درس طب استاد ضیائی
92/07/15
بسم الله الرحمن الرحیم
موضوع: خواص دارچین و به
در داروی مرکبه ای که در جلسه ی قبل مطرح کردیم نکاتی است که امروز تذکر می دهیم.
در بحث دارچین می توان به کتاب فرهنگ گیاهان ایران که نخستین فرهنگ فارسی گیاهان است به صفحه ی 244 می توان مراجعه کرد. دارچین معطر کننده و طعم دهنده ی غذاها، بادشکن، مقوی معده، قابض، محرک و تسریع کننده ی تنفس و جریان خون است.
دم کرده ی پوست یا پودر آن را جهت موارد فوق و ضد رطوبت و سردی مصرف می کنند. پوست درخت و سازج برگ آن را نیز مانند دارچین می توان مصرف کرد. در عربی به آن دارصینی، قرفه و سلیخة می گویند.
دارچین بر چهارگونه است. یکی مرغوب و یکی مرغوب تر و یکی خوب است و دیگری نامرغوب.
دارچینی که از کشور چین می اید مرغوب است.
قرفة که همان دارچین کشور سیلان است که مرغوب ترین نوع دارچین در دنیا می باشد.
سلیخة که دارچین سایگون (پشت کوه های هیمالیا) است دارچین خیلی خوبی نیست. این دارچین در ویتنام و بخش هایی از چین می روید.
یک قسم دیگر آن در آمریکای جنوبی کشت می شود که دارچین کایان نام دارد که همان دارچین سفید یا دارچین برّی است.
دکتر حسین میر حیدر در معارف گیاهی ج 2، ص 323 می گوید: بحث هایی در این مورد دارد. آیت الله عباس تبریزیان هم در کتاب طب الرسول المصطفی نکات مفیدی در این مورد دارد. طب اسلامی تألیف مرحوم مصطفی نورانی نیز نکات خوبی دارد.
معروف ترین نوع دارچین سیلان، دارچین شیرین یا عسلی نام دارد.
در چین از پودر شاخه ها و اسانس آن برای محرک هاضمه، محرک تنفس و محرک جریان خون استفاده می کنند.
در شبه جزیره ی مالایا، مصارف وسیع دارویی دارد. اسانس آن خاصیت جرم کِشی قوی دارد. ولی نظر به اثر تحریکی آن کمتر برای میکروب کشی به کار می رود.
دارچین در دوز زیاد موجب تخدیر می شود مانند زعفران که موجب دیوانگی و مستی می شود. دارچین آرامبخش است و برای ناراحتی ها پس از زایمان مفید است. قابض است و هاضمه را تحریک می کند. موجب فعال سازی تخمک ها است و قاعده آور است. (مانند زعفران، کاسنی، گلپر). چهار غده در بدن فعال هستند که موجب تخمک در زن و اسپرم در مردان می شوند و این غدد عبارتند از: هیپوتولاموس مغز و هیپوفیز مغز و غده ی فوق کلیوی و در زنان تخمدان و در مردان بیضتین.
دارچین ضد اسهال و تب بر نیز می باشد.
میوه ی دیگری که در روایت سابق بود میوه ی سفرجل (به) است. در رامسر، شهسوار به آن سنگه می گویند. در رودسر و لاهیجان به آن توچ می گویند. در آستارا به آن آیووا یا هیووا می گویند.
به، فرح آور و مقوی مغز و معده می باشد. مدر بوده و به خام قابض می باشد. (مانند سیب) مسدود کننده ی مجاری عروق است یعنی اگر کسی تصلب شرایین دارد و در نتیجه به خون ریزی درونی مبتلا است می تواند از به استفاده کند. (مانند برگ انگور به اندازه ی شش هفت عدد در بیست و چهار ساعت و هکذا دلمه ی برگ انگور با رب انار شیرین همچنین استعمال گیاهی سمی به نام هندوانه ی ابو جهل) می توان از مربای به نیز استفاده کرد.
برای درمان اسهال ساده و خونی و یا جراحات گلو می توانند از دانه ی به استفاده کند. دانه ی به ضد تب نیز می باشد.
برای تنگی نفس، ضعف معده، کسانی که اخلاط خونی در سینه دارند، مبتلا به کم کاری کلیه هستند می توانند از به استفاده کنند. به مدر نیز می باشد.
