درس طب استاد ضیائی
94/03/03
بسم الله الرحمن الرحیم
موضوع: الغبیراء (سنجد)
در جلسات قبل در مورد نوشادر سخنی گفتیم. اضافه می کنیم که گاه به آن کبریت الدخان یا ملح النار نیز می گویند. در کتاب نهایة الافکار ص 171 تألیف عبد الله بن قاسم متوفای 646 قمری است آمده است که نوشادر سفیدی چشم را برطرف می کند و از نمک طبیعی قوی تر است. در کتاب تنسوخ نامه ایلخانی که از کتب قدیمی است ج 1 ص 185 در مورد سنگ نوشادر و خواص آن بحث شده است. همچنین در کتاب معرفة السموم ص 97 تألیف عبد الحسین بن محمد متوفای 1322 شمسی نیز در بحث جوهر نوشادر که آمونیاک است بحث کرده است. در کتاب عرائس الجواهر ص 394 اقسامی از نوشادر را بیان کرده است. نوشادر گاه معدنی و گاه صنعتی است. کتاب تحفة المومنین ج 2 ص 70 نوشادر آفتابی را بحث کرده است. در فرهنگ نفیسی که واژه های پزشکی را توضیح داده است در مدخل نوشادر آمده است که بهترین نوع آن از معادن استان کرمان تهیه می شود.
سنجد درختی است گل دار که گل های کوچک زرد و معطر با عطر قوی دارد که بوی آن تا فاصله ی زیادی منتشر می شود. میوه ی آن شبیه عناب است.
خاصیت گل عناب: در کتاب عجائب المخلوقات آمده است اگر زن گل آن را بو کند این کار موجب غلبه ی احساسات شهوات نفسانی در او می شود در نتیجه پرده ی حیا را کنار گذاشته و مرتکب خلاف و فساد می شود. بنا بر این استعمال عطر گل سنجد و بو کردن آن برای رفع خستگی جنسی و کمی قوه ی باه در مردان مفید است. ولی برای کسانی که ازدواج نکرده اند ضرر دارد. ولی برای زنان و دختران مطلقا خوب نیست.
خاصیت میوه ی سنجد: ضد صفرای اضافی احشاء داخلی بدن است و قطع کننده ی هر نوع سیلان است مانند سیلان مدفوع (و مانند رب غوره عمل می کند.) و یا سیلان منی (و مانند خیسانده ی تخم کاهو عمل می کند) و یا سیلان بول (و مانند قولنجان که همان خسرودارو است عمل می کند.)
همچنین موجب درمان سرفه های گرم می شود (و مانند جوشانده و دمکرده ی کل زوفا است) و ضد استفراغ است. (مانند انار و نعناع عمل می کند.).
ضد کلیت می باشد (و مانند شاه بلوط و پودر دانه ی انار و مخلوط کندر خوراکی و شکر است.)
همچنین ضد ادرار زیاد است که نوعی بیماری است. (و مانند زعفران و پودر شاخه نبات عمل می کند.)
صَحِيفَةُ الرِّضَا، ع بِإِسْنَادِهِ عَنْ آبَائِهِ ع قَالَ حَدَّثَنِي أَبِي الْحُسَيْنُ بْنُ عَلِيٍّ ع قَالَ دَخَلَ رَسُولُ اللَّهِ ص عَلَى عَلِيِّ بْنِ أَبِي طَالِبٍ ع وَ هُوَ مَحْمُومٌ (و مبتلا به تب بود) فَأَمَرَهُ أَنْ يَأْكُلَ الْغُبَيْرَاءَ[1]
بنا بر این سنجد ضد تب می باشد.
