< فهرست دروس

درس طب استاد ضیایی

89/02/05

بسم الله الرحمن الرحیم

موضوع: زخم معده و اثنی عشر

زخم معده و زخم اثنی عشر می تواند به شکل مزمن درآیند و همچنین گاه به شکل سریع و حاد ایجاد می شوند که در این صورت بیشتر جنبه ی استرسی خواهد داشت.

از علائم این نوع زخم ها می توان به سوزش سردل در قسمت وسط و بالای شکم اشاره کرد که علامت ترشح اضافی اسید معده است که گاه بر اثر ریفلاکس به مری بر می گردد. اگر این حالت استمرار یابد مدفوع انسان به رنگ قهوه ای پررنگ یا قیری سیاه رنگ می شود.

بیماران مبتلا به این گونه زخم ها از سیری زودرس در شروع غذا خوردن شاکی هستند و ممکن است به سبب سوء تغذیه مبتلا به کاهش وزن شوند. غالبا اگر معده ی آنها خالی باشد درد در ایشان بیشتر می شود و این درد مخصوصا در شب ها و فاصله ی بین صبحانه و ناهار و بین ناهار و شام زیاد می شود. در این حال باید یک عدد سیب یا یک کف دست نان مصرف کرد تا محیط معده قلیایی شود.

درد مزبور ممکن است به سمت گردن منتشر شود. گاه بعضی این درد را با آنژین صدری که در جناغ سینه است اشتباه می گیرند و حال آنکه درد مزبور از ناحیه ی دیافراگم منتشر شده و بالا آمده است.

عواملی که در زخم معده و اثنی عشر مؤثر هستند عبارتند از: دخانیات، مشروبات الکلی، قهره و قرص آسپرین.

زیاد مصرف کردن آن و یا به صورت مداوم مصرف کردن آن موجب زخم معده می شود و هم سرطان مری و آسم و چند بیماری دیگر را ایجاد می کند.

پزشکان برای کسانی که جراحی قلب کرده اند برای اینکه خون آنها را رقیق کنند تا مبتلا به سکته نشوند آسپرین را تجویز می کنند که به جای آن می توان از تمشک، زرشک خام هر کدام یک قاشق غذاخوری، آلوبخارا، ریواس، عناب یک دف دست (یک مشت سر خالی مانند ده، دوازده عدد) اگر عناب خشک بود سطح آن را با چاقو سوراخ کرده و حدود بیست دقیقه در آب جوش خیس دهد. این غذاها خون انسان را رقیق می کند و خون را تصفیه نیز می کنند.

اگر کسی هم عمل باز قلب کرده است و هم دیابت دارد می تواند از توت فرنگی و تمشک استفاده کند که قند آنها بسیار کم است.

اگر کسی کم تحرک و یا کهنسال است و یبوست مزمن و یا دیابت دارد که دیابت خود موجب یبوست می شود می تواند از آلوبخارا استفاده کند که هم یبوست را درمان می کند و هم خون را رقیق می کند و هم رماتیسم مفصلی را خوب می کند که در این صورت بهتر است با رب انار شیرین یا آب انار شیرین مصرف شود.

اگر کسی هم عمل باز قلب کرده است و هم خونش غلیظ است و هم افت فشار خون دارد می تواند از ریواس استفاده کند که هم خون را رقیق می کند و هم فشار خون را کمی بالا می آورد.

عناب نیز التهابات شدید و کمره بستن روی زبان و دانه زدن روی چشم بر اثر التهابات بدن که آن را ناخنک می نامند همه را خوب می کند. عناب خون را تصفیه نیز می کند و سلول ها مرده ی خون را از آن جدا می کند.

آسپرین از پوست درخت بید ساخته می شود.

توت نیز ملین مزاج است و قند آن پائین است و برای دیابت و کسی که زخم معده دارد بی ضرر است.

از چیزهایی که موجب زخم معده و اثنی عشر می شود مصرف داروهای ضد التهاب ضد استروئیدی است. مانند: دیکلوفناک، پیروکسیکام و مانند آن.

فشارهای عصبی و استرس ها نیز موجب زخم معده و اثنی عشر می شود.

عفونت های ناشی از باکتری هلیکوباکترپیلوری موجب زخم می شود. این باکتری در بخش خروجی معده رشد می کند. برای از بین بردن آن در بیست و چهار ساعت یا دوازده ساعت هر ساعت یک قاشق غذاخوری ماست شیرین کم چرب مصرف شود زیرا مخمر قوی دارد و عفونت ناشی از آن باکتری و خود باکتری مزبور را از بین می برد.

