< فهرست دروس

درس طب استاد ضیائی

93/08/21

بسم الله الرحمن الرحیم

موضوع: روزه ی شرعی گرفتن
قَالَ النَّبِيُّ ص صُومُوا تَصِحُّوا[1]
مسافرت هایی که سنجیده و حساب شده باشد نیز موجب صحت و سلامت می باشد: سَافِرُوا تَصِحُّوا وَ تَغْنَمُوا[2]

وَ مِنَ الْفِرْدَوْسِ، عَنْ عَلِيِّ بْنِ أَبِي طَالِبٍ ع قَالَ قَالَ رَسُولُ اللَّهِ ص خَمْسٌ يَذْهَبْنَ بِالنِّسْيَانِ وَ يَزِدْنَ فِي الْحِفْظِ وَ يَذْهَبْنَ بِالْبَلْغَمِ السِّوَاكُ وَ الصِّيَامُ وَ قِرَاءَةُ الْقُرْآنِ وَ الْعَسَلُ وَ اللُّبَانُ[3]
پنج چیز موجب از بین بردن نسیان بوده حافظه را زیاد می کند. همچنین بلغم و موکوس و مایعات و ترشحات اضافی در بدن را از بین می برد.
یکی مسواک زدن است که قبل از هر وضو، شب قبل از خواب و سحر قبل از نماز صبح مستحب است.
دوم روزه ی شرعی گرفتن است.
سوم قرائت قرآن است که همراه با تدبر باشد و اینکه فرد تصمیم بر عمل بگیرد به گونه ای که از فرد خشیت الهی نمودار باشد که در روایت آمده است:
عَنِ النَّبِيِّ ص أَنَّهُ سُئِلَ أَيُّ النَّاسِ أَحْسَنُ صَوْتاً بِالْقُرْآنِ قَالَ مَنْ إِذَا سَمِعْتَ قِرَاءَتَهُ رَأَيْتَ أَنَّهُ يَخْشَى اللَّهَ[4]مصداق باز این سخن معصومین علیه السلام می باشند.
در مورد قرائت قرآن رسول خدا (ص) آمده است: إِنَّ رَسُولَ اللَّهِ ص كَانَ مِنْ أَحْسَنِ النَّاسِ صَوْتاً بِالْقُرْآنِ. [5]
در مورد امام سجاد علیه السلام نیز آمده است:
سَهْلُ بْنُ زِيَادٍ عَنِ الْحَجَّالِ عَنْ عَلِيِّ بْنِ عُقْبَةَ عَنْ رَجُلٍ عَنْ أَبِي عَبْدِ اللَّهِ ع قَالَ كَانَ عَلِيُّ بْنُ الْحُسَيْنِ ص أَحْسَنَ النَّاسِ صَوْتاً بِالْقُرْآن‌ وَ كَانَ السَّقَّاءُونَ يَمُرُّونَ فَيَقِفُونَ بِبَابِهِ يَسْمَعُونَ قِرَاءَتَهُ وَ كَانَ أَبُو جَعْفَرٍ ع أَحْسَنَ النَّاسِ صَوْتاً[6]
در مورد موسی بن جعفر علیه السلام نیز آمده است: كَانَتْ لِمُوسَى بْنِ جَعْفَرٍ بِضْعَ عَشْرَةِ سَنَةٍ كُلَّ يَوْمٍ سَجْدَةٌ بَعْدَ ابْيِضَاضِ الشَّمْسِ إِلَى وَقْتِ الزَّوَالِ وَ كَانَ ع أَحْسَنَ النَّاسِ صَوْتاً بِالْقُرْآنِ[7]یعنی حتی وقتی حضرت ده ساله نیز بود صدای تلاوت ایشان بسیار زیبا بود.
چهارم مصرف عسل طبیعی است.
پنجم کندر خوراکی مرغوب است.

