< فهرست دروس

درس خارج فقه استاد اشرفی

99/11/13

بسم الله الرحمن الرحیم

موضوع: بررسی کلام مرحوم شریعت ره در تفصیل بین ذهاب ثلثین بالنار و بنفسه.

قال السید ره فی العروه: المسألة الأولی: إذا ذهب ثلثاه صار حلالا سواء كان بالنار أو بالشمس أو بالهواء.[1]

حاصل فرمایش مرحوم شریعت ره بنابر آنچه از تقریرات مرحوم سیّدنا الاستاد استفاده می‌شود آن است که عصیر عنبی به مجرد جوشیدن حرام و نجس می‌شود و ذهاب ثلثین در آن چنانچه بوسیله غلیان بنفسه حاصل شود موجب طهارت و حلیّت آن نمی‌شود و راه تطهیر و حلیّت آن منحصر است به تبدیل آن به سرکه ولی ذهاب ثلثین اگر بوسیله غلیان بالنار حاصل شود موجب برای طهارت وحلیّت آن می‌شود به استناد روایاتی که ذهاب ثلثین را به وسیله غلیان بالنار موجب برای طهارت ذکر نموده، است.

بررسی فرمایش ایشان در تفصیل مزبور مستلزم بازبینی در مجموع روایات باب بود به همین جهت چند روزی روایات را در این جهت مطالعه نمودم تا معلوم شود آیا می‌توان تفصیل مزبور را از روایات برداشت کرد یا خیر؟ بعد از نظر به مجموع روایات که در ابواب مختلف فقهی ذکر شده تعجب کردم که چطور برخی تفحص نسبت همه روایات در مسائل مختلف فقهی کرده و به راحتی فتوی می‌دهند چطور در مسائل متعدّد با یک بازبینی مختصر در روایات فتوی داده و حکم الله را استخراج می‌کنند در صورتی که مسأله کوچکی مثل مسأله مزبور روزها وقت بنده را گرفت خدا رحمت کند مرحوم استاد خویی ره می‌فرمودند: جواب استفتائاتی که از من در مسائل مستحدثه می‌شود خیلی برایم سخت است و نیاز به صرف وقت زیادی دارد و از طرفی احاله آن به دیگران هم گاه موجب می‌شود که حکم به خلاف واقع داده شود چه بسا جواب استفتائاتی که وکلای مرحوم حکیم ره از طرف ایشان می‌دادند ولی مطابق با نظر ایشان نبود به جهت اینکه دقت کافی در جواب نکرده و این موجب می‌شد که گاه خلاف نظریه و مبنای ایشان جواب مسأله‌ای را می‌دادند.

مرحوم استاد خویی ره قضیه عجیبی را نقل نموده و فرمودند: به رساله‌ای برخورد کردم که در احکام حج نوشته شده بود در این رساله آمده بود که در دو صورت حج از انسان ساقط می‌شود اوّل سدّ طریق یعنی در صورتی که راه بسته باشد و امکان رفتن به حج وجود نداشته باشد دوّم در صورتی که فرد در روز عید قربان متولّد شده باشد منشا این فتوی این بود که در سابق رسم بود اگر کسی در روز عید قربان به دنیا می‌آمد اسم او را حاجی می‌گذاشتند از این جهت در آن رساله آمده بود که حج بر چنین فردی هم واجب نیست به هر حال فتوی دادن به حکم الله نیاز به دقت و وارسی کامل روایات و أدلّه دارد و اما تفصیل مرحوم شریعت اصفهانی بین غلیان بالنار و غلیان بنفسه، مستند آن روایات متعدّد در ابواب مختلف فقهی است که در بحث امروز متعرض نمونه‌ای از روایات هر یک از این ابواب می‌شویم:

صحیحه عبد الله سنان: مُحَمَّدُ بْنُ يَعْقُوبَ عَنْ عَلِيِّ بْنِ إِبْرَاهِيمَ عَنْ أَبِيهِ عَنِ ابْنِ مَحْبُوبٍ عَنْ أَبِيهِ عَنْ عَبْدِ اللَّهِ بْنِ الْمُغِيرَةِ عَنْ عَبْدِ اللَّهِ بْنِ سِنَانٍ قَالَ ذَكَرَ أَبُو عَبْدِ اللَّهِ أَنَّ الْعَصِيرَ إِذَا طُبِخَ حَتَّى يَذْهَبَ ثُلُثَاهُ وَ يَبْقَى ثُلُثُهُ فَهُوَ حَلَالٌ.[2]

محل شاهد: در این روایت حلیّت حلیّت عصیر عنبی مغلی به صورت قضیه شرطیه مقیّد به ذهاب ثلثین بالطبخ شده است.

