درس خارج فقه استاد میرزا محمدحسین احمدی فقیه یزدی

موضوع: میزان رفع در حدیث رفع

﴿إِنَّ اللَّهَ يَأْمُرُ بِالْعَدْلِ وَ الْإِحْسانِ وَ إيتاءِ ذِي الْقُرْبى‌ وَ يَنْهى‌ عَنِ الْفَحْشاءِ وَ الْمُنْكَرِ وَ الْبَغْيِ يَعِظُكُمْ لَعَلَّكُمْ تَذَكَّرُونَ﴾[1]

﴿وَأَوْفُوا بِعَهْدِ اللَّهِ إِذاعاهَدْتُمْ وَلا تَنْقُضُواالْأَيْمانَ بَعْدَتَوْكيدِها وَقَدْ جَعَلْتُمُ اللَّهَ عَلَيْكُمْ كَفيلاً إِنَّ اللَّهَ يَعْلَمُ ما تَفْعَلُونَ﴾[2]

روایاتی هست که در ذیل آیات بیان شده؛آیه می فرمایداوفوا ؛عهد با خداحکم تکلیفی ووضعی را مشخص می کند.حتی می توان گفت که احتیاط هم عهدالهی است که در عهد الهی این است که در شبهه رعایت کنید که روایت وعقل همین را می گوید وآیه میگوید لاتقف مالیس لک به علمٌ.

هرانسانی درمقابل خداوندسوگندنامه دارد.عده ای می گویند اوفوا بالعهد است وهم سوگندنامه که نبایداین ها نقض شود چه بین مردمان باشد وچه بینشان وخداوند باشد.

وخدا این کارهار ابر دوش شما قرار داده است.کفیل نائب کاردیگری است،وشما کفیل کارهای خداهستید که با قسم وعهد آن را برعهده خود گذاشتید وباید کارهای خدارا انجام بدهید.واو یعلم که شما مطابق عهدوقسمتان عمل می کنید یا نه وکفالت را درست انجام می دهید یانه.

جاهایی که رفع حکم شده رفع عن امتی تسعة،النسیان و...آیا اوفوا حاکم است براین یا آن براین؟ وچه نظارتی برهم دارند؟

دوگونه عقاب است یکی دنیایی ویکی آخرتی.اگر رفع می شود آیا عقوبت دنیاییست؟که می بینیم آثاروضعی اعمال را خوب پس رفع اثر وضعی نشده است.اثر وضعی آخرتی هم؟ یا فقط آثار مواخذه ای آن را برمی داریم یا نه کلی ؟

چه ملازمه است بین اثر وضعی این دنیا واین که در آخرت هم حکم الهی است وباید آنجا هم اثر وضعی اخروی داشته باشد؟

مالایعلمون ونسیان اگر اثر آخرتی باشد بهتر است با این که اثر وضعی دنیایی هست،وهیچ ملازمه ای بین اثر وضعی دنیایی وآخرتی نپذیریم.

می توان از روایتی کمک گرفت که خدا رحمان تر از این است که به یک گناه دو مواخذه کند که در دنیا اگر حد خورد در آخرت هم عذاب بشود.

البته روایت رفع عن امتی اطلاق دارد وشامل اثر وضعی وآخرتی هم می شود.

استاد:ملازمه ای در کار نیست که صرف یک گناه اگر شد ملازمه ای دارد وآثار دیگر هم باید برش جاری شود که مواخذه یا تعذیر شود درکار نیست.

اگر وارد شده که قف عند الشبهه که احتیاط واجب است شرع چیزی تاسیس کرده یا همان حکم عقلی را تاکید می کند ودر نتیجه اولی میشود دوتا مواخذه یکی برای این که دستور شارع را گوش نداده ویکی هم اثر وضعی را دارد؟

اگر ترک احتیاط کرد دوتا مواخذه دارد؟یکی برای ترک احتیاط ویکی برای اثرآن عملی که احتیاط کرده وترک کرده؟

آیا این روایات وآیات حاکم است براین اوفوا که این موارد از عهد خدا بود ولی حالا که گیر کردید ونمی دانستید رفع عن امتی بشود حاکم براین ها بشود وایمان وعهدرا لا تنقض الا جایی که نمی دانستید؟

معنای کفالت یعنی هرچه خدا بفرماید چه از راه شرع وچه از راه عقل همان را که بگویی طبق آن انجام بدهیم.