در روایت دیگری از رسول خدا (ص) آمده است:
عَنِ النَّبِيِّ ص أَنَّهُ قَالَ يَا مَعْشَرَ الشَّبَابِ مَنِ اسْتَطَاعَ مِنْكُمُ الْبَاهَ فَلْيَتَزَوَّجْ فَإِنَّهُ أَغَضُّ لِلْبَصَرِ (و فرد چشم چرانی نمی کند) وَ أَحْصَنُ لِلْفَرْجِ وَ مَنْ لَمْ يَسْتَطِعْ فَلْيَصُمْ فَإِنَّ الصَّوْمَ لَهُ وِجَاءٌ (روزه برای او نگهدار و حافظ است.)[8]
یعنی کسی که توان مالی دارد ازدواج کند و الا روزه ی شرعی بگیرد تا به گناه نیفتدد.
در منابع اهل سنت از رسول خدا (ص) آمده است: علیکم بالصوم; فانه محمسة للعروق (طغیان رگ ها را فرو می نشاند. مثلا نمی گذارد شهوت بر فرد غلبه کند) ومذهبة للاشر (و از سرمستی و لجام گسیختگی جلوگیری می کند.)[9]

قَالَ أَمِيرُ الْمُؤْمِنِينَ ع صَوْمُ ثَلَاثَةِ أَيَّامٍ مِنْ كُلِّ شَهْرٍ أَرْبِعَاءَ بَيْنَ خَمِيسَيْنِ وَ صَوْمُ شَعْبَانَ يَذْهَبُ بِوَسْوَاسِ الصَّدْرِ وَ بَلَابِلِ الْقَلْبِ[10]
یعنی روزه گرفتن چهارشنبه بین دو پنج شنبه و روزه ی ماه شعبان هم وسوسه های سینه را از بین می برد و هم ابتلائات قلبی را. مثلا رسوب اضافی مانند رسوب کافئین، سدیم و تری گلیسیرید موجود در عروق خون رسان به قلب را از بین می برد در نتیجه زمینه ی سکته های قلبی را از بین می برد.

مُحَمَّدُ بْنُ يَحْيَى عَنْ مُحَمَّدِ بْنِ أَحْمَدَ عَمَّنْ ذَكَرَهُ عَنْ مَنْصُورِ بْنِ الْعَبَّاسِ عَنْ صَفْوَانَ بْنِ يَحْيَى عَنْ عَبْدِ اللَّهِ بْنِ مُسْكَانَ عَنْ أَبِي عَبْدِ اللَّهِ ع قَالَ كَانَ رَسُولُ اللَّهِ ص إِذَا أَفْطَرَ بَدَأَ بِحَلْوَاءَ يُفْطِرُ عَلَيْهَا فَإِنْ لَمْ يَجِدْ فَسُكَّرَةٍ أَوْ تَمَرَاتٍ فَإِذَا أَعْوَزَ ذَلِكَ كُلُّهُ فَمَاءٍ فَاتِرٍ وَ كَانَ يَقُولُ يُنَقِّي الْمَعِدَةَ وَ الْكَبِدَ وَ يُطَيِّبُ النَّكْهَةَ وَ الْفَمَ وَ يُقَوِّي الْأَضْرَاسَ وَ يُقَوِّي الْحَدَقَ وَ يَجْلُو النَّاظِرَ وَ يَغْسِلُ الذُّنُوبَ غَسْلًا وَ يُسَكِّنُ الْعُرُوقَ الْهَائِجَةَ وَ الْمِرَّةَ الْغَالِبَةَ وَ يَقْطَعُ الْبَلْغَمَ وَ يُطْفِئُ الْحَرَارَةَ عَنِ الْمَعِدَةِ وَ يَذْهَبُ بِالصُّدَاعِ[11]
شروع با حلواء مانند خرما برای افطار به سبب این است که موجب پاکسازی معده و کبد می شود. هم چشم را تقویت می کند و هم دندان ها تقویت می شوند. هم گناهان با این کار شسته می شود زیرا این کار از باب احیاء سنت رسول خدا (ص) است.
همچنین می توان از شیر گاه رقیق شده و یا مخلوط با عسل افطار کرد. همچنین با غذای سبک مانند نون و پنیر و سبزی و یا نون و پنیر و گردو شروع کرد و یا با سوپ رقیق که در آن سبزی جعفری و هویج زرد باشد و کم ادویه و کم روغن باشد و روغن آن زیتون باشد که قوت الانبیاء است. نمک آن هم سالم و طبیعی باشد اعم از پودر نمک سنگ و یا نمک دریای تصفیه شده.
اگر صفرای کسی زیاد است یا اعصابش ضعیف باشد یا تسلسل مدفوع دارد می توان با سوپ، یک قاشق غذاخوری آب غوره مخلوط کند و یا بعد از شام (یا بعد از غذا) یک قاشق چایخوری یا قاشق مرباخوری از رب غوره استفاده کند. (جوشاندن آب غوره تا تبدیل به رب شود.)
آب غوره برای اعصاب، استخوان دردهای رماتیسمی یا ناشی از رطوبت مفید است و برای تقویت قلب نیز مفید می باشد.