عوارضی که زخم معده یا دوازدهه بر روی بدن دارد عبارتند از:

خونریزی در بخش جدار معده و ابتدای روده ی کوچک که اثنی عشر وجود دارد. اگر خونریزی آهسته و تدریجی باشد موجب سیاه شدن مدفوع می شود. البته رنگ مزبور باید قیری رنگ باشد و نباید با رنگ هایی که بر اثر مصرف ذخال اخته و یا فسنجان تولید می شود اشتباه شود زیرا بر اثر زخم معده، رنگ مدفوع به شکل سیاه قیری رنگ در می آید.

اگر خونریزی سریع باشد گاه سبب ایجاد ریفلاکس خونی می شود و به شکل استفراغ خونی رخ می دهد. فرد شاید در ابتدا تصور کند که سل ریوی دارد ولی بعد از انجام تست مشخص می شود که مبتلا به سل نیست. بعد ممکن است تصور شود که زخم مری دارد ولی با آندوسکوپی مشخص می شود که زخم او از معده و یا اثنی عشر است. بالا آوردن خون نعمتی از طرف خداوند است زیرا اگر این خون وارد چرخه ی بدن شود فرد ممکن است مبتلا به سرطان شود.

عارضه ی دوم زخم معده و اثنی عشر این است که معده قفل می کند و راه خروجی آن بسته می شود.

دیگر اینکه معده یا اثنی عشر سوراخ می شود زیرا اسید معده بسیار قوی است. در میان اسیدها اسید سولفوریک در ردیف اوف است و اسید کلریدریک که در معده است در ردیف چهارم قرار دارد.

چنین کسی باید بعد از هر غذا یک عدد سیب یا پیوره ی سیب زمینی بخورد. همچنین است مصرف موملایی شیرین بیان. از آن سو باید دخانیات، مشروبات الکی، غذاهای تند و ترش، سرخ کردنی، تفت دادنی، بو دادنی، اسانس های شیمیایی، نوشابه، قهوه، نسکافه، چای، قرص های ضد التهاب و مانند آن را ترک کند.

یکی از عوارض نوشابه های گازدار و آب میوه های شیمیایی این است که خون را اسیدی می کند و گازکربنیک موجود در آن مشکل تنفسی و مشکل زخم معده ایجاد می کند زیرا غذا را در معده می پوساند نه اینکه در هضم آن کمک کند. همچنین معده را اسیدی تر از حد نصاب می کند.

در پزشکی جدید از داروهای آنتی اسید مانند شربت آلومینیوم ام جی اس به مقدار سه تا چهار بار در روز بعد از غذا و قبل از خواب شبانه استفاده شود. البته این دارو موجب عادت دارویی در بیمار می شود.

در پزشکی اسلامی باید از پر خوری و سوء تغذیه پرهیز کرد. یعنی نباید بدون صبحانه سر کار رفت و یا بدون سحری نباید روزه گرفت. بدون شام هم نباید خوابید. همچنین غذای چرب و تند و تیز را کنار بگذارد.

موملایی شیرین بیان از یک قاشق مرباخوری و یا یک قاشق چایخوری (همچنین است مصرف دارو گیاهی شیرینوش) زخم معده و اثنی عشر به کلی از بین می رود.

در داروهای پزشکی جدید می توان از سایمتیدین، فاموتیدین، رانیتیدین، کپسول ام پرازول و شربت آلومینیوم جی را می توان تجویز کرد. همچنین گاه از آنتی بیوتیک ها برای از بین بردن باکتری هلیکوباکتری استفاده می شود.

ماست شیرین کم چرب این باکتری را از بین می برد، این ماست قبل از خواب موجب ایجاد خواب راحت و رفع اختلال در خواب می شود. دوغ شیرین کم چرب بدون گاز یبوست را نیز برطرف می کند و خواب آور طبیعی است.

خرما و سیب هضم کننده ی غذا است یعنی هفت دانه خرما بعد از غذا مصرف شود.

اگر کسی زخم معده دارد بیست دقیقه بعد از غذا سیب، بعد از بیست دقیقه پیوره ی سیب زمین و بعد از بیست دقیقه از موملایی استفاده کند.

 

BaharSound

www.baharsound.ir, www.wikifeqh.ir, lib.eshia.ir

logo