درس خارج فقه استاد میرزا محمدحسین احمدی فقیه یزدی

موضوع: آسیب اجتماعی تعییر وسرزنش

لمؤمن و تأنيبه‌

16295- 1- محمد بن يعقوب عن محمد بن يحيى عن أحمد بن‌محمد بن عيسى عن ابن محبوب عن عبد الله بن سنان عن أبي عبد الله ع قال‌ من عير مؤمنا بذنب لم يمت حتى يركبه.[1]

هرکس مومنی را عارو ننگ وسرزنش کند نمی میرد حتی خودش مرتکب آن می شود.

2- و عن علي بن إبراهيم عن أبيه عن ابن أبي عمير عن إسماعيل بن عمار عن إسحاق بن عمار عن أبي عبد الله ع قال: قال رسول الله ص‌ من أذاع فاحشة كان كمبتدئها و من عير مؤمنا بشي‌ء لم يمت حتى يركبه.[2]

گسترش منکر خودش مانند اشاعه ومبدع کننده منکر است .

فحشا ومنکر ریز ودرشت دارد وهر نوع از منکر که به عنوان عمل ناشایست است ومنتشر واذاعه کند وبه این وآن بگوید که فلانی این کار را کرد،یکی از طبع های بد انسان که بد هم می باشد که انسان اگر چیزی را دید دیگران انجام می دهند او هم مرتکب می شود که البلیه اذا طابت وطهرت که پاک وتطهیر می شود که می گویند این بدی ندارد .

1-آشکار یا پنهان نزد خودش هم تعییر کند؟

این هم گناه است وبا استغفار بخشیده می شود واثر ناگوار در نفس میگذارد وباید زود استغفار شود وبرخی نوافل نماز که این ها را جبران می کند.آقاشیخ غلامرضایزدی ره می گفتند من پیرمرد شیطان نمی گوید به گناهان خاص گرفتار کند ولی به گناهان نفسانی گول می زند وباید مرتب بگویم خدا لعنت کند شیطان من وتو شیطان همه را.

2-با نهی از منکر چه ارتباطی دارد؟

در امر ونهی ذکر شده که مخفی به او گفته شود که زانه وزینت او شده ولی اگر آشکار باشد شینه او می شود وننگ وزشتی او می شود.امر به معروف ونهی از منکر اگر می خواهد ضربه به جامعه بزند باید آشکار باشد ولی گاه معذور است وممکن است یک بار از او سرزده باشد ومتوجه باشد واشتباه کرده است ونباید اسم امر به معروف روی آن گذاشت بلکه رها شود وعاروننگ نشود.

مستحب است از روی کوه صفا به خانه کعبه نگاه کرد.

باید مواظب باشد که امر ونهی او تعییر مومن نشود .

موضوعات به حسب عناوین تغییر می کند در بحث کذب شیخ ره می گوید کذب به اعتبارات وعناوین تغییر می کند واثر دیگه ای می گذارد وگاه به واجب برمی گردد. به حسب وجوه واعتبارات فرق دارد.

تعییر هم ممکن است به حسب وجوه واعتبارات تغییر کند،

3-مومن را تعییر کند؟

عار وننگ مومن گناه سنگین تری دارد.والا غیرمومن هم سرزنش او گناه دارد مگر جایی عنوان عوض شود که مثلا شعائر مومنین عوض شده واین می خواهد دفاع کند وعنوان عوض شده ومی شود که غیرمومن را سرزنش کرد.

4-مثال می فرمایید؟گناه واشتباهی کرده باشد واو را در جمع سرزنش کنیم.

دونفر عالم با هم به خاطر این که یکیشان به وصیت پدر عمل نکرد ه بود قطع رابطه کرد ومی گفت که این نوعی وصل است وصله رحم برای وصل ورسیدن وعمل به احکام شرع است ومن با او قطع رابطه کرده تا او برگردد وبا اصرار ما برنمی گشت وارتباط برقرار نکرده که این میشود نوعی تعییر مومن که با امر به معروف قاطی شده البته به قصد این ها برمی گردد.

هم نیت وهم نحوه عمل ما.

5-تعییر با تمسخر چه رابطه ای دارد؟

استهزاء وهمزه ولمزه معنایی دیگر است البته به نوعی تعییر در استهزاء ومسخره کردن است ،ویل هم به معنای عذاب جهنم است که برای ویل لکل همزه آمده است ودر مقام است که نباید این انجام شود.

مسخره کردن نتیجه تعییری وسرزنش هم داشته باشد وگاه ممکن است فقط صرف مسخره کردن باشد وگاه هردو میشود هم تعییر وهم تمسخر.

6-تعییر در آخرت چگونه است؟ظهور اعمال در آخرت است وهمین تعییراو در آخرت ظهور می کند .

7-مصداق اذاعه تاچقدر است؟ارسال ؟

...

8-باغیبت چه رابطه دارد؟

هم غیب است وهم سرزنش ودو گناه می شود واگر در او نباشد سه گناه می شود وتهمت هم میشود.یعنی سرزنش با غیبت ممکن است یکی شود واگر پشت سر او تعییرشود مصداق عاروننگ مومن پیدا میشود.

یعنی لازم نیست تعییر در چهره او باشد.

3- و عنه عن أبيه عن ابن أبي عمير عن حسين بن عثمان عن رجل عن أبي عبد الله ع قال: من أنب مؤمنا أنبه الله عز و جل في الدنيا و الآخرة.[3]

هرکس مومنی را عار وننگ کند در دنیا وآخرت عار وننگ می شود.

4- و عن عدة من أصحابنا عن أحمد بن محمد بن خالد عن ابن فضال عن حسين بن عمر بن سليمان عن معاوية بن عمار عن أبي عبد الله ع قال: من لقي أخاه بما يؤنبه أنبه الله في الدنيا و الآخرة.[4]

هرکس به ملاقات برادرش برود در حالی که او را تعییر می کند خداوند تعالی او را در دنیا وآخرت تعییر می کند.

عبدالله البرقي في المحاسن عن محمد بن علي و علي بن عبد الله عن ابن أبي عمير عن علي بن إسماعيل عن منصور بن حازم قال: قال أبو عبد الله ع قال رسول الله ص‌ من أذاع فاحشة كان كمبتدئها و من عير مسلما بذنب لم‌يمت حتى يركبه.

هرکس تعییر وسرزنش کند مومنی را نمی میرد تا خودش مرتکب ان شود.

همه این عار کردن ها وسرزنش ها به قصد ونیت برمی گردد که به چه نیتی حرف زده میشود که به نیت سرزنش وعار مومن باشد حرام است وعار در دنیا وآخرت می شود واعم است که به عنوان فحشا وذنب باشد یا تعییر باشد.

شیخ ره در مکاسب به تعییر که هرگونه که باعث تعییر مومن شود عام گرفتند.

این روایات به عنوان ذنب وفحشا بود که چیزی ناپسند.

نوعی عاروننگ کردن است.آنچه دستور شرع است درهرموردی که موجب عار وننگ باشد.

گاه به فرد برنمی گردد بلکه به اموال او بر می گردد به خانه واتومبیل یا فرزند او در هرمورد فرقی ندارد وهرچه موجب عار وننگ شود مشمول این قاعده سخت می شود.