عن الصادق علیه السلام: أن الصائم إذا صام زالتا عيناه و إذا أفطر على الحلواء عادتا إلى مكانهما[12]
یعنی روزه دارد هنگام افطار، پلک هایش حالت افتادگی پیدا می کند که علامت آنا است که او ضعف کرده است. داوای آن افطار به حلوا است که بهترین نوع آن حلوا خرمایی است که در آن از شکر و قند استفاده نشده است.
حلوا خرمایی برای درمان ضعف عمومی، فشار خون پائین، درمان ریزش موی سر به که علت کمبود ویتامین و املاح است. همچنین ضعف عضله ی پلک چشم را مداوا می کند.
خرمای برای بیماری کاهش شدید قند خون بسیار مفید است. بین مغرب و سحری نیز می توان دو عدد میوه ی شاه بلوط خورد که این کار موجب تقویت عضلات می شود.

روزه دار می تواند سرمه بکشد ولی باید دقت کرد که سرمه وارد حلقش نشود از این رو بهتر است در شب سرمه بکشد.

فِقْهُ الرِّضَا، ع وَ لَا بَأْسَ لِلصَّائِمِ بِالْكُحْلِ (سرمه بکشد) وَ الْحِجَامَةِ (البته اگر موجب ضعف نشود) وَ الدُّهْنِ وَ شَمِّ الرَّيْحَانِ خَلَا النَّرْجِسِ (که هاگ آن زیاد است و ممکن است به حلق برسد و روزه را دچار مشکل کند.) وَ اسْتِعْمَالِ الطِّيبِ مِنَ الْبَخُورِ وَ غَيْرِهِ مَا لَمْ يَصْعَدْ فِي أَنْفِهِ (مانند دود عود) فَإِنَّهُ رُوِيَ أَنَّ الْبَخُورَ تُحْفَةُ الصَّائِمِ وَ قَالَ ع اجْتَنِبُوا شَمَّ الْمِسْكِ وَ الْكَافُورِ وَ الزَّعْفَرَانِ وَ لَا تُقَرَّبْ مِنَ الْأَنْفِ (تا به حلق نرسد و موجب بطلان نشود.)[13]
روزه دار اگر خود را خوشبو کند دچار نسیان و زوال عقل نمی شود.
روزه در تمامی امت ها واجب بوده است: ﴿يا أَيُّهَا الَّذينَ آمَنُوا كُتِبَ عَلَيْكُمُ الصِّيامُ كَما كُتِبَ عَلَى الَّذينَ مِنْ قَبْلِكُمْ لَعَلَّكُمْ تَتَّقُونَ[14] حتی امت های قبلی سه ماه روزه می گرفتند.
روزه موجب ارتباط معنوی با خداوند است در نتیجه نشاط روحی را به همراه دارد. روزه در پیشگیری و درمان وسواس، افسردگی، پرخاشگری و فحاشی و اعمال غضب بیجا مفید است. روزه موجب تقویت اراده می شود. روزه موجب تقویت اراده می شود و آستانه ی تحمل افراد را بالا می برد در نتیجه محاصره ی اقتصادی و غیره آنها را نمی ترساند.
روزه موجب تقویت حافظه می شود.
روزه موجب استقامت و زیاد شدن صبر می شود. یکی از اسامی روزه های شرعی صبر است کما اینکه خداوند می فرماید: ﴿وَ اسْتَعينُوا بِالصَّبْرِ وَ الصَّلاةِ وَ إِنَّها لَكَبيرَةٌ إِلاَّ عَلَى الْخاشِعينَ[15] یکی از اقسام چهارگانه ی صبر، صبر اطاعت است که یکی از مصادیق آن روزه است.
