درس اخلاق استاد هادی عباسی‌خراسانی

موضوع: سیره معصومین (علیهم السلام)/حضرت زینب (سلام الله علیها) /خصوصیات حضرت زینب (سلام الله علیها

1- بحث اخلاقی (جایگاه حضرت زینب (سلام‌الله‌علیها))

حدیث امروز را به مناسبت ایام و رحلت حضرت زینب (سلام‌الله‌علیها) در محضر امام سجاد (علیه‌السلام) در مورد حالات حضرت زینب (سلام‌الله‌علیها) هستیم. امام سجاد (علیه‌السلام)، درباره‌ی حضرت زینب (سلام‌الله‌علیها) فرمودند: «أنتِ بِحَمدِ اللّه عالِمَةٌ غَيرُ مُعَلَّمَةٍ ، فَهِمَةٌ غَيرُ مُفهَّمَةٍ».[1]

1.1- اعتکاف، مدیریت اُنس با خدا، اُنس با خود و اُنس با دیگران

ایام ماه مبارک رجب است. مراسم اعتکاف، دیروز پایان پذیرفت. ماه رجب و جمع معتکفان. از اسرار ناگفته‌ی اعتکاف این است که انسان در این ماه، نفسش و کمالات فردی و اجتماعی‌اش را مدیریت می‌کند. در جمع معتکفان گفتیم که اعتکاف، مدیریت سه اُنس است: اُنس با خود، انُس با خدا و اُنس با دیگران. اعتکاف، تأمین کننده‌ی هر سه انس است. در میان جمع، عبادت دارد و اُنس با خدا دارد. معرفت نفس دارد و سیر و سلوک دارد و اُنس با خود و معرفت نفس را مدیریت می کند. در میان جمع است و اُنس با دیگران را مدیریت می‌کند. اعتکاف، مدیریت این سه اُنس است. نتیجه‌اش این است که اعتکاف، اُنس می‌آورد و اُنس، وحدت می‌آورد و وحدت، معرفت می‌آورد. «من در میان جمع و دلم جای دیگر است».[2] اگر انسان‌ها در میان جمع بودند و دل‌شان، جای دیگر بود، به سِرّ اعتکاف رسیده‌اند. اعتکاف، مدیریت نفسانی در میان جمع انسانی است. عرفان، اِنزوا نیست. عرفان این است که انسان در میان جمع باشد و خدا خدایش بلند باشد. اعتکاف هم یکی از وسایل و ابزاری است که در مسیر معرفت نفس، میان‌بُر است؛ به خصوص اعتکاف امسال که در ولادت حضرت امیرالمؤمنین (علیه‌السلام) و میانه‌اش، جمعه و آخرش، وفات حضرت زینب (سلام‌الله‌علیها) است.

1.2- 1،خصوصیات حضرت زینب (سلام‌الله‌علیها)

1.2.1- عالمه‌ی غیر معلَّمه و دارای علم لدنّی

امام سجاد (علیه‌السلام)، شکر خدا را کردند که شما عالمه‌ی غیر معلَّمه هستید. عالمی هستید که تعلیم داده نشدید و فهیمی هستید که فهم را از دیگران دریافت نکردید. دانشمندی و عالم بودنِ شما بدون معلم است. خِرَدمندیِ شما بدون دریافت خِرَد از دیگران است. در زیارت‌نامه حضرت معصومه (سلام‌الله‌علیها) می‌گوییم: «شما نزد خدا شأنی دارید».[3] حضرت زینب (سلام‌الله‌علیها)، مقام عندیّت و علم لدنّی دارند.

1.2.2- دارا بودن مرتبه‌ای از عصمت

ایشان معصوم اصطلاحی نیستند، ولی مرتبه‌ای از عصمت را دارند. می‌توان گفت حضرت زینب (سلام‌الله‌علیها)، تالی‌تِلوِ معصوم است.

1.2.3- محافظت از جان چند امام معصوم (علیهم‌السلام)

گاهی آن‌قدر مقامش بالا می‌آید که نگهدار معصومین (علیهم‌السلام) می‌شود. حضرت زینب (سلام‌الله‌علیها)، مقام نگهداری چند معصوم (علیهم‌السلام) را دارد که از بزرگ‌ترین مقام‌های اجتماعی ایشان است.

1.2.4- اُنس دائمی با نماز شب و مورد التماس دعای امام حسین (علیه‌السلام)

با آن اشتغالات و مصائب که داشتند، نماز شب را رها نکردند[4] و برای ما طلاب، درسی است. امام حسین (علیه‌السلام) به ایشان، التماس دعا دارند و می‌فرمایند: «یا أُختاهُ لا تُنسینی فی نافِلَةِ اللَّیلِ».[5] علم الهی، غیر از علوم اکتسابی است. خصلت ایشان این بود که علم الهی داشتند. هم حافظ امام حسین (علیه‌السلام) بودند و در مرحله‌ی بعدی، حافظ امام سجاد (علیه‌السلام) و بعد حافظ امام باقر (علیه‌السلام) بودند. پیام‌آور حادثه‌ی کربلا بودند. امیدواریم در این روزها از حالات و سیره‌ی حضرت استفاده کنیم و ولایت‌مداری و علم و تقوا را از حضرت، درس بگیریم.