میوه ی به یا آب به رسیده برای غلیان حرارت و سردرد ناشی از آن مفید است. (مانند کاهو بدون سس و یا لیمو شیرین.)
کسانی که جرأت کمی دارند و یا دل مالشک دارند می توانند از به استفاده کنند.
برای تقویت سینه می توان از مربای شکوفه های به استفاده کرد. این مربا دستگاه گوارش را نیز تقویت می کند.
ورم های چشم و یا ورم صورت و اندام دارند که ناشی از حرارت بالا و گرم مزاجی شدید است را خوب می کند به این منظور باید ضماد آب یا برگ به یا به له شده را در موضع قرار دهند که موجب پائین رفتن ورم می شود.
پرزی که روی به است بسیار برای تنفس مضر می باشد. بنا بر این نباید وارد بینی و حلق و ریه ها شود زیرا موجب آسم می شود. بنا بر این باید به را زیر آب شست نه اینکه با دست آن را پاک کرد و فوت نمود. (مانند پرز کیوی که موجب تنگی نفس می شود.) این پرز بسیار قابض بوده برای حلق و صدا مضر می باشد.
گرد میوه ی خشک شده ی به برای بند آوردن خون جراحت ها مفید است و همچنین اگر برگ یا له شده ی به را بگذارند. (مانند مومیا که از فشار صخره های کوه بر یکدگر استخراج می شود که ماده ای سیاه و قیرمانند است و به آن عرق الجبال می گویند. بتادین نیز همین خاصیت را دارد. یا مایع سایلون که یک استکان را در نصف آب لگن تمیز می ریزند و کسانی که زخم ناشی از دیابت مبتلا هستند بیست دقیقه در آن می نشینند. محلول آب سرکه نیز همین خاصیت را دارد. سرکه ی طبیعی سیب برای شستشوی زخم ها مفید است و بعد با آب جوش ولرم آن را شستشو داده با استریل غیر روغنی روی آن را بپوشانند. اگر زخم آب پس می دهد بهتر است از استریل روغنی استفاده کنند. البته سوختگی ناشی از برق شدید را نباید چرب کرد بلکه باید از گاز استریل خشک غیر روغنی استفاده کرد و برای تعویض پانسمان آن را ابتدا با آب مقطر خیس می کنند تا راحت تر از پوست جدا شود.)
اگر کسی وزوز گوش دارد می تواند از دمکرده ی به لیمو مخلوط با عسل استفاده کند و در گوش هم باید روغن به بچکاند.
در روایت است که به میوه ی انبیاء و مرسلین بوده است. اگر به رسیده نباشد مانند دیگر میوه ها هم موجب یبوست می شود و هم موجب اختلالات مغزی می شود.
میوه ی به موجب تقویت قلب می شود:
مُحَمَّدُ بْنُ يَحْيَى عَنْ أَحْمَدَ بْنِ مُحَمَّدٍ عَنِ الْقَاسِمِ بْنِ يَحْيَى عَنْ جَدِّهِ الْحَسَنِ بْنِ رَاشِدٍ عَنْ أَبِي عَبْدِ اللَّهِ ع قَالَ قَالَ أَمِيرُ الْمُؤْمِنِينَ ع أَكْلُ السَّفَرْجَلِ قُوَّةٌ لِلْقَلْبِ الضَّعِيفِ وَ يُطَيِّبُ الْمَعِدَةَ وَ يُذَكِّي الْفُؤَادَ وَ يُشَجِّعُ الْجَبَانَ.[1]
برای رفع هم و غم مفید است (مانند انگور سیاه، سیب قرمز معطر)
موجب راحت شدن خونرسانی به قلب می شود زیرا عروق قلب را باز می کند (مانند کرفس که در روایت امام صادق علیه السلام نیز به آن اشاره کرده است.)
وَ عَنْ أَمِيرِ الْمُؤْمِنِينَ ع قَالَ: السَّفَرْجَلُ قُوَّةُ الْقَلْبِ وَ حَيَاةُ الْفُؤَادِ وَ يُشَجِّعُ الْجَبَانَ.[2]
خوردن مربای به، میوه ی به، آب به، علاوه بر تقویت قلب، نامنظمی ضربان قلب را نیز درمان می کند. موجب پاکسازی قلب نیز می شود. احساس سنگی در سینه را نیز مداوا می کند. (برای این منظور آب به را عسل آویشن نیز مفید است.)
