موضوع: عفت و پاکدامنی
عفت و پاکدامنی در تمامی شؤون زندگی و اعمال فردی و اجتماعی باید وجود داشته باشد.
مُحَمَّدُ بْنُ يَحْيَى عَنْ أَحْمَدَ بْنِ مُحَمَّدٍ عَنْ مُحَمَّدِ بْنِ سِنَانٍ عَنْ عَلِيِّ بْنِ رِبَاطٍ عَنْ عُبَيْدِ بْنِ زُرَارَةَ قَالَ قَالَ أَبُو عَبْدِ اللَّهِ ع بَرُّوا آبَاءَكُمْ يَبَرَّكُمْ أَبْنَاؤُكُمْ وَ عِفُّوا عَنْ نِسَاءِ النَّاسِ تَعِفَّ نِسَاؤُكُمْ[1]

همچنین امام علی علیه السلام در روایتی طولانی می فرماید: هر چیزی زکاتی دارد و زکات زیبایی یک فرد این است که عفت را در تمامی شؤون زندگی رعایت کند: زكاة الجمال العفاف[2]
اگر فرد چشم چران باشد این یکی از اسباب ایجاد فحشاء است و زمینه را برای زنا و امثال آن فراهم می کند. موجب ایجاد عشق های مجازی و حرام می شود.
در عشق حلال، کشش عشق واقعی به جهت روح انسانی و روح ایمانی و روح مؤید است و موجب عاقبت بخیری و ازدیاد ایمان می شود. ولی اگر عشق، حرام باشد سمت و سویش به طرف جسم و صورت می باشد نه روح و سیرت.
برای اینکه فرد به چشم چرانی مبتلا نشود و به جاهای باریک کشیده نشود این است که دختر و پسر نامحرم همدیگر را نبینند و از هم دور شوند.
مرحوم کراجکی در کتاب معدن الجواهر که از کتب مرجع اخلاق است: عشق حرام به وسیله ی جدایی خاموش می شود: یطفیء العشق بالفُرقة.
بنا بر این در روایت آمده است: أَوَّلُ النَّظْرَةِ لَكَ وَ الثَّانِيَةُ عَلَيْكَ وَ لَا لَكَ وَ الثَّالِثَةُ فِيهَا الْهَلَاك‌[3]
نگاه اول را نیز نباید طولانی کرد.
الْمُفِيدُ فِي أَمَالِيهِ، عَنْ أَحْمَدَ بْنِ مُحَمَّدِ بْنِ الْحَسَنِ بْنِ الْوَلِيدِ عَنْ أَبِيهِ عَنْ مُحَمَّدِ بْنِ الْحَسَنِ الصَّفَّارِ عَنِ الْعَبَّاسِ بْنِ الْمَعْرُوفِ عَنْ عَلِيِّ بْنِ مَهْزِيَارَ عَنْ رَجُلٍ عَنْ وَاصِلِ بْنِ سُلَيْمَانَ عَنِ ابْنِ سِنَانٍ قَالَ سَمِعْتُ أَبَا عَبْدِ اللَّهِ ع يَقُولُ كَانَ الْمَسِيحُ ع يَقُولُ لِأَصْحَابِهِ إِلَى أَنْ قَالَ وَ إِيَّاكُمْ وَ النَّظِرَةَ فَإِنَّهَا تَزْرَعُ فِي قَلْبِ صَاحِبِهَا الشَّهْوَةَ وَ كَفَى بِهَا لِصَاحِبِهَا فِتْنَة.[4]
چشم چرانی فکر خود متمرکز را کم کم در فرد از بین می برد و فکر و عزم و جزم بد و سپس اراده ی بعد که همان فعل حرام است را در فرد ایجاد می کند.
بر این اساس باید در کلاس مختلط و یا محیط مختلط اداری را تحت کنترل قرار داد. حتی اگر فرد متأهل باشد چشم چرانی موجب بیشتر شدن رفتار منفی فرد نسبت به نامحرم و کم شدن رفتار مثبت نسبت به خانواده اش می شود. در نتیجه به تدریج عصبانیت او در محیط خانه و پرخاشگری و مانند آن در فرد زیاد می شود.
در روایت دیگری است که اگر کسی چشمش را از حرام پر کند خداوند با میخ هایی از میخ جهنم چشمش را پر می کند و سپس آتش، تمام وجود او را می گیرد تا زمانی که رسیدگی به اعمال مردم تمام شود و بعد امر می شود که او را که چشم چران بود و توبه نکرده است را در جهنم بیندازند:
جَامِعُ الْأَخْبَارِ، قَالَ رَسُولُ اللَّهِ ص مَنْ مَلَأَ عَيْنَهُ حَرَاماً يَحْشُوهَا اللَّهُ يَوْمَ الْقِيَامَةِ مَسَامِيرَ مِنْ نَارٍ ثُمَّ حَشَاهُمَا نَاراً إِلَى أَنْ تَقُومَ النَّاسُ ثُمَّ يُؤْمَرُ بِهِ إِلَى النَّارِ[5]

