درس اخلاق استاد هادی عباسی‌خراسانی

موضوع: اخلاق سیاسی/اخلاق مسئولین /وظایف اخلاقی مسئولین نسبت به مردم

1- حدیث اخلاقی (وظایف اخلاقی مسئولین نسبت به مردم- قسمت دوم)

این حدیث برای علما و امرا است. امام صادق (علیه‌السلام) فرمودند:

«مَن تَوَلَّى أمراً مِن أُمُورِ النّاسِ فَعَدَلَ وفَتَحَ بابَهُ ورَفَعَ شَرَّهُ ونَظَرَ في أمور النَّاسِ كانَ حقّاً عَلَى اللهِ عَزَّ وَجَلَّ أَن يُؤمِنَ رَوعَتَهُ يَومَ القِيامَةِ ويُدخِلُهُ الجَنَّةَ».[1]

1.1- رعایت عدالت، در دسترس بودن و شر نرساندن به مردم

«من تولی أمرا من أمور الناس فعدل و فتح بابه و رفع شرّه»؛

کسی که زمام امری را به دست بگیرد و رفتارش عادلانه باشد؛ یعنی فرقی بین افراد در رفتار و گفتارش نگذارد و درب خانه‌اش را باز بگذارد. گفتیم امام رضا (علیه‌السلام) به امام جواد (علیه‌السلام) فرمودند: «بسترت را در راهرو و درب ورودی بنداز که مردم به تو دسترسی بیشتری داشته باشند».[2] شرش را بردارد؛ یعنی مثلا اهل غیبت و تهمت نباشد. «المُسلِمُ مَن سَلِمَ المُسلِمونَ مِن یَدِهِ و لِسانِه».[3] دیگران باید از دست ما در امان باشند. مشاور، باید امین مراجع باشد؛ مسئول هم باید امین نظام و مردم باشد؛ چون خیلی امور را می‌داند، باید صفات خدایی داشته باشد. اسرار را می‌داند و کاشف نیست.

1.2- رسیدگی به امور مردم

«و نظر فی أمور الناس»؛

کارهای مردم را با تأمل رسیدگی کند. نگاهش به کارگشایی مردم باشد. کاری را به عهده گرفته، عدالت را رعایت کرده و درب خانه‌اش را باز گذاشته و شرش به مردم نرسیده است و در امور مردم، تأمل می‌کند و کمک می‌کند.

1.3- نتیجه‌ی رعایت این امور برای مسئولین در قیامت

«کان حقا علی الله عز و جل أن یؤمن روعته یوم القیامة و یدخله الجنّة»؛

بر خداست که روز قیامت، ترس او را تسکین دهد و وارد بهشت کند. این انسان با این ویژگی‌ها بهشتی است. این امور، علت ورود به بهشت است. حفظ و حفاظت در قیامت، کارهای ما را تأمین می‌کند.