد آن این است که صاف کننده‌ی خوبی است و برای تب مفید است. روایتی داریم که در آن حضرت امیر ع می‌فرماید:

الْعُنَّابُ‌ يَذْهَبُ‌ بِالْحُمَّى‌[4] یعنی عناب تب را برطرف می‌کند. (تب نماینده هفتاد بیماری است.)

به صورت کشیدن سرمه هم استعمال دارد در این صورت برای ورم چشم و آب مروارید مفید است. روایتی داریم می‌فرماید:

كَانَتْ عَيْنِي قَدِ ابْيَضَّتْ وَ لَمْ أَكُنْ أُبْصِرُ بِهَا شَيْئاً فَرَأَيْتُ عَلِيّاً أَمِيرَ الْمُؤْمِنِينَ ع فِي الْمَنَامِ فَقُلْتُ يَا سَيِّدِي عَيْنِي قَدْ آلَتْ إِلَى مَا تَرَى فَقَالَ خُذِ الْعُنَّابَ فَدُقَّهُ وَ اكْتَحِلْ بِهِ فَأَخَذْتُهُ وَ دَقَقْتُهُ بِنَوَاهُ وَ كَحَلْتُهَا بِهِ فَانْجَلَتْ عَنْ عَيْنِيَ الظُّلْمَةُ وَ نَظَرْتُ أَنَا إِلَيْهَا فَإِذَا هِيَ صَحِيحَة[5] یعنی چشمم سفید شد تا جائیکه چیزی نمی‌دیدم. حضرت حضرت امیر ع را درخواب دیدم عرض کردم چشمم به این حالت است (آب مروارید بوجود آمده است) فرمود عناب را آسیاب کن و سرمه بکش با هسته آن آسیاب کردم و سرمه کشیدم تاری که در چشمم بود برطرف شد و سفیدی و آب مروارید آن برطرف شد.

البته این روایت نیست بلکه خواب است و از امام نیست بنابراین حجت نمی‌باشد مگر اینکه روایت دیگری از پیامبر ص را ضمیمه‌ی آن کنیم:

مَنْ رَآنِي فِي مَنَامِهِ فَقَدْ رَآنِي لِأَنَّ الشَّيْطَانَ‌ لَا يَتَمَثَّلُ‌ فِي صُورَتِي وَ لَا فِي صُورَةِ أَحَدٍ مِنْ أَوْصِيَائِي‌[6] یعنی کسی که در خواب من را ببیند همانا من را دیده است چرا که شیطان نمی‌تواند در صورت من و در صورت یکی از اوصیاء من متمثل بشود.

همیشه در میوه ها خشک آن بهتر است از ائمه درباره میوه خشک سوال کردند فرمودند ضررش رفته و نفعش مانده است.

درمان با پی

درمورد استفاده از پی گاو روایات فراوانی وارد شده است. روایت اول از پیامبر ص است :

مَنْ أَدْخَلَ فِي جَوْفِهِ لُقْمَةَ شَحْمٍ أَخْرَجَتْ‌ مِثْلَهَا مِنَ الدَّاءِ[7] یعنی هرکس داخل کند در بدنش لقمه‌ای از پی گاو را به همان مقدار از بیماری را خارج کرده است.

روایت متعددی در این باره داریم گویا میان مردم هم استفاده از پی شایع بوده است.

مِثْلَهَا یعنی مثل او در اندازه یا مثل او در سنخیت بیماری؟ اگر معنای اول باشد یعنی به همان اندازه که پی مصرف شده است هرنوع بیماری از بدن خارج می‌شود. البته کدام بیماری خارج می‌شود را باید تجربه کرد.

اگر معنای دوم باشد یعنی روغن پی گاو چربی بد خون را از بدن خارج می‌کند. و این تجربه شده است روایت اطلاق دارد و هردو را شامل می‌شود.

مرادکدام پی می‌باشد؟ در روایت آمده است:

قُلْتُ لِأَبِي عَبْدِ اللَّهِ ع جُعِلْتُ فِدَاكَ الشَّحْمَةُ الَّتِي‌ تُخْرِجُ مِثْلَهَا مِنَ الدَّاءِ أَيُّ شَحْمَةٍ قَالَ هِيَ شَحْمَةُ الْبَقَرِ وَ مَا سَأَلَنِي يَا زُرَارَةُ عَنْهَا أَحَدٌ قَبْلَكَ[8] یعنی از امام صادق ع پرسیدم شحمی که خارج می‌شود همانند او بیماری از بدن کدام شحم است؟ امام ع فرمود پی گاو است و کسی قبل از تو از من سوال نکرده بود.

