< فهرست دروس

درس طب استاد ضیائی

88/08/05

بسم الله الرحمن الرحیم

موضوع: استخوان
برای توضیح بیشتر می توان به کتاب دائرة المعارف پزشکی خانواده تألیف دکتر فرهاد همت خواه و کتاب اصول طب داخلی هاریسون و به کتاب تروماتولوژی فک و صورت تألیف دکتر هوشنگ فرشید مراجعه کرد.
بحث استخوان یک بحث کلیدی است. بدن انسان از دویست و شش استخوان مختلف ساخته شده است. این استخوان ها توسط لیگمان ها در محل مفاصل، به هم متصل شده است و به وسیله ی عضلات که از طریق تاندون ها (زردپی ها) به استخوان ها متصل هستند حرکت می کنند.
بعضی از استخوان های بدن حالت حفاظتی دارد مانند استخوان جمجمه ی سر که از مغز، چشم، گوش داخلی در بخش حلزونی محافظت می کنند.
بعضی از استخوان ها مانند استخوان دست و پا برای حرکت ساخته شده اند.
استخوان های بدن از لایه های مختلفی ساخته شده است یک لایه، لایه ی خارجی است که به صورت یک لایه ی حفاظتی و سخت عمل می کند و تاندون ماهیچه ها به همان لایه ی خارجی متصل است. استحکام این لایه به کلسیم و فسفر است. این لایه تمامی سطح استخوان ها را می پوشاند، بجز استخوان مفاصل که در قسمت مفاصل به جای آن لایه ی غضروفی وجود دارد.
در زیر این لایه، لایه ی داخلی وجود دارد که متراکم و محکم می باشد. استحکام این لایه به منگنز و ویتامین دی است. منگنز در انگور سیاه و مویز که کشمش انگور سیاه است وجود دارد. هر قدر سیاه بودن آن بیشتر باشد درصد منگنز نیز در آن بیشتر است. انگور سیاه هم حافظه را تقویت می کند و هم استخوان داخلی را مستحکم می کند. هم در زنان، شیر مادر را زیاد می کند و همچنین موجب رفع هم و غم می شود و بیماری عفونی سوزاک را درمان می کند به این گونه که فرد هر روز یک لیوان آب انگور مصرف کند.
ویتامین دی نیز در چربی های مفید مانند روغن ماهی و زیتون وجود دارد. در بیست و چهار ساعت یک یا دو قاشق غذاخوری اگر مصرف شود کافی است. همچنین می توان از تابش مستقیم نور خورشید استفاده کرد. یک ربع در نور خورشید بودن در بیست و چهار ساعت برای ویتامین دی انسان در آن روز کافی است. پوست بدون اگر در معرض نور خورشید قرار گیرد، ویتامین دی تولید می کند. اگر انسان زیاد در زیر نور آفتاب باشد به اگزما یا آفتاب سوختگی مبتلا می شود.
فلزاتی چون بروم و منیزیوم نیز در استحکام استخوان های بدن نقش دارند.
لایه ی دیگر استخوان، بافت اسفنجی طولی است و بعد از آن مغز استخوان است که داخلی ترین قسمت استخوان است.
سفتی استخوان به دلیل وجود فسفات کلسیم است که در لبنیاتی از قبیل شیر گاو، ماست، پنیر و گردو در شب یافت می شود.
کسانی که در سنین رشد سریع هستند مانند کودکان زیر شش ماهگی که نیاز به شیر مادر دارند و مادر باید خود را تقویت کند تا کلسیم و سایر املاح بدنش را تأمین کند تا به شیرخوار و خودش آسیب نرسد. همچنین جوانان در سنین بلوغ که رشدشان سریع می شود برای اینکه رشدشان متوقف و یا کند نشود و تا سن 25 سالگی رشد قدی و تا سن 35 سالگی رشد استحکامی استخوانشان کند نشود باید به ویتامین ها و املاحی که ذکر شد توجه کنند.
استخوان گاه دراز است مانند استخوان دست و پا و گاه پهن است مانند استخوان جمجمه و لگن.
باید توجه داشت که اسانس های شیمیایی، آب میوه های شیمیایی، نوشابه های گازدار (که هفتاد نوع اسانس وجود دارد) موجب بیست نوع بیماری می شود که یکی از آنها بیماری پوکی استخوان است. این اسانس ها مانع جذب کلسیم در بدن می شوند.
دیگر اینکه نباید بدخوری کرد. مثلا در سبزیجات اسفناج حاوی کلسیم است همچنین در لبنیات مانند ماست ولی اگر اسفناج را با ماست مصرف کنند جذب کلسیم در بدن دچار مشکل می شود.
سی درصد کلسیم شیر و لبنیات در افراد سالم جذب می شود و گاه به شصت درصد نیز می رسد.
اگر گندم و جو با سبوس مصرف شود و برنج نیز با شلتوک مصرف شود ضریب جذب کلسیم در بدن بالا می رود.
اگر در شرایط اسیدی معده مانند هنگام مصرف غذا، ماست یا دوغ شیرین بدون گاز مصرف شود جذب کلسیم بیشتر می شود بنا بر این به همراه غذا خوب است ماست مصرف شود که علاوه بر نکته ی فوق خوردن ماست هنگام شب و قبل از خواب موجب راحت تر شدن خواب می شود. همچنین ماست، بعضی از باکتری های قسمت انتهای معده را برطرف می کند که اگر هر دو ساعت مقداری ماست مصرف شود این باکتری از بین می رود.
قبل از بلوغ چون چهارچوب اصلی استخوان بدن شخص در حال تشکیل شدن است که تا 18 یا 20 سالگی به طول می انجامد باید در جیره ی غذایی آنها کلسیم، ویتامین دی، منگنز و سایر موارد ذکر شده باشد.
هر فردی در شبانه روز به پانصد میلی گرم به کلسیم احتیاج دارد و این نیاز در هنگام رشد بدن و در سنین کهنسالی و زمان حاملگی و شیردهی حتما باید تأمین شود و الا به پوکی استخوان و افت سلول های استخوانی مبتلا می شود.
خداوند سیستم گردن خون را به گونه ای خلق کرده است که اگر کسی مقدار لازم کلسیم را دریافت نکند سیستم گردش خون این مقدار لازم را از نوک استخوان و مفصل ران و مهره ی کمر، کلسیم می گیرد از این رو این سه قسمت دچار پوکی استخوان می شوند.


BaharSound

www.baharsound.ir, www.wikifeqh.ir, lib.eshia.ir

logo