درس خارج فقه استاد میرزا محمدحسین احمدی فقیه یزدی

موضوع: عفو

15994- 2-و عنه عن أبيه و عن محمد بن إسماعيل عن الفضل بن شاذان جميعا عن ابن أبي عمير عن إبراهيم بن عبد الحميد عن أبي‌حمزة الثمالي عن علي بن الحسين ع قال سمعته يقول‌ إذا كان يوم القيامة جمع الله تبارك و تعالى الأولين و الآخرين في صعيد واحد ثم ينادي مناد أين أهل الفضل قال فيقوم عنق من الناس فتتلقاهم الملائكة فيقولون و ما كان فضلكم فيقولون كنا نصل من قطعنا و نعطي من حرمنا و نعفو عمن ظلمنا قال فيقال لهم صدقتم ادخلوا الجنة.[1]

وقتی روز قیامت می شود منادی ندامی دهد اهل فضل که بر بقیه برتری دارید وبالاترید کجا هستند؟

گردن هایی بلند می شود؛ملائکه می گویند چه فضلی داشتید؟

می گویند ما کسی که با ما قطع رابطه کرد با او رابطه برقرار کردیم،وبه کسی که مارا محروم کرد به او عطا کردیم وکسی را که به ما ظلم کرد بخشیدیم.که این بخشش دیگران بالا بودن انسانیت را می رساند.

گفته می شود راست می گویید داخل بهشتشان شوید.

عفو دستور است نسبت به همه که به تو ظلمی کرده اند حتی دشمن چون در آیه فاعتدوا بمثل مااعتدا علیکم یا رد الحجر من حیث جاء؛البته باید توجه داشت که قانون عفو باعث جری شدن مجرم برگناه نشود.

مقام عفو نباید ترک شود هرچند انقام وخشم به جای خودش است.

در تربیت باید عفو به جا باشد که حتی در عفو بی جا غلط است وحتی تنبیه بی جا هم غلط است.

جامعه باید در عفو وبخشش رشد کند که این حال ومقام در بطن جامعه نهادینه شود که عفو در جامعه جریان داشته باشد.

ما انسان هستیم وباید این در دنیا معرفی شود که عفو از انسانیت انسان است .

درعین جنگ باید عفو وجودداشته باشد که باید خوف ورجا وجود داشته باشد حتی در حالت انتقام.یعنی باید دشمن را بین خوف ورجای عفو وبخشش وانتقام قرار گیرند که ممکن است از آنان انتقام کوبنده گرفته شود یا که موردعفو جمیل قرار گیرند.

در جنگ احد در آن شرایط وحشی ملعون بخشیده شد.

این الطلقاء یعنی شما بخشیده شده ها هستید واگر آن روز عفو نشده بودید الان ریشه نداشتید.

آیا تزاحم بین عفو وانتقام نیست؟

باید برای عفو دری وجود داشته باشد واگر در آیه قران برای کافر ومشرک ومنافق عذاب است مگر توبه کند پس خداوند درب رحمت خود را برای بازگشت آنان باز گذاشته واگر برنگشتند عذاب وانتقام خودر ابر آنان نازل می کند.

پس عفو یک درب است برای بازگشت افراد.

تزاحمی در کار نیست و حکومتی بین ادله عفو وانتقام نیست بلکه آنچه باید دقت شود این که مصادیق هرکدام متفاوت است وباید دید در مقام عمل برای هر فرد آیا انتقام بهتر است یا عفو.درموارد مختلف متفاوت است که برخی جاها عفو مستحب وبرخی جاها واجب می گردد

یعنی قیاساتها معها.

15993- 1-محمد بن يعقوب عن علي بن إبراهيم عن ابن أبي عمير عن عبد الله بن سنان عن أبي عبد الله ع قال: قال رسول الله ص في خطبة أ لا أخبركم بخير خلائق‌[2] الدنيا و الآخرة العفو عمن ظلمك و تصل من قطعك و الإحسان إلى من أساء إليك و إعطاء من حرمك.[3]

بهترین خلائق دنیا وآخرت کسی است که عفو کند به کسی که به او ظلم کرده است وبا کسی که با توقطع رابطه کرده ارتباط برقرار کنی ونیکی کردن به کسی که به تو بدی کرده وبخشش به کسی که تورا محروم کرده است.

اگر کسی مارا تحریم کرده است ما به تو اعطا می کنیم چون ما بهترین خلق خداییم.

اگر معادن می دهیم ونفت می دهیم وخدمتی به کشورهای دشمن که ما را تحریم کردند می کنیم ومی دهیم چون ما عفو می کنیم وما بهترین خلائق هستیم.