مُحَمَّدُ بْنُ يَحْيَى عَنْ أَحْمَدَ بْنِ مُحَمَّدٍ عَنِ ابْنِ فَضَّالٍ عَنْ عَلِيِّ بْنِ عُقْبَةَ عَنْ أَبِيهِ عَنْ أَبِي عَبْدِ اللَّهِ ع قَالَ سَمِعْتُهُ يَقُولُ النَّظَرُ سَهْمٌ مِنْ سِهَامِ إِبْلِيسَ مَسْمُومٌ وَ كَمْ مِنْ نَظْرَةٍ أَوْرَثَتْ حَسْرَةً طَوِيلَةً[6]
حسرت طویل شاید این باشد که نظر به نامحرم بدون توبه موجب می شود که فرد از رحمت خداوند دور شود و در دنیا و قیامت دچار حزن و حسرت شود. مخصوصا که یکی از اسامی بیست و پنج گانه ی روز قیامت (یوم الحسرة) است.

حتی کسانی که مؤمن هستند در روز قیامت حسرت می خورند. در روایات است که وقتی نعمات خداوند را در بهشت می بیند به سبب کم کاری و عدم فعالیت بیشتر برای کسب مقامات بالاتر دچار حسرت می شوند.

یکی از آثار چشم چرانی رفتار منفی فرد با خودش است که همان استمناء در پسران و استشهاء در دختران می باشد. این عمل یک نوع بیماری روانی به نام مالیخولیا به دنبال می آورد که تصمیم بر اساس خیالات در فرد زیاد می شود و فعل و عملی که از او صادر می شد بر اثر خیالات واهی است. بنا بر این عمل فوق عقل فعال کاربردی را در فرد از بین می برد و موجب جنون فکری و وسواس فکری می شود.
برای تحقیق بیشتر می توان به کشکول شیخ بهایی در مبحث عشق و رساله ی ابو علی سینا در این مورد مراجعه شود. همچنین به کتاب علل الشرایع مسترحمی ص 297، منهاج البراعة آیت الله خوئی ج 20، ص 268 و دائرة المعارف بزرگ طب اسلامی تألیف مرحوم آیت الله مصطفی نورانی، ج 10، ص 60 مراجعه شود. مالیخولیا لغتی یونانی است و به معنای ناخوشی ذهنی و عقلی است که موجب می شود بیمار، به همه چیز بدبین و بی اعتنا باشد و گاه فرد مبتلا، به خودکشی مبادرت می کند.
از علامت مالیخولیا لاغری مفرط است و اینکه رنگ چهره و بدن مایل به تیرگی و سیاهی می شود و ضربان قلب شدید می شود. فرد دارای غم و اندوه مکرر و مستمر است و گاه دارای سکوت و انزوا می شود. اضطراب و دلهره و وحشت کاذب و گاه حرف زدن با خود از جمله علائم فرد است. روان شناس بالینی یا متخصص مغز و اعصاب می تواند فرد را مداوا کند.
از دیگر آثار سوء استمناء در بعد اجتماعی این است که گاه موجب قتل می شود زیرا چنین کسی پا را از گلیم شرع و چارچوب انسانی بیرون گذاشته و به دیگران تجاوز می کند. چنین فردی همچون ظالمین عالم زیاده خواه، فرصت طلب و مرموز می شود.
در روایات است که کسی که در او غلبه ی شهوت بیجا ایجاد شود، عصمت و پاکدامنی و مصونیت از خطا و اشتباه در او از بین می رود و موجبات هلاکت در فرد ایجاد می شود:
از امام علیه السلام روایت است: غلبة الشهوة تبطل العصمة و تورد الهلك[7]
دکتر محمد علی توتیا متخصص بیماری های مقاربتی کتاب ارزشمندی در مورد استمناء دارد. حجة الاسلام حسین اسلامی در کتاب دره ای که نسل جوان در آن سقوط می کند بخشی هایی از آن کتاب را ذکر می کند.
کسی که از شیطان تبعیت کند همیشه دچار خسران است و همواره ذلیل خواهد بود کما اینکه از امیر مؤمنان علی علیه السلام روایت است: عبد الشهوة أذل من عبد الرق[8]
برای کسب عزت باید از دام شهوت رها شد و در تحت ولایت خداوند و معصومین قرار گرفت چرا که: ﴿وَ لِلَّهِ الْعِزَّةُ وَ لِرَسُولِهِ وَ لِلْمُؤْمِنينَ﴾[9]

---