درس اخلاق استاد هادی عباسی‌خراسانی

موضوع: فضایل اخلاقی/نماز شب /آثار نماز شب - قسمت اول

1- بحث اخلاقی (آثار نماز شب)

حدیث اخلاقی امروز را در محضر حقیقت وجود، صاحب مقام محمود، حضرت نبی معظم (صلی‌الله‌علیه‌وآله) هستیم. الحمدلله الذین جعلنا من المتمسکین برسالته و نبوته. خدا را شکر که در زمان رسالت ایشان هستیم. به شکرانه‌ی این نعمت، صلوات بر محمد و آل محمد (صلی‌الله‌علیه‌وآله) را نهادینه می‌کنیم.

از ارشاد القلوب دیلمی غفلت نکنید. روایاتش را بخوانید. حدیث امروز از کتاب ارشاد القلوب، ص 359 هست:

وروي عن الصادق جعفر بن محمد، عن آبائه، عن أمير المؤمنين عليه السلام قال: قال رسول الله صلى الله عليه وآله: «صلاة الليل مرضات للرب، وحبّ الملائكة وسنّة الأنبیاء...».[1]

1.1- رضوان الهی

فرمودند: «صلاة اللیل مرضاة للربّ»؛

اگر کسی خواسته باشد ﴿رَضِيَ اللَّهُ عَنْهُمْ وَرَضُوا عَنْهُ﴾[2] را محقق کند، یکی از وسیله‌هایش نماز شب است.

امام عسکری (علیه‌السلام) فرمودند: «إنّ الوصولَ إلی الله عزّ و جلّ سفر لا یدرک إلّا بامتطاء اللیل»؛[3] رسیدن به خدا سفری است که جز با مرکب شب محقق نمی‌شود. انسان در دل شب بلند شود و شکرگزاری کند و نماز شب بخواند. این اضافه‌کاری، مصداق شکر الهی است. هیچ رابطه‌ای از رابطه‌ی انسان با خدا قوی‌تر نیست. هیچ مصداقی در این رابطه از نماز بالاتر نیست. هیچ نمازی به لحاظ سیر و سلوکی، مانند نماز شب نیست. حقیقتی است که انسان باید به عنوان یک برنامه‌ی همیشگی با آن انس داشته باشد. دیگران به من و شما که طلبه هستیم، نگاه می‌کنند. ما باید برای شب و سحر خود برنامه داشته باشیم.

1.2- مورد علاقه‌ی فرشتگان

«و حب الملائکة»؛

نماز شب، مورد پسند فرشته‌های الهی است. کسی که نماز شب را بخواند، فرشته‌ها را به خود جذب می‌کند؛ چون آنها نماز شب را دوست دارند. فرشته‌های الهی هر کجا دوستی را تشخیص دهند، نزول اجلال‌شان بیشتر است. نماز شب که در دل شب است و تنهایی با فرشته‌ها که وحدت را دوست دارند، تناسب دارد. نماز شب این اثر را دارد که هم مرضات الهی است و مورد پسند فرشته‌ها است.

1.3- سنت پیامبران (علیهم‌السلام)

«و سنّة الانبیاء»؛

همه انبیای الهی نماز شب می‌خواندند. صلات لیل هر نبی‌ای به حسب خودش است. دو عبادت و دو اصل نظری را همه‌ی انبیا داشتند؛ مبدأ و معاد. توحید و قیامت، مورد اشتراک همه بود. در عبادات، نماز و حج هم مشترک است.

ان‌شاءالله ادامه‌ی روایت برای جلسه آینده.

برنامه‌ریزیِ رفتاری نیاز است. تلاش کنیم نماز شب ترک نشود. اگر روزی انسان در وقتش نتوانست بخواند، قضایش را بخواند. ما در مباحث فقهی‌مان به این نتیجه رسیدیم که هر زمان از شب که این نماز خوانده شود، ادا است. وقت فضیلتش، نیمه شب شرعی تا طلوع فجر است. اگر خسته یا مسافر بودید، سر شب یا وسط شب هم بخوانید، اشکالی ندارد.