درس خارج فقه استاد میرزا محمدحسین احمدی فقیه یزدی

موضوع: آسیب اجتماعی قطع رحم

149 باب تحريم قطيعة الأرحام‌

1-محمد بن يعقوب عن عدة من أصحابنا عن أحمد بن أبي عبد الله عن ابن محبوب عن مالك بن عطية عن أبي حمزة عن أبي جعفر ع قال: قال أمير المؤمنين ع‌ إذا قطعوا الأرحام جعلت الأموال في أيدي الأشرار.[1]

کار را به دست افرادی که می شناسید ورحم شما باشند بدهید وبا رحم ارتباط داشته باشید واموال را به آنان بدهید.

وقتی قطع رحم شود اموال را مجبوری به دیگرانی که اشرار هستند بدهد برای امانت که اموال را از بین می برد الا در مواردی که شاذ است ودوستی پیدا می کند،واگر در 20سال باشد رحم حساب می شود.

روایتی می گوید اگر والدین با کسانی ارتباط داشته اند باید به آنان احترام گذاشت.

آیا عمل به روایاتی که سند محکم نباشد یا خبرواحد باشدکه اطمینان آور نیست آیا تخصیص می زند آیات را ؟اقوال متعدد است ومسئله مهم است وخبر واحد به این دلیل ذکر شده که بنای بر کذب نبوده است واز اول بنای نقل حدیث بر صحت وخبر درست بوده وباید این بنا حفظ شده باشد ورد نمی شود وبرخی بزرگان تخصیص با خبر واحد به قران زده اند.

این قطع رحم ضرر اجتماعی است که اعتماد در بین مردم یا کم یا ازبین میرود.

16288- 2-و عنهم عن أحمد عن أبيه رفعه عن أبي حمزة الثمالي عن أمير المؤمنين ع في حديث‌ أن من الذنوب التي تعجل الفناء قطيعة الرحم.[2]

از گناهانی که نابودی می آورد وعمررا کم می کند قطع رحم است.

برخی گناهان که در حد کبیره نیست ولی اثرات بدی دارد باید پرهیز از آن شود وقطع رحم آثار بدی دارد که فناء را می آورد. من الذنوب یعنی در بین گناهان،

فناء مطلق است که نابودی عمر واموال واعضای بدن را شامل می شود وزود همه چیز را به ورطه نابودی می کشاند.

عصبه پشت وانه است ،قبیله وعشیره مهم بوده است،وباید هم مسلمین طوری باشند که یکدیگر را قبیله وعشیره خود بدانند ونگذارند دیگران به فنا برسند.

پس فناء شامل پشت وانه و عمر واموال می شود وهر سه را در برمی گیرد.

روایاتی داریم که مطلق را حمایت می کند واین اطلاق فناء از آن مواردی است که در روایات دیگر پشت وانه دارد.

16289- 3-و عن علي بن إبراهيم عن صالح بن السندي عن جعفر بن بشير عن عنبسة العابد قال: جاء رجل فشكا إلى أبي عبد الله ع أقاربه فقال له اكظم غيظك و افعل فقال إنهم يفعلون و يفعلون فقال أ تريد أن تكون مثلهم فلا ينظر الله إليكم.[3]

از نزدیکان شکایت کرد امام علیه السلام فرمود خشم خودرا فرو بر وبعد کاررا انجام بده؛آنان می کنند وکارخود را می کنند وقطع رحم کرده اند، اما م ع فرمود می خواهی مثل آنان باشی؟؟

این اصالت معنا را می رساند که هرچند قطع رحم نیامده است ولی معنای آن وارد شده است.

وقتی به صله رحم اهمیت داده شود برکت می آورد ونظررحمت الهی شامل می گردد که از احکام مهم اجتماع است وروایات که تاکید می کند معنای وجوب را می توان فهمید:

واجب :

1-عبادی مثل نماز وروزه و... که معین است عبادی است یا مخلوط به عبادی بامالی است مثل زکات وخمس

2-واجبات اجتماعی انسانی:لازم نیست به نحو اول است مثل مقدمه واجب که واجب است که امر خاص ندارد ولی اگر نباشد ذی المقدمه هم نمی آید وخیلی جاها زمینه رشد وحقیقت انسانی به این بسته است که اگر نباشد این از بین می رود مثل تمام چیزهایی که به بقای نوع انسان است مثل ازدواج که واجب مهم اجتماعی است که نباید تعداد افراد اجتماع کم نشود که شوکت وهمیت شیعه نباید کم شود وواجب روشن است البته به مانند واجب عبادی نیست ولی قوام نوع بشر به این است.واجب های که برای بقای اجتماع بر آن واقع است مثل نانوایی و... که اگر نباشد جامعه فشل می شود وهرج ومرج بوجود می آید. ونمی شود این واجب تعطیل شودو برخی موارد درجه اهمیت آن از عبادی هم بالاتر می رود واز اوجب واجبات می شود.

3-به حسب وجوه واعتبارات واجب می شود وعوض می شود.مثل کذب که گاه واجب می شود به حسب وجوه واعتبارات در حالی که به وجه دیگر حرام می شود.وبسیاری از مسائل اجتماعی از این قبیل است.

16290- 4-و عنه عن أبيه عن النوفلي عن السكوني عن أبي عبد الله ع قال: قال رسول الله ص‌ لا تقطع رحمك و إن قطعتك.[4]

قطع رحم نکن ولو طرف قطع ارتباط کرده باشد.