درس خارج فقه استاد میرزا محمدحسین احمدی فقیه یزدی

موضوع: سرقت نوعی افساد در زمین

﴿قالُوا تَاللَّهِ لَقَدْ عَلِمْتُمْ ما جِئْنا لِنُفْسِدَ فِي الْأَرْضِ وَ ما كُنَّا سارِقينَ﴾[1]

یکی از مسائل مهم این که مهاجرین بعضا مقصود افساد در زمین را داشتند که ضوابط وقوانین آن جامعه را بهم بزنند . یکی هم سرقت واختلاس مصادیق فساد درزمین است.

برادران یوسف قسم خوردندکه نیامدیم تا فساد در سرزمین شماکنیم ودزدنیستیم.

طبق آیه فساد این ها برهم زدم قانون یک جامعه بود که سرقت کردند ونظم آن جامعه را به هم زدند.

کاذب : در روایت بیان کرده مومن گاه دروغ می گوید ولی بله او کاذب نمی گویند بلکه وقتی گفته می شود به کسی که ملکه دروغ در او بوجود آمده است ودیگر نمی تواند راست بگوید.

پس یک مبنا در مشتق این است که باید ملکه آن مبدا در او ایجاد شود تا صدق بر او شود مثلا در زنا وسرقت که در آیه است که الزانی والزانیه یا السارق والسارقه وبعد حد آن را بیان کرده است طبق این مبنا باید چند بار از او سر بزند تا حد بر او جاری شود واین هم روایت بیان کرده است این مبنا را واگر شیوع پیدا کرد میشود عرف هم این را صادق می داند وبعد از ملکه شدن حد بر اوجاری می شود.که استاد قائل به این مبنا هستند. وباید ملکه در وجود فرد باشد برای آن فعل وتوبه هم از او سرنزده باشد در این حال است که عنوان ان مشتق بر او صدق می کند وحد بر او جاری می گردد.التائب من الذنب کمن لا ذنب له.

یک مبنا دیگر این است که به محض صادر شدن مبدا سرقت یا زنا به او عنوان زانی وسارق داده میشود وحد هم بر او جاری می شود.

پس کسی که نظامی را به هم بزند موجب فساد است که این برادران یوسف گفتند ما برای فساد در زمین نیامدیم.

باید گفته شود که این ملکه سرقت در وجود برادران یوسف بوده وآنان توبه نکرده بودند از دزدی که انجام دادند که برادر دزدی بود وتا آن زمان از دزدن یوسف توبه نکرده بودند وبه این جهت گفته شد به آنان که انکم لسارقون.

اذن موذن وان کسی که جعل سقایه الملک فی رحال اخیه همه به دستور یوسف علیه السلام انجام داده بودند.

﴿فَلَمَّا جَهَّزَهُمْ بِجَهازِهِمْ جَعَلَ السِّقايَةَ في‌ رَحْلِ أَخيهِ ثُمَّ أَذَّنَ مُؤَذِّنٌ أَيَّتُهَا الْعيرُ إِنَّكُمْ لَسارِقُونَ﴾[2]

این اذن موذن را استاد می فرماید که این دارد می گوید این نظم اجتماع ما را بهم زدید واین فساد در زمین است.

﴿قالُوا نَفْقِدُ صُواعَ الْمَلِكِ وَ لِمَنْ جاءَ بِهِ حِمْلُ بَعيرٍ وَ أَنَا بِهِ زَعيمٌ﴾[3]

می گوید که من اینجا نگهبان هستم وناظم اینجا منم ولی شما با این دزدی ضوابط را بهم زدید.

خلاف جهت حرکت اجتماع که زندگی ملایم وصاف وآرامی دارند را کسی بهم بزند می شود فاسد درزمین.

استاد می فرماید که برادران یوسف قصد دزدیدن او را نداشتند و او را از پدرشان ندزدیدند بلکه با اجازه یعقوب نبی علیه السلام او را به صحرا بردند.

ولی باید جواب بدهیم که ...