عملیات ذهنی را نیز زیاد می کند و حکمت فرد را تقویت می بخشد.
در داروی مرکبه ای که در جلسه ی قبل مطرح کردیم نکاتی است که امروز تذکر می دهیم.
در بحث دارچین می توان به کتاب فرهنگ گیاهان ایران که نخستین فرهنگ فارسی گیاهان است به صفحه ی 244 می توان مراجعه کرد. دارچین معطر کننده و طعم دهنده ی غذاها، بادشکن، مقوی معده، قابض، محرک و تسریع کننده ی تنفس و جریان خون است.
دم کرده ی پوست یا پودر آن را جهت موارد فوق و ضد رطوبت و سردی مصرف می کنند. پوست درخت و سازج برگ آن را نیز مانند دارچین می توان مصرف کرد. در عربی به آن دارصینی، قرفه و سلیخة می گویند.
دارچین بر چهارگونه است. یکی مرغوب و یکی مرغوب تر و یکی خوب است و دیگری نامرغوب.
دارچینی که از کشور چین می اید مرغوب است.
قرفة که همان دارچین کشور سیلان است که مرغوب ترین نوع دارچین در دنیا می باشد.
سلیخة که دارچین سایگون (پشت کوه های هیمالیا) است دارچین خیلی خوبی نیست. این دارچین در ویتنام و بخش هایی از چین می روید.
یک قسم دیگر آن در آمریکای جنوبی کشت می شود که دارچین کایان نام دارد که همان دارچین سفید یا دارچین برّی است.
دکتر حسین میر حیدر در معارف گیاهی ج 2، ص 323 می گوید: بحث هایی در این مورد دارد. آیت الله عباس تبریزیان هم در کتاب طب الرسول المصطفی نکات مفیدی در این مورد دارد. طب اسلامی تألیف مرحوم مصطفی نورانی نیز نکات خوبی دارد.
معروف ترین نوع دارچین سیلان، دارچین شیرین یا عسلی نام دارد.
در چین از پودر شاخه ها و اسانس آن برای محرک هاضمه، محرک تنفس و محرک جریان خون استفاده می کنند.
در شبه جزیره ی مالایا، مصارف وسیع دارویی دارد. اسانس آن خاصیت جرم کِشی قوی دارد. ولی نظر به اثر تحریکی آن کمتر برای میکروب کشی به کار می رود.
دارچین در دوز زیاد موجب تخدیر می شود مانند زعفران که موجب دیوانگی و مستی می شود. دارچین آرامبخش است و برای ناراحتی ها پس از زایمان مفید است. قابض است و هاضمه را تحریک می کند. موجب فعال سازی تخمک ها است و قاعده آور است. (مانند زعفران، کاسنی، گلپر). چهار غده در بدن فعال هستند که موجب تخمک در زن و اسپرم در مردان می شوند و این غدد عبارتند از: هیپوتولاموس مغز و هیپوفیز مغز و غده ی فوق کلیوی و در زنان تخمدان و در مردان بیضتین.
دارچین ضد اسهال و تب بر نیز می باشد.
میوه ی دیگری که در روایت سابق بود میوه ی سفرجل (به) است. در رامسر، شهسوار به آن سنگه می گویند. در رودسر و لاهیجان به آن توچ می گویند. در آستارا به آن آیووا یا هیووا می گویند.
به، فرح آور و مقوی مغز و معده می باشد. مدر بوده و به خام قابض می باشد. (مانند سیب) مسدود کننده ی مجاری عروق است یعنی اگر کسی تصلب شرایین دارد و در نتیجه به خون ریزی درونی مبتلا است می تواند از به استفاده کند. (مانند برگ انگور به اندازه ی شش هفت عدد در بیست و چهار ساعت و هکذا دلمه ی برگ انگور با رب انار شیرین همچنین استعمال گیاهی سمی به نام هندوانه ی ابو جهل) می توان از مربای به نیز استفاده کرد.
برای درمان اسهال ساده و خونی و یا جراحات گلو می توانند از دانه ی به استفاده کند. دانه ی به ضد تب نیز می باشد.
برای تنگی نفس، ضعف معده، کسانی که اخلاط خونی در سینه دارند، مبتلا به کم کاری کلیه هستند می توانند از به استفاده کنند. به مدر نیز می باشد.
میوه ی به یا آب به رسیده برای غلیان حرارت و سردرد ناشی از آن مفید است. (مانند کاهو بدون سس و یا لیمو شیرین.)
