درس طب استاد ضیائی
93/06/30
بسم الله الرحمن الرحیم
موضوع: نان جو
نان جو اگر سبوس دار باشد بهتر است.
عن الصادق علیه السلام: مَا أَكَلَ رَسُولُ اللَّهِ ص خُبْزَ بُرٍّ قَطُّ وَ لَا شَبِعَ مِنْ خُبْزِ شَعِيرٍ قَطُّ[1]
یعنی رسول خدا (ص) هرگز نان گندم نخوردند و هرگز از نان جو نیز تا سیری کامل تناول نکردند.
عن الصادق علیه السلام: لَوْ عَلِمَ اللَّهُ فِي شَيْ‌ءٍ شِفَاءً أَكْثَرَ مِنَ الشَّعِيرِ مَا جَعَلَهُ اللَّهُ غِذَاءَ الْأَنْبِيَاءِ ع[2]
یعنی اگر خداوند در غذایی بیشتر از نان جو سبوس دار شفاء می یافت آن را قوت انبیاء قرار نمی داد.
الْمَكَارِمُ، مِنْ كِتَابِ النُّبُوَّةِ عَنْ أَبِي عَبْدِ اللَّهِ ع قَالَ مَا زَالَ طَعَامُ رَسُولِ اللَّهِ ص الشَّعِيرَ حَتَّى قَبَضَهُ اللَّهُ إِلَيْهِ[3]
یعنی تا زمانی که اجل حتمی رسول خدا (ص) رسید، لا یزال طعام ایشان از نان جو بود.
وَ عَنِ الصَّادِقِ ع قَالَ كَانَ قُوتُ رَسُولِ اللَّهِ ص الشَّعِيرَ وَ حَلْوَاهُ التَّمْرَ وَ إِدَامُهُ الزَّيْتَ [4]
غذای رسول خدا (ص) همواه جو بود (سوپ جو و یا نان جو) و شیرینی رسول خدا (ص) تمر بود. مراد از تمر خرمای کاملا رسیده است که قهوه ای پررنگ مایل به سیاه است ولی رطب قبل از آن است که قندش کمتر است و رنگ آن بیشتر قهوه ای است. در خرما قند ساکاروز و گلوگز زیاد است ولی قند فروکتوز آن کم است بنا بر این کسانی که به بیماری قند خون مبتلا هستند باید در مصرف خرما احتیاط کنند. اگر قند آنها زیر دویست در 24 ساعت بیش از سه عدد استفاده نکنند از دویست تا سیصد دو عدد و بالای سیصد، یک عدد خرما استفاده کنند.
خورش و مایعی که رسول خدا (ص) مصرف می کرد زیتون طبیعی خوراکی بود. این زیتون، سبز، شفاف و سفت و شیرین باید باشد. اگر مات باشد علامت ماندگی آن است.
روغن زیتون نیز گاه فشار اول است، گاه فشار دوم و گاه فشار سوم. رنگ فشار اول، زرد طلایی مایل به زرد کمرنگ است که بهترین روغن زیتون می باشد. این روغن زیتون چربی مضر خون را پائین آورده چربی ها مفید مثل امگا دو و سه را بالا می برد. حاوی آنتی اکسیدان است که ضد سرطان می باشد. فیبر گیاهی دارد که آن هم ضد سرطان است. از مقاوم ترین روغن ها در برابر حرارت است و تا صد و شصت درجه ی سانتی گراد می تواند حرارت را تحمل کند بنا بر این زود اکسیده و سوخته نمی شود که این خود علاوه بر حرام بودن موجب سرطان معده نیز می شود.
روغن زیتون فشار دوم به این گونه است که به تفاله ها و هسته ی به جا مانده از فشار اول کمی آب مخلوط کرده و بعد دوباره فشار می دهند.
روغن زیتون فشار سوم نیز به این گونه است که تفاله های مانده از فشار دوم را در آب جوش می ریزند و دوباره فشار می دهند. این روغن زیتون خوراکی نیست و فقط صنعتی می باشد.