بنابراین مردم می‌دانستند ولی معلوم نبود کدام پی است. قلوه پی (پی که دور کلیه را گرفته است) بهتر است. روایت دیگری از پیامبر ص نقل شده است:

مَنْ‌ أَكَلَ‌ لُقْمَةً مِنَ الشَّحْمِ أَنْزَلَتْ مِنَ الدَّاءِ مِثْلَهَا فَقَالَ ذَاكَ شَحْمُ الْبَقَر[9] یعنی هرکس لقمه‌ای از پی گاو بخورد همانند آن از بیماری را خارج کرده است.

آیا روغن دنبه مناسب است؟

از من می‌پرسند روغن دنبه خوب است؟ من میگویم روغن پی گاو خوب است چون به آن تاکیدشده است. دنبه گوسفند را نمی‌شود با روغن پی گاو مقایسه کرد به همین جهت ما درمورد روغن دنبه تاملی داریم اینکه آیا خواصی دارد یا ندارد. البته شحم بز هم برای درمان زخم وارد شده است.

به همین جهت بهترین روغن روغن زیتون و دومین روغن روغن پی گاو است و هردو در قرآن ذکر شده است.

﴿فَبِظُلْمٍ مِنَ الَّذينَ هادُوا حَرَّمْنا عَلَيْهِمْ طَيِّباتٍ أُحِلَّتْ لَهُمْ وَ بِصَدِّهِمْ عَنْ سَبيلِ اللَّهِ كَثيراً﴾[10]

چون بنی اسرائیل ظلم کردند بر آن‌ها پی گاو را حرام کردیم. یهودی‌ها تا الان نیز پی گاو را مصرف نمی‌کنند در همه جای دنیا نیز فروش پی گاو را ممنوع کرده‌اند حتی در ایران هم به واسطه سلطه‌ای که دارند بر کل جهان ممنوع کرده‌اند. درحالیکه قرآن از آن با نام طیبات یاد می‌کند.

روغن پی گاو فوائد دیگری هم دارد مانند اینکه اسهال را درمان می‌کند. روایات می‌فرماید:

ذُكِرَ لَحْمُ‌ الْبَقَرِ عِنْدَهُ قَالَ أَلْبَانُهَا دَوَاءٌ وَ شُحُومُهَا شِفَاءٌ وَ لُحُومُهَا دَاء[11] یعنی نزد امام ع درباره گوشت گاو صحبت شد فرمود شیر گاو دوا است و پی آن شفا است و گوشت آن درد و بیماری است

شفا در این روایت مطلق است و درمان تمام بیماری‌ها را شامل می‌شود.

روش تهیه روغن پی گاو

درمورد روغن پی گاو نکته ای است و آن روش تهیه‌ی آن است.

روش اول: روشی معمول بین مردم آب کردن ساده پی گاو است. آن را درون قابلامه می‌ریزند و حرارت می‌دهند. باید دقت داشت که گرمای زیاد نبیند بنابراین هرمقدار از پی که آب شد باید جدا شود و در ظرف دیگری ریخته بشود چون اگر زیاد حرارت ببیند سفت می‌شود و می‌ماسد.

روش دوم: ائمه روش خاصی ذکر می‌کنند و آن رختن قلوه پی در ظرفی مانند زود پز است. بعد چهار پنج سنگ روی آتش قرار دهید تا کاملا داغ بشود و آنها را در ظرف قلوه پی بیندازید و آن را شدید تکان دهید تا پی‌ها آب بشوند. سپس صبر کنید و درب ظرف برندارید تا بخار آن خارج نشود. این بهترین روش تهیه روغن گاو است روایت آن در جلد سه وجود دارد.

درزمان ائمه آتش بود با اینحال نفرمودند تنها آب کنید بلکه روش مخصوص ذکر کردند بنابراین شاید برخی فوائد مانند درمان اسهال بودن آن مترتب بر این روش خاص باشد.

اگر مواد دیگری که اضافه بشود مانند به، هل و پیاز خود اینها خاصیت دارند. اگر اینطور که می‌گویند ریختن جو بوی آن را بگیرد خوب است.