مُحَمَّدُ بْنُ يَحْيَى عَنْ مُحَمَّدِ بْنِ مُوسَى عَنْ أَحْمَدَ بْنِ الْحَسَنِ بْنِ عَلِيٍّ عَنْ أَبِيهِ عَنِ ابْنِ بُكَيْرٍ أَنَّهُ سَمِعَ أَبَا عَبْدِ اللَّهِ ع يَقُولُ الْغُبَيْرَاءُ لَحْمُهُ يُنْبِتُ اللَّحْمَ وَ عَظْمُهُ يُنْبِتُ الْعَظْمَ وَ جِلْدُهُ يُنْبِتُ الْجِلْدَ وَ مَعَ ذَلِكَ [فَإِنَّهُ] يُسَخِّنُ الْكُلْيَتَيْنِ وَ يَدْبُغُ الْمَعِدَةَ وَ هُوَ أَمَانٌ مِنَ الْبَوَاسِيرِ وَ التَّقْتِيرِ وَ يُقَوِّي السَّاقَيْنِ وَ يَقْمَعُ عِرْقَ الْجُذَامِ[2]
یعنی گوشت سنجد موجب رویش گوشت و ماهیچه می شود. پودر هسته ی سنجد موجب رشد استخوان می شود در نتیجه پوکی استخوان را مداوا می کند. پوست سنجد نیز موجب رشد و ترمیم پوست است (و از میوه ی گون نیز قوی تر عمل می کند.). سنجد کلیه ها را نیز گرم می کند (و مانند هویج زرد است.) معده را دباغی می کند (مانند خربزه ی شیرین بعد از غذا که موجب هضم غذا نیز می شود.) همچنین سنجد امان از بواسیر و سیلان بول که ناشی از تورم پروستات در مردان یا افتادگی مثانه در زنان است مفید می باشد. سنجد موجب تقویت ساق پا می شود (و مانند انجیر طبیعی و خشک شده است. انجیر هفت عدد در روز ضد فلجی نیز هست.)
سنجد را هر ساعت دو عدد و ساعت آخر چهار عدد نیز می توان در موارد خاص مصرف کرد.
سنجد مانند شلغم ضد جذام است.
دکتر حسین میرحیدر در کتاب معارف گیاهی ج 2 ص 163 مطالعه شود.
طبیت میوه ی طبیعی سنجد سرد و خشک است و از خواص آن به این موارد می توان اشاره کرد:
1.مقوی است مانند خرما.
2.مفرح قلب است مانند گلابی.
3.ضد سرفه های گرم است.
4.قابض می باشد
5.مدر است و جلوی کم کاری کلیه را می گیرد.
6.مقوی معده است و جلوی سوء هاضمه را می گیرد.
7.مقوی قوه ی ماسکه است یعنی ضریب جذب املاح و ویتامین ها را توسط روده بالا می برد.
8.ضد استفراغ است.
9.ضد آشفتگی دستگاه گوارش و ضد کولیت می باشد.
10. ضد صفرای اضافی است.
11. ضد رفلکس و برگشت صفرا از اثنی عشر به معده است که در صورتی رخ می دهد که دریچه ی خروجی معده که دریچه ی پیلور است شل می باشد.
12. ضد اسهال می باشد.
گل سنجد طبیعتش گرم و خشک است و بسیار معطر می باشد و مهیج شهوت می باشد. مصرف خوراکی پنج گرم از آن برای مردان موجب برطرفی ضعف جنسی می باشد.
خواص جوشانده یا دمکرده ی گل سنجد:
1.ضد فلج است و مانند انجیر، آلوچه و ریحان کوهی است.
2.ضد بیماری کزاز می باشد.
3.ضد بیماری های مغزی است.
4.ضد بیماری قلبی می باشد.
5.ضد زخم های ریوی است. (گاه فضای دهان و حلق زخم می شود که در این صورت محلول طبیعی آب سرکه ی سیب مفید است. اگر لثه زخم می شود روغن به خوب است. اگر زخم دهان به حنجره و نای کشیده شده است باید جوشانده ی گل سنجد را قرقره کرده و بیرون ریخت و سرآخر یک قاشق چایخوری قرقره کرده و قورت داد.)
6.ضد آسم و تنگی نفس است و مانند کاهو، انار شیرین، یک قاشق چایخوری روغن بادام شیرین، زردک و عسل است.