الف و لام ها در روایت فوق همه عهد ذهنی است نه جنس. مراد از جو، خرما و زیتون همانهایی است که در سایر روایات آمده است که شرایط خاصی دارد و مانند آنهایی نیز که امروزه به شکل صنعتی و غیر بهداشتی تولید می شود.
الْكَافِي، عَنْ عَلِيِّ بْنِ إِبْرَاهِيمَ عَنْ مُحَمَّدِ بْنِ عِيسَى عَنْ يُونُسَ عَنْ أَبِي الْحَسَنِ الرِّضَا ع قَالَ فَضْلُ خُبْزِ الشَّعِيرِ عَلَى الْبُرِّ (بر نان گندم) كَفَضْلِنَا عَلَى النَّاسِ وَ مَا مِنْ نَبِيٍّ إِلَّا وَ قَدْ دَعَا لآِكِلِ الشَّعِيرِ وَ بَارَكَ عَلَيْهِ وَ مَا دَخَلَ جَوْفاً (نان جو در بدن کسی وارد نشده است) إِلَّا وَ أَخْرَجَ كُلَّ دَاءٍ فِيهِ وَ هُوَ قُوتُ الْأَنْبِيَاءِ وَ طَعَامُ الْأَبْرَارِ (که در روایت است که امام صادق علیه السلام می فرماید: و الله ما ابرار هستیم.) أَبَى اللَّهُ تَعَالَى أَنْ يَجْعَلَ قُوتَ الْأَنْبِيَاءِ إِلَّا شَعِيراً (خداوند ابا دارد که غیر از نان جو سبوس دار را قوت انبیاء قرار دهد.)[5]
در مورد فضل میوه ی عناب رسیده بر سایر میوه ها هم مانند تعبیر فوق در روایات دیده می شود.
هضم اولیه غذا با آنزیم های موجود در بزاق دهان است و هضم دوم آن در معده صورت می گیرد بعد جذب سلولی جدار روده ی کوچک و بعد در جگر سیاه که همان کبد است به هضم نهایی می رسد. جگر سیاه پانصد کار برای بدن انجام می دهد که یکی از آنها هضم کامل غذاست و از جمله آنها ذخیره ی غذایی و توزیع غذایی و کمک به گلبولها و تولید صفرا می باشد.
یکی از دردهایی که نان جو بر طرف می کند تنبلی روده ی بزرگ است. یکی کمک به درمان زخم کلون و سرطان روده ی بزرگ است. از افتادگی راست روده جلوگیری می کند و از حالت تلسکوپی شدن شیب انتهایی روده که قبل از مقعد است جلوگیری می کند یعنی نمی گذارد روده در هم جمع شود و راه خروج مدفوع با مشکل مواجه گردد.
برای کسانی که ناراحتی قلبی و یا دیابت و اضافه وزن دارند و یا سکته کرده اند بهترین غذا است. همچنین غذای مناسبی است برای کسانی که به دلیل فقر ویتامین بی دارای ریزش مو هستند.
البته استثنائاتی نیز وجود دارد. مثلا اگر کسی دچار بیماری سلیاک شود یعنی نسبت به پروتئین گندم و جو و برنج حساسیت دارد او به مدت دو هفته تا دو ماه نباید از گندم و نان گندم و جو و نان جو و پلو و ماکارونی استفاده کند. در این مدت باید از نان ذرت، سوپ ذرت، بلال و مانند آن استفاده کند که این کار ید بدن و کمکاری غده ی تیروئید یا گواتر ساده را درمان می کند.
اگر انسان به جای نان جو از نان سفید و بیسکویت و نان پیتزا و نان ساندویچی استفاده کند به یبوست مزمن مبتلا می شود، این نان ها دیر هضم بوده اسید معده را زیاد می کنند، موجب سرسوزه ی معده و برگشت اسید معده می شود.
البته نان جو باید سالم باشد و حاوی باکتری و قارچ و مواد سمی و افزودنی نباشد.