کسانی که جرأت کمی دارند و یا دل مالشک دارند می توانند از به استفاده کنند.
برای تقویت سینه می توان از مربای شکوفه های به استفاده کرد. این مربا دستگاه گوارش را نیز تقویت می کند.
ورم های چشم و یا ورم صورت و اندام دارند که ناشی از حرارت بالا و گرم مزاجی شدید است را خوب می کند به این منظور باید ضماد آب یا برگ به یا به له شده را در موضع قرار دهند که موجب پائین رفتن ورم می شود.
پرزی که روی به است بسیار برای تنفس مضر می باشد. بنا بر این نباید وارد بینی و حلق و ریه ها شود زیرا موجب آسم می شود. بنا بر این باید به را زیر آب شست نه اینکه با دست آن را پاک کرد و فوت نمود. (مانند پرز کیوی که موجب تنگی نفس می شود.) این پرز بسیار قابض بوده برای حلق و صدا مضر می باشد.
گرد میوه ی خشک شده ی به برای بند آوردن خون جراحت ها مفید است و همچنین اگر برگ یا له شده ی به را بگذارند. (مانند مومیا که از فشار صخره های کوه بر یکدگر استخراج می شود که ماده ای سیاه و قیرمانند است و به آن عرق الجبال می گویند. بتادین نیز همین خاصیت را دارد. یا مایع سایلون که یک استکان را در نصف آب لگن تمیز می ریزند و کسانی که زخم ناشی از دیابت مبتلا هستند بیست دقیقه در آن می نشینند. محلول آب سرکه نیز همین خاصیت را دارد. سرکه ی طبیعی سیب برای شستشوی زخم ها مفید است و بعد با آب جوش ولرم آن را شستشو داده با استریل غیر روغنی روی آن را بپوشانند. اگر زخم آب پس می دهد بهتر است از استریل روغنی استفاده کنند. البته سوختگی ناشی از برق شدید را نباید چرب کرد بلکه باید از گاز استریل خشک غیر روغنی استفاده کرد و برای تعویض پانسمان آن را ابتدا با آب مقطر خیس می کنند تا راحت تر از پوست جدا شود.)
اگر کسی وزوز گوش دارد می تواند از دمکرده ی به لیمو مخلوط با عسل استفاده کند و در گوش هم باید روغن به بچکاند.
در روایت است که به میوه ی انبیاء و مرسلین بوده است. اگر به رسیده نباشد مانند دیگر میوه ها هم موجب یبوست می شود و هم موجب اختلالات مغزی می شود.
میوه ی به موجب تقویت قلب می شود:
مُحَمَّدُ بْنُ يَحْيَى عَنْ أَحْمَدَ بْنِ مُحَمَّدٍ عَنِ الْقَاسِمِ بْنِ يَحْيَى عَنْ جَدِّهِ الْحَسَنِ بْنِ رَاشِدٍ عَنْ أَبِي عَبْدِ اللَّهِ ع قَالَ قَالَ أَمِيرُ الْمُؤْمِنِينَ ع أَكْلُ السَّفَرْجَلِ قُوَّةٌ لِلْقَلْبِ الضَّعِيفِ وَ يُطَيِّبُ الْمَعِدَةَ وَ يُذَكِّي الْفُؤَادَ وَ يُشَجِّعُ الْجَبَانَ.[1]
برای رفع هم و غم مفید است (مانند انگور سیاه، سیب قرمز معطر)
موجب راحت شدن خونرسانی به قلب می شود زیرا عروق قلب را باز می کند (مانند کرفس که در روایت امام صادق علیه السلام نیز به آن اشاره کرده است.)
وَ عَنْ أَمِيرِ الْمُؤْمِنِينَ ع قَالَ: السَّفَرْجَلُ قُوَّةُ الْقَلْبِ وَ حَيَاةُ الْفُؤَادِ وَ يُشَجِّعُ الْجَبَانَ.[2]
خوردن مربای به، میوه ی به، آب به، علاوه بر تقویت قلب، نامنظمی ضربان قلب را نیز درمان می کند. موجب پاکسازی قلب نیز می شود. احساس سنگی در سینه را نیز مداوا می کند. (برای این منظور آب به را عسل آویشن نیز مفید است.)
عملیات ذهنی را نیز زیاد می کند و حکمت فرد را تقویت می بخشد.