7.مقوی معده است بنا بر این مشکل سوء هاضمه را برطرف می کند.
8.مقوی کبد است.
9.ضد انواع گرفتگی عروق مخصوصا ورید تحتانی کبد است. ریحان و کرفس خام نیز برای این مشکل مفید است.
10. ضد زردی و لاغری و یرقان است (چه گرید یک باشد و چه دو). سبزی کاسنی و شاه تره و جعفری و برگه ی زردآلو نیز برای رفع این بیماری مفید است.
11. ضد نفخ است و موجب تحلیل گازهای معده می شود.
12. ضد رسوب اضافی و غلظت صفرا و لجن صفراوی است برای این منظور باید چهارده عدد سنجد و پنج گرم دمکرده ی گل آن را مصرف کرد. مانند آب غوره و انار عمل می کند.
اگر بعضی از خانم ها مبتلا به ورم غده های پستان مبتلا باشد در پزشکی جدید چندین ماه تحت درمان داروهای کرتون دار قرار می گیرد. برای رفع مشکل فوق می توان از دمکرده ی گل استخودوس به مقدار یک قاشق چایخوری در یک استکان مخلوط با عسل استخودوس استفاده کرد. ضماد آرد جو ورم های سرطانی را نیز می خواباند چه رسد به ورم مزبور.
اگر کسی ورم مغزی، تومور مغزی و ازدیاد فشار مغزی دارد برای حل آن صبح دمکرده ی گل استخودوس مخلوط با عسل استخودوس و ظهر سیاه دانه با عسل استخودوس بعد از ناهار و اول مغرب دمکرده ی افطیمون مخلوط با عسل استخودوس مصرف کند. بنا بر این سردردهای مزمن مریض خوب می شود و کیست و تومور و مایع اضافی را خوب می کند.
برای درمان برجستگی رگ های لنفاوی بدن که به آن خنازیر می گویند و نام دیگر آن سل غدد لنفاوی گردن است که علائم عفونت های میکروبی را دارا نیست در نتیجه بدون درد می باشد. علت اصلی آن سل ریوی است و پنج درصد دیگر آن به سبب عفونت های خاص می باشد. بهترین دارو برای این بیماری یکی کنگر فرنگی و کنگر وحشی است و برای درمان سرطان ریه نیز مؤثر است.
ریحان کوهی نیز ضد میکروب سل می باشد.
گاه بیماری ای در انسان به وجود می آید که به بیماری پنجه گربه مشهور است که بر اثر زخم به جای مانده از پنجه زدن گربه به بدن ایجاد می شود و موجب تورم رگ های لنفاوی می شود. برای درمان آن بعد از غذا یک قاشق چایخوری سیاه دانه با یک قاشق غذاخوری عسل مخلوط شده و جویده شود و روزی دو بار مصرف شود. صبح ناشتا دمکرده ی گل استخودس با عسل استخودوس، صبحانه شیر با عسل استخودوس و عصرانی آب شلغم با عسل استخودوس مصرف شود. وسط روز و اول مغرب نیز از میوه ی سنجد و یا گل سنجد و یا روغن هسته ی سنجد استفاده شود به این گونه که با روغن هسته ی سنجد قرقره کرده و قورت داده شود. شب نیز قبل از خواب مخلوط آب سیب و عسل استخودوس مصرف شود.
فوائد روغن هسته ی سنجد:
این روغن در ایران مرسوم نیست و در اکثر عطاری ها وجود ندارد و غالبا در کشور هندوستان وجود دارد. این روغن:
1.ضد زکام و ضد ذات الریه (برونشیت) است.
2.ضد تب های مهلک و خطرناک است.
3.ضد نزله است که بر اثر آن آب ریزی بینی به جای جاری شدن از بینی از پشت حلق جاری می شود.
4.ضد التهاب غشاهای مخاطی است.
5.سنجد و روغن هسته ی آن ضد پوکی استخوان و ضد بعضی از سرطان های استخوان است. برای این منظور می توان پودر هسته ی سنجد را به همراه پوست و گوشت آن مصرف کند.