نان جو اگر سبوس دار باشد بهتر است.
عن الصادق علیه السلام: مَا أَكَلَ رَسُولُ اللَّهِ ص خُبْزَ بُرٍّ قَطُّ وَ لَا شَبِعَ مِنْ خُبْزِ شَعِيرٍ قَطُّ[1]
یعنی رسول خدا (ص) هرگز نان گندم نخوردند و هرگز از نان جو نیز تا سیری کامل تناول نکردند.
عن الصادق علیه السلام: لَوْ عَلِمَ اللَّهُ فِي شَيْ‌ءٍ شِفَاءً أَكْثَرَ مِنَ الشَّعِيرِ مَا جَعَلَهُ اللَّهُ غِذَاءَ الْأَنْبِيَاءِ ع[2]
یعنی اگر خداوند در غذایی بیشتر از نان جو سبوس دار شفاء می یافت آن را قوت انبیاء قرار نمی داد.
الْمَكَارِمُ، مِنْ كِتَابِ النُّبُوَّةِ عَنْ أَبِي عَبْدِ اللَّهِ ع قَالَ مَا زَالَ طَعَامُ رَسُولِ اللَّهِ ص الشَّعِيرَ حَتَّى قَبَضَهُ اللَّهُ إِلَيْهِ[3]
یعنی تا زمانی که اجل حتمی رسول خدا (ص) رسید، لا یزال طعام ایشان از نان جو بود.
وَ عَنِ الصَّادِقِ ع قَالَ كَانَ قُوتُ رَسُولِ اللَّهِ ص الشَّعِيرَ وَ حَلْوَاهُ التَّمْرَ وَ إِدَامُهُ الزَّيْتَ [4]
غذای رسول خدا (ص) همواه جو بود (سوپ جو و یا نان جو) و شیرینی رسول خدا (ص) تمر بود. مراد از تمر خرمای کاملا رسیده است که قهوه ای پررنگ مایل به سیاه است ولی رطب قبل از آن است که قندش کمتر است و رنگ آن بیشتر قهوه ای است. در خرما قند ساکاروز و گلوگز زیاد است ولی قند فروکتوز آن کم است بنا بر این کسانی که به بیماری قند خون مبتلا هستند باید در مصرف خرما احتیاط کنند. اگر قند آنها زیر دویست در 24 ساعت بیش از سه عدد استفاده نکنند از دویست تا سیصد دو عدد و بالای سیصد، یک عدد خرما استفاده کنند.
خورش و مایعی که رسول خدا (ص) مصرف می کرد زیتون طبیعی خوراکی بود. این زیتون، سبز، شفاف و سفت و شیرین باید باشد. اگر مات باشد علامت ماندگی آن است.
روغن زیتون نیز گاه فشار اول است، گاه فشار دوم و گاه فشار سوم. رنگ فشار اول، زرد طلایی مایل به زرد کمرنگ است که بهترین روغن زیتون می باشد. این روغن زیتون چربی مضر خون را پائین آورده چربی ها مفید مثل امگا دو و سه را بالا می برد. حاوی آنتی اکسیدان است که ضد سرطان می باشد. فیبر گیاهی دارد که آن هم ضد سرطان است. از مقاوم ترین روغن ها در برابر حرارت است و تا صد و شصت درجه ی سانتی گراد می تواند حرارت را تحمل کند بنا بر این زود اکسیده و سوخته نمی شود که این خود علاوه بر حرام بودن موجب سرطان معده نیز می شود.
روغن زیتون فشار دوم به این گونه است که به تفاله ها و هسته ی به جا مانده از فشار اول کمی آب مخلوط کرده و بعد دوباره فشار می دهند.
روغن زیتون فشار سوم نیز به این گونه است که تفاله های مانده از فشار دوم را در آب جوش می ریزند و دوباره فشار می دهند. این روغن زیتون خوراکی نیست و فقط صنعتی می باشد.