در قرآن می‌فرماید: ﴿وَ مِنَ الْبَقَرِ وَ الْغَنَمِ حَرَّمْنا عَلَيْهِمْ شُحُومَهُما﴾[12] شحم بقر و غنم هردو حرام شده اما طیبات خصوص شحم گاو است. از روایات استفاده می‌شود خصوصیت اصلی برای پی گاو است

روغن زرد

روغن زرد در روایات مدح شده است و درمان است. بطور کلی مفید است ولی در خصوص روغن زرد گاوی تاکید بیشتری شده است در روایت می‌فرماید:

نِعْمَ‌ الْإِدَامُ السَّمْن‌[13] روغن زرد چه خوب خورشتی است. در چند روایت وارد است که :

السَّمْنُ مَا دَخَلَ‌ الْجَوْفَ‌ مِثْلُه‌[14] هیچ غذایی مانند روغن زرد داخل بدن نمی‌شود.

در مورد درمان بودنِ روغن گاو روایات متعددی داریم. روایتی از حضرت امیر ع می‌فرماید:

سُمُونُ‌ الْبَقَرِ شِفَاءٌ [15] یعنی روغن‌های گاو شفاء است. در روایت دیگری حضرت امیر ع می‌فرماید:

سَمْنُ‌ الْبَقَرِ دَوَاء[16] یعنی روغن گاو دارو و درمان است.

بنابراین شکی نیست که روغن گاو درمان است اما نمی‌فرماید برای درمان کدام بیماری مفید است فقط یک روایتی داریم می‌فرماید:

مَنْ أَكَلَ لُقْمَةً سَمِينَةً نَزَلَ مِثْلُهَا مِنَ الدَّاءِ مِنْ جَسَدِهِ[17] یعنی هرکس لقمه‌ای غذا که با روغن گاو درست شده است را بخورد همانند از بدنش بیماری خارج می‌شود.

سَمِينَةً لقمه ای است که روغن زرد داشته باشد. این روایت همان تعبیری را دارد که درباره‌ی پی وارد شده است.

در مِثْلُهَا همان احتمالاتی را که در پی گاو مطرح کردیم اینجا هم مطرح می‌شود.

روغن زرد روغنی است که از کره گرفته بشود یا خود کره هم روغن زرد است. کره را روی آتش می‌گذارند و کره‌ی آن جدا می‌شود دوغ هم جدا می‌شود.

بقر جنس است و در معنایش ماده و نر وگوساله نیست بلکه همه انواع را شامل می‌شود.

روغن زرد گاوی قیدی دارد وآن اینکه اگر کسی شیخ می‌شود یعنی چهل یا پنجاه ساله می‌شود دیگر نباید بخورد. روایتی از امام صادق ع داریم:

السَّمْنُ‌ مَا أُدْخِلُ جَوْفَ مِثْلِي وَ إِنِّي لَأَكْرَهُهُ لِلشَّيْخ‌[18] یعنی مانند روغن زرد وارد بدن مثل من نشده است و همانا من آن را برای شیخ مکروه می‌دارم.

از اینکه حضرت می‌فرماید کراهت دارم معلوم می‌شود استفاده از روغن زرد برای افراد مسن ضرر دارد. سکته های قلبی ومغزی برای این سن است بنابراین یا روغن نخورد یا بجای آن روغن زیتون مصرف کند.

روغن زرد مطلق است روغن زرد گاوی و غیر گاوی را شامل می‌شود. شیخ به افراد بالای چهل سال می‌گویند. روایتی هم داریم می‌فرماید پنجاه سال به بالا شیخ است. روایتی کلینی از امام صادق ع نقل می‌کند:

إِذَا بَلَغَ‌ الرَّجُلُ‌ خَمْسِينَ‌ سَنَةً فَلَا يَبِيتَنَّ وَ فِي جَوْفِهِ شَيْ‌ءٌ مِنَ السَّمْنِ[19] یعنی هنگامی که مرد به پنجاه سال رسید نخوابد درحالیکه در بدن او چیزی از روغن زرد باشد.

اعتقادم این است که روغن زرد نه تنها در شب بلکه در هرحال برای افراد مسن خوب نیست.

دکترهای امروز می‌گویند روغن زرد را بخصوص در تابستان نخورید و در زمستان بخورید. واقعا در تابستان همینطور است چون ممکن است کسی سرگیجه بگیرد اما روایات می‌گویند در تابستان بخورید و در زمستان استفاده از روغن زرد بد است. علت آن هم این است که درتابستان همراه با عرق از بدن خارج می‌شود و چرب شدن بدن به همین جهت است روایت دیگری از حضرت امیر ع است:

السَّمْنُ‌ دَوَاءٌ وَ هُوَ فِي الصَّيْفِ خَيْرٌ مِنْهُ فِي الشِّتَاءِ وَ مَا دَخَلَ جَوْفاً مِثْلُهُ[20] یعنی روغن زرد دواء است و در تابستان بهتر است از زمستان و چیزی بهتر از آن داخل بدن نشده است.