در جلسات قبل در مورد نوشادر سخنی گفتیم. اضافه می کنیم که گاه به آن کبریت الدخان یا ملح النار نیز می گویند. در کتاب نهایة الافکار ص 171 تألیف عبد الله بن قاسم متوفای 646 قمری است آمده است که نوشادر سفیدی چشم را برطرف می کند و از نمک طبیعی قوی تر است. در کتاب تنسوخ نامه ایلخانی که از کتب قدیمی است ج 1 ص 185 در مورد سنگ نوشادر و خواص آن بحث شده است. همچنین در کتاب معرفة السموم ص 97 تألیف عبد الحسین بن محمد متوفای 1322 شمسی نیز در بحث جوهر نوشادر که آمونیاک است بحث کرده است. در کتاب عرائس الجواهر ص 394 اقسامی از نوشادر را بیان کرده است. نوشادر گاه معدنی و گاه صنعتی است. کتاب تحفة المومنین ج 2 ص 70 نوشادر آفتابی را بحث کرده است. در فرهنگ نفیسی که واژه های پزشکی را توضیح داده است در مدخل نوشادر آمده است که بهترین نوع آن از معادن استان کرمان تهیه می شود.
سنجد درختی است گل دار که گل های کوچک زرد و معطر با عطر قوی دارد که بوی آن تا فاصله ی زیادی منتشر می شود. میوه ی آن شبیه عناب است.
خاصیت گل عناب: در کتاب عجائب المخلوقات آمده است اگر زن گل آن را بو کند این کار موجب غلبه ی احساسات شهوات نفسانی در او می شود در نتیجه پرده ی حیا را کنار گذاشته و مرتکب خلاف و فساد می شود. بنا بر این استعمال عطر گل سنجد و بو کردن آن برای رفع خستگی جنسی و کمی قوه ی باه در مردان مفید است. ولی برای کسانی که ازدواج نکرده اند ضرر دارد. ولی برای زنان و دختران مطلقا خوب نیست.
خاصیت میوه ی سنجد: ضد صفرای اضافی احشاء داخلی بدن است و قطع کننده ی هر نوع سیلان است مانند سیلان مدفوع (و مانند رب غوره عمل می کند.) و یا سیلان منی (و مانند خیسانده ی تخم کاهو عمل می کند) و یا سیلان بول (و مانند قولنجان که همان خسرودارو است عمل می کند.)
همچنین موجب درمان سرفه های گرم می شود (و مانند جوشانده و دمکرده ی کل زوفا است) و ضد استفراغ است. (مانند انار و نعناع عمل می کند.).
ضد کلیت می باشد (و مانند شاه بلوط و پودر دانه ی انار و مخلوط کندر خوراکی و شکر است.)
همچنین ضد ادرار زیاد است که نوعی بیماری است. (و مانند زعفران و پودر شاخه نبات عمل می کند.)
صَحِيفَةُ الرِّضَا، ع بِإِسْنَادِهِ عَنْ آبَائِهِ ع قَالَ حَدَّثَنِي أَبِي الْحُسَيْنُ بْنُ عَلِيٍّ ع قَالَ دَخَلَ رَسُولُ اللَّهِ ص عَلَى عَلِيِّ بْنِ أَبِي طَالِبٍ ع وَ هُوَ مَحْمُومٌ (و مبتلا به تب بود) فَأَمَرَهُ أَنْ يَأْكُلَ الْغُبَيْرَاءَ[1]
بنا بر این سنجد ضد تب می باشد.