الف و لام ها در روایت فوق همه عهد ذهنی است نه جنس. مراد از جو، خرما و زیتون همانهایی است که در سایر روایات آمده است که شرایط خاصی دارد و مانند آنهایی نیز که امروزه به شکل صنعتی و غیر بهداشتی تولید می شود.
الْكَافِي، عَنْ عَلِيِّ بْنِ إِبْرَاهِيمَ عَنْ مُحَمَّدِ بْنِ عِيسَى عَنْ يُونُسَ عَنْ أَبِي الْحَسَنِ الرِّضَا ع قَالَ فَضْلُ خُبْزِ الشَّعِيرِ عَلَى الْبُرِّ (بر نان گندم) كَفَضْلِنَا عَلَى النَّاسِ وَ مَا مِنْ نَبِيٍّ إِلَّا وَ قَدْ دَعَا لآِكِلِ الشَّعِيرِ وَ بَارَكَ عَلَيْهِ وَ مَا دَخَلَ جَوْفاً (نان جو در بدن کسی وارد نشده است) إِلَّا وَ أَخْرَجَ كُلَّ دَاءٍ فِيهِ وَ هُوَ قُوتُ الْأَنْبِيَاءِ وَ طَعَامُ الْأَبْرَارِ (که در روایت است که امام صادق علیه السلام می فرماید: و الله ما ابرار هستیم.) أَبَى اللَّهُ تَعَالَى أَنْ يَجْعَلَ قُوتَ الْأَنْبِيَاءِ إِلَّا شَعِيراً (خداوند ابا دارد که غیر از نان جو سبوس دار را قوت انبیاء قرار دهد.)[5]
در مورد فضل میوه ی عناب رسیده بر سایر میوه ها هم مانند تعبیر فوق در روایات دیده می شود.
هضم اولیه غذا با آنزیم های موجود در بزاق دهان است و هضم دوم آن در معده صورت می گیرد بعد جذب سلولی جدار روده ی کوچک و بعد در جگر سیاه که همان کبد است به هضم نهایی می رسد. جگر سیاه پانصد کار برای بدن انجام می دهد که یکی از آنها هضم کامل غذاست و از جمله آنها ذخیره ی غذایی و توزیع غذایی و کمک به گلبولها و تولید صفرا می باشد.
یکی از دردهایی که نان جو بر طرف می کند تنبلی روده ی بزرگ است. یکی کمک به درمان زخم کلون و سرطان روده ی بزرگ است. از افتادگی راست روده جلوگیری می کند و از حالت تلسکوپی شدن شیب انتهایی روده که قبل از مقعد است جلوگیری می کند یعنی نمی گذارد روده در هم جمع شود و راه خروج مدفوع با مشکل مواجه گردد.
برای کسانی که ناراحتی قلبی و یا دیابت و اضافه وزن دارند و یا سکته کرده اند بهترین غذا است. همچنین غذای مناسبی است برای کسانی که به دلیل فقر ویتامین بی دارای ریزش مو هستند.
البته استثنائاتی نیز وجود دارد. مثلا اگر کسی دچار بیماری سلیاک شود یعنی نسبت به پروتئین گندم و جو و برنج حساسیت دارد او به مدت دو هفته تا دو ماه نباید از گندم و نان گندم و جو و نان جو و پلو و ماکارونی استفاده کند. در این مدت باید از نان ذرت، سوپ ذرت، بلال و مانند آن استفاده کند که این کار ید بدن و کمکاری غده ی تیروئید یا گواتر ساده را درمان می کند.
اگر انسان به جای نان جو از نان سفید و بیسکویت و نان پیتزا و نان ساندویچی استفاده کند به یبوست مزمن مبتلا می شود، این نان ها دیر هضم بوده اسید معده را زیاد می کنند، موجب سرسوزه ی معده و برگشت اسید معده می شود.
البته نان جو باید سالم باشد و حاوی باکتری و قارچ و مواد سمی و افزودنی نباشد.