نمونه‌ای از روایات باب دوّم از ابواب اشربه محرمه: باب تَحْرِيمِ الْعَصِيرِ الْعِنَبِيِّ وَ التَّمْرِيِّ وَ غَيْرِهِمَا إِذَا غَلَى وَ لَمْ يَذْهَبْ ثُلُثَاهُ وَ إِبَاحَتِهِ بَعْدَ ذَهَابِهِمَا‌:

صحیحه أَبِي الرَّبِيع الشَّامِی: وَ عَنْهُ عَنْ أَبِيهِ وَ عَنْ عِدَّةٍ مِنْ أَصْحَابِنَا عَنْ أَحْمَدَ بْنِ مُحَمَّدٍ وَ سَهْلِ بْنِ زِيَادٍ جَمِيعاً عَنِ ابْنِ مَحْبُوبٍ عَنْ خَالِدِ بْنِ جَرِيرٍ عَنْ أَبِي الرَّبِيعِ الشَّامِيِّ قَالَ: سَأَلْتُ أَبَا عَبْدِ اللَّهِ عَنْ أَصْلِ الْخَمْرِ كَيْفَ كَانَ بَدْءُ حَلَالِهَا وَ حَرَامِهَا وَ مَتَى اتُّخِذَ الْخَمْرُ فَقَالَ إِنَّ آدَمَ لَمَّا أُهْبِطَ مِنَ الْجَنَّةِ اشْتَهَى مِنْ ثِمَارِهَا فَأَنْزَلَ اللَّهُ عَلَيْهِ قَضِيبَيْنِ مِنْ عِنَبٍ فَغَرَسَهُمَا فَلَمَّا أَنْ أَوْرَقَا وَ أَثْمَرَا وَ بَلَغَا جَاءَ إِبْلِيسُ فَحَاطَ عَلَيْهِمَا حَائِطاً فَقَالَ آدَمُ مَا حَالُكَ يَا مَلْعُونُ قَالَ فَقَالَ إِبْلِيسُ إِنَّهُمَا لِي قَالَ كَذَبْتَ فَرَضِيَا بَيْنَهُمَا بِرُوحِ الْقُدُسِ فَلَمَّا انْتَهَيَا إِلَيْهِ قَصَّ آدَمُ عَلَيْهِ قِصَّتَهُ فَأَخَذَ رُوحُ الْقُدُسِ ضِغْثاً مِنْ نَارٍ فَرَمَى بِهِ عَلَيْهِمَا وَ الْعِنَبُ فِي أَغْصَانِهَا حَتَّى ظَنَّ آدَمُ أَنَّهُ لَمْ يَبْقَ مِنْهُ وَ ظَنَّ إِبْلِيسُ مِثْلَ ذَلِكَ قَالَ فَدَخَلَتِ النَّارُ حَيْثُ دَخَلَتْ وَ قَدْ ذَهَبَ مِنْهُمَا ثُلُثَاهُمَا وَ بَقِيَ الثُّلُثُ فَقَالَ الرُّوحُ أَمَّا مَا ذَهَبَ مِنْهُمَا فَحَظُّ إِبْلِيسَ وَ مَا بَقِيَ فَلَكَ يَا آدَمُ.[3]

در این روایت بعد از ذهاب ثلثین بالنار «فَأَخَذَ رُوحُ الْقُدُسِ ضِغْثاً مِنْ نَارٍ فَرَمَى بِهِ عَلَيْهِمَا فَدَخَلَتِ النَّارُ حَيْثُ دَخَلَتْ وَ قَدْ ذَهَبَ مِنْهُمَا ثُلُثَاهُمَا وَ بَقِيَ الثُّلُثُ فَقَالَ الرُّوحُ أَمَّا مَا ذَهَبَ مِنْهُمَا فَحَظُّ إِبْلِيسَ وَ مَا بَقِيَ فَلَكَ يَا آدَمُ.» جبرئیل امین فرمود دو ثلثِ تبخیر شده متعلّق به شیطان و ثلث باقیمانده متعلّق به حضرت آدم است «فَقَالَ الرُّوحُ أَمَّا مَا ذَهَبَ مِنْهُمَا فَحَظُّ إِبْلِيسَ وَ مَا بَقِيَ فَلَكَ يَا آدَمُ» در این روایت ذهاب ثلثین مقیّد به غلیان بالنار شده است نظیر این روایت در قضیه حضرت نوح با شیطان در پنج روایت در کتاب وسائل ذکر شده که به یکی از این روایات اشاره می‌شود:

صحیحه زراره: وَ عَنْ عَلِيِّ بْنِ إِبْرَاهِيمَ عَنْ أَبِيهِ عَنْ أَحْمَدَ بْنِ أَبِي نَصْرٍ عَنْ أَبَانٍ عَنْ زُرَارَةَ عَنْ أَبِي جَعْفَرٍ قَالَ: إِنَّ نُوحاً لَمَّا هَبَطَ مِنَ السَّفِينَةِ غَرَسَ غَرْساً فَكَانَ فِيمَا غَرَسَ النَّخْلَةُ فَجَاءَ إِبْلِيسُ فَقَلَعَهَا إِلَى أَنْ قَالَ فَقَالَ نُوحٌ مَا دَعَاكَ إِلَى قَلْعِهَا فَوَ اللَّهِ مَا غَرَسْتُ غَرْساً هُوَ أَحَبُّ إِلَيَّ مِنْهَا (فَوَ اللَّهِ) لَا أَدَعُهَا حَتَّى أَغْرِسَهَا فَقَالَ إِبْلِيسُ وَ أَنَا وَ اللَّهِ لَا أَدَعُهَا حَتَّى أَقْلَعَهَا فَقَالَ لَهُ جَبْرَئِيلُ اجْعَلْ (لَهُ) فِيهَا نَصِيباً قَالَ فَجَعَلَ لَهُ الثُّلُثَ فَأَبَى أَنْ يَرْضَى فَجَعَلَ لَهُ النِّصْفَ فَأَبَى أَنْ يَرْضَى وَ أَبَى نُوحٌ أَنْ يَزِيدَهُ فَقَالَ لَهُ جَبْرَئِيلُ أَحْسِنْ يَا رَسُولَ اللَّهِ فَإِنَّ مِنْكَ الْإِحْسَانَ فَعَلِمَ نُوحٌ أَنَّهُ قَدْ جُعِلَ لَهُ عَلَيْهَا سُلْطَانٌ فَجَعَلَ نُوحٌ لَهُ الثُّلُثَيْنِ فَقَالَ أَبُو جَعْفَرٍ فَإِذَا أَخَذْتَ عَصِيراً فَطَبَخْتَهُ حَتَّى يَذْهَبَ الثُّلُثَانِ نَصِيبُ الشَّيْطَانِ فَكُلْ وَ اشْرَبْ.[4] ، [5] ، [6] ، [7]

موثّقه ابی بصیر: عَنْ مُحَمَّدِ بْنِ يَحْيَى عَنْ أَحْمَدَ بْنِ مُحَمَّدٍ عَنْ عَلِيِّ بْنِ الْحَكَمِ عَنْ عَلِيِّ بْنِ أَبِي حَمْزَةَ عَنْ أَبِي بَصِيرٍ قَالَ سَمِعْتُ أَبَا عَبْدِ اللَّهِ وَ سُئِلَ عَنِ الطِّلَاءِ فَقَالَ إِنْ طُبِخَ حَتَّى يَذْهَبَ مِنْهُ اثْنَانِ وَ يَبْقَى وَاحِدٌ فَهُوَ حَلَالٌ وَ مَا كَانَ دُونَ ذَلِكَ فَلَيْسَ فِيهِ خَيْرٌ.[8]

وَ عَنْهُ عَنْ أَحْمَدَ عَنِ ابْنِ أَبِي نَجْرَانَ عَنْ مُحَمَّدِ بْنِ الْهَيْثَمِ عَنْ رَجُلٍ عَنْ أَبِي عَبْدِ اللَّهِ قَالَ: سَأَلْتُهُ عَنِ الْعَصِيرِ يُطْبَخُ بِالنَّارِ حَتَّى يَغْلِيَ مِنْ سَاعَتِهِ أَ يَشْرَبُهُ صَاحِبُهُ فَقَالَ إِذَا تَغَيَّرَ عَنْ حَالِهِ وَ غَلَى فَلَا خَيْرَ فِيهِ حَتَّى يَذْهَبَ ثُلُثَاهُ وَ يَبْقَى ثُلُثُهُ. [9]

وَ عَنْ أَبِي عَلِيٍّ الْأَشْعَرِيِّ عَنْ مُحَمَّدِ بْنِ عَبْدِ الْجَبَّارِ عَنْ مَنْصُورِ بْنِ حَازِمٍ عَنِ ابْنِ أَبِي يَعْفُورٍ عَنْ أَبِي عَبْدِ اللَّهِ قَالَ: إِذَا زَادَ الطِّلَاءُ عَلَى الثُّلُثِ فَهُوَ حَرَامٌ.[10]

روایات باب سوّم از ابواب اشربه محرمه «بَابُ أَنَّ الْعَصِيرَ لَا يَحْرُمُ شُرْبُهُ قَبْلَ أَنْ يَغْلِيَ أَوْ يَنِشَّ‌» در این روایات به طور مطلق حکم به حرمت عصیر عنبی در صورت غلیان شده است:

وَ عَنْهُ عَنْ أَبِيهِ عَنِ ابْنِ أَبِي عُمَيْرٍ