کسانی هستند که بر اثر روزه دچار سردرد می شوند. علت آن یکی کم آبی بدن و دیگری کم خونی است. بنا بر این باید افطاری را با آب جوش ولرم یا شیر مخلوط با عسل که ولرم با شد مصرف کرد. همچنین شب قبل از خواب مخلوط آب سیب با عسل بخوابد. همچنین تا قبل از خواب هر یکی دو ساعت یک لیوان آب یا آب جوش ولرم به شکل مکیدنی بخورد. یا هندوانه بخورد. همچنین بعد از سحری خربزه بخورد که یازده فایده دارد که یکی از آنها تأمین آب بدن است. سردرد ناشی از کمبود آب غالبا در بعد از ظهر رخ می دهد.
اگر سردرد ناشی از کم خونی است باید کم خونی را درمان کند. خرما و حلوا خرمایی هم فشار خون را بالا می برد و هم املاح لازم را تأمین می کند و هم کمبود و فقر آهن را خوب می کند. انسان بعد از سحری یا افطار مناسب است هفت عدد خرما بخورد.
خوردن آب دو عدد سیب با عسل آویشن هم کمخونی را خوب می کند و هم ضعف عمومی را برطرف می کند.
کمبود روی نیز موجب ضعف و بی حالی می شود که برای رفع آن خوب است که شیر و غذا را در ظرف های رویی طبخ کنند.
هلو و زردآلو هم (مخصوصا که زردآلو با هسته ی شیرین آن مصرف شود.) فقر آهن و روی برطرف می شود.
خداوند در سوره ی بقره آیه 185 دستور به روزه در ماه رمضان می دهد.
روزه برای درمان شبکه ی پروتئینی در مفصل و درمان سینوزیت التهابی و درمان بلغم (خلط اضافی و سل ریوی و استخوانی) بسیار مفید است.
یکی از اسبابی که موجب بیماری است اضافه وزن است که موجب تصلب شرائین و بیماری ام اس و یا سکته می شود و روزه این مشکل را برطرف می کند. روزه موجب کم شدن اوره که نمک سمی است می شود.
افطار را باید با آب ولرم، سوپ رقیق، شیر تازه ی ولرم شروع کرد. بعد از یکی دو ساعت از افطار، از هندوانه ی شیرین که سرد و غیر یخچالی است استفاده کرد به این گونه که پوست آن را بگیرند و در سایه بگذارند و وقتی باد به آن می وزند بر اثر تبخیر آب سطحی، خنک می شود. اگر اوره ی فرد زیاد شود، به تدریج در مفاصل به شکل کریستال نفوذ می کند و فرد به نقرس که بسیار دردناک است مبتلا می شود.
پرخوری و تغذیه ی مداوم از پروتئین حیوانی مخصوصا گوشت گاو و شکار علاوه بر ازدیاد وزن، اوره ی خون را نیز بالا می برد.
دکتر کارتون که از مهمترین پزشک های پاریس است می گوید: بیماری های گوناگونی هست که وجود خارجی ندارد بلکه فقط از کثیف شدن جسم از درون به وسیله ی عفونت و باکتری های مضر و ترشحات (مانند بلغم سفید و سیاه) و چربی های اضافی در اطراف شکم و مانند آن که بدن را به زحمت می انداز ایجاد شده است.
یکی از فوائد روزه مدیریت زمان و مدیریت در بحران است. یعنی موجب می شود که که اگر انسان در شرایط سخت مانند سیل و حمله ی دشمن و مانند آن واقع شود استقامت بیشتری داشته باشد و درک زمان و مدیریت زمان داشته باشد. بنا بر این روزه ی شرعی یکی از علل اصلی برای کاهش استرس و اضطراب می باشد.



[9] کنز العمال، ج8، ص450.
[12] مصباح الکفعمی، ص 632.

BaharSound

www.baharsound.ir, www.wikifeqh.ir, lib.eshia.ir

logo