مُحَمَّدُ بْنُ يَحْيَى عَنْ مُحَمَّدِ بْنِ مُوسَى عَنْ أَحْمَدَ بْنِ الْحَسَنِ بْنِ عَلِيٍّ عَنْ أَبِيهِ عَنِ ابْنِ بُكَيْرٍ أَنَّهُ سَمِعَ أَبَا عَبْدِ اللَّهِ ع يَقُولُ الْغُبَيْرَاءُ لَحْمُهُ يُنْبِتُ اللَّحْمَ وَ عَظْمُهُ يُنْبِتُ الْعَظْمَ وَ جِلْدُهُ يُنْبِتُ الْجِلْدَ وَ مَعَ ذَلِكَ [فَإِنَّهُ] يُسَخِّنُ الْكُلْيَتَيْنِ وَ يَدْبُغُ الْمَعِدَةَ وَ هُوَ أَمَانٌ مِنَ الْبَوَاسِيرِ وَ التَّقْتِيرِ وَ يُقَوِّي السَّاقَيْنِ وَ يَقْمَعُ عِرْقَ الْجُذَامِ[2]
یعنی گوشت سنجد موجب رویش گوشت و ماهیچه می شود. پودر هسته ی سنجد موجب رشد استخوان می شود در نتیجه پوکی استخوان را مداوا می کند. پوست سنجد نیز موجب رشد و ترمیم پوست است (و از میوه ی گون نیز قوی تر عمل می کند.). سنجد کلیه ها را نیز گرم می کند (و مانند هویج زرد است.) معده را دباغی می کند (مانند خربزه ی شیرین بعد از غذا که موجب هضم غذا نیز می شود.) همچنین سنجد امان از بواسیر و سیلان بول که ناشی از تورم پروستات در مردان یا افتادگی مثانه در زنان است مفید می باشد. سنجد موجب تقویت ساق پا می شود (و مانند انجیر طبیعی و خشک شده است. انجیر هفت عدد در روز ضد فلجی نیز هست.)
سنجد را هر ساعت دو عدد و ساعت آخر چهار عدد نیز می توان در موارد خاص مصرف کرد.
سنجد مانند شلغم ضد جذام است.
دکتر حسین میرحیدر در کتاب معارف گیاهی ج 2 ص 163 مطالعه شود.
طبیت میوه ی طبیعی سنجد سرد و خشک است و از خواص آن به این موارد می توان اشاره کرد:
1.مقوی است مانند خرما.
2.مفرح قلب است مانند گلابی.
3.ضد سرفه های گرم است.
4.قابض می باشد
5.مدر است و جلوی کم کاری کلیه را می گیرد.
6.مقوی معده است و جلوی سوء هاضمه را می گیرد.
7.مقوی قوه ی ماسکه است یعنی ضریب جذب املاح و ویتامین ها را توسط روده بالا می برد.
8.ضد استفراغ است.
9.ضد آشفتگی دستگاه گوارش و ضد کولیت می باشد.
10. ضد صفرای اضافی است.
11. ضد رفلکس و برگشت صفرا از اثنی عشر به معده است که در صورتی رخ می دهد که دریچه ی خروجی معده که دریچه ی پیلور است شل می باشد.
12. ضد اسهال می باشد.
گل سنجد طبیعتش گرم و خشک است و بسیار معطر می باشد و مهیج شهوت می باشد. مصرف خوراکی پنج گرم از آن برای مردان موجب برطرفی ضعف جنسی می باشد.
خواص جوشانده یا دمکرده ی گل سنجد:
1.ضد فلج است و مانند انجیر، آلوچه و ریحان کوهی است.
2.ضد بیماری کزاز می باشد.
3.ضد بیماری های مغزی است.
4.ضد بیماری قلبی می باشد.
5.ضد زخم های ریوی است. (گاه فضای دهان و حلق زخم می شود که در این صورت محلول طبیعی آب سرکه ی سیب مفید است. اگر لثه زخم می شود روغن به خوب است. اگر زخم دهان به حنجره و نای کشیده شده است باید جوشانده ی گل سنجد را قرقره کرده و بیرون ریخت و سرآخر یک قاشق چایخوری قرقره کرده و قورت داد.)
6.ضد آسم و تنگی نفس است و مانند کاهو، انار شیرین، یک قاشق چایخوری روغن بادام شیرین، زردک و عسل است.
7.مقوی معده است بنا بر این مشکل سوء هاضمه را برطرف می کند.
8.مقوی کبد است.
9.ضد انواع گرفتگی عروق مخصوصا ورید تحتانی کبد است. ریحان و کرفس خام نیز برای این مشکل مفید است.
10. ضد زردی و لاغری و یرقان است (چه گرید یک باشد و چه دو). سبزی کاسنی و شاه تره و جعفری و برگه ی زردآلو نیز برای رفع این بیماری مفید است.
11. ضد نفخ است و موجب تحلیل گازهای معده می شود.
12. ضد رسوب اضافی و غلظت صفرا و لجن صفراوی است برای این منظور باید چهارده عدد سنجد و پنج گرم دمکرده ی گل آن را مصرف کرد. مانند آب غوره و انار عمل می کند.
اگر بعضی از خانم ها مبتلا به ورم غده های پستان مبتلا باشد در پزشکی جدید چندین ماه تحت درمان داروهای کرتون دار قرار می گیرد. برای رفع مشکل فوق می توان از دمکرده ی گل استخودوس به مقدار یک قاشق چایخوری در یک استکان مخلوط با عسل استخودوس استفاده کرد. ضماد آرد جو ورم های سرطانی را نیز می خواباند چه رسد به ورم مزبور.
اگر کسی ورم مغزی، تومور مغزی و ازدیاد فشار مغزی دارد برای حل آن صبح دمکرده ی گل استخودوس مخلوط با عسل استخودوس و ظهر سیاه دانه با عسل استخودوس بعد از ناهار و اول مغرب دمکرده ی افطیمون مخلوط با عسل استخودوس مصرف کند. بنا بر این سردردهای مزمن مریض خوب می شود و کیست و تومور و مایع اضافی را خوب می کند.
برای درمان برجستگی رگ های لنفاوی بدن که به آن خنازیر می گویند و نام دیگر آن سل غدد لنفاوی گردن است که علائم عفونت های میکروبی را دارا نیست در نتیجه بدون درد می باشد. علت اصلی آن سل ریوی است و پنج درصد دیگر آن به سبب عفونت های خاص می باشد. بهترین دارو برای این بیماری یکی کنگر فرنگی و کنگر وحشی است و برای درمان سرطان ریه نیز مؤثر است.
ریحان کوهی نیز ضد میکروب سل می باشد.
گاه بیماری ای در انسان به وجود می آید که به بیماری پنجه گربه مشهور است که بر اثر زخم به جای مانده از پنجه زدن گربه به بدن ایجاد می شود و موجب تورم رگ های لنفاوی می شود. برای درمان آن بعد از غذا یک قاشق چایخوری سیاه دانه با یک قاشق غذاخوری عسل مخلوط شده و جویده شود و روزی دو بار مصرف شود. صبح ناشتا دمکرده ی گل استخودس با عسل استخودوس، صبحانه شیر با عسل استخودوس و عصرانی آب شلغم با عسل استخودوس مصرف شود. وسط روز و اول مغرب نیز از میوه ی سنجد و یا گل سنجد و یا روغن هسته ی سنجد استفاده شود به این گونه که با روغن هسته ی سنجد قرقره کرده و قورت داده شود. شب نیز قبل از خواب مخلوط آب سیب و عسل استخودوس مصرف شود.
فوائد روغن هسته ی سنجد:
این روغن در ایران مرسوم نیست و در اکثر عطاری ها وجود ندارد و غالبا در کشور هندوستان وجود دارد. این روغن:
1.ضد زکام و ضد ذات الریه (برونشیت) است.
2.ضد تب های مهلک و خطرناک است.
3.ضد نزله است که بر اثر آن آب ریزی بینی به جای جاری شدن از بینی از پشت حلق جاری می شود.
4.ضد التهاب غشاهای مخاطی است.
5.سنجد و روغن هسته ی آن ضد پوکی استخوان و ضد بعضی از سرطان های استخوان است. برای این منظور می توان پودر هسته ی سنجد را به همراه پوست و گوشت آن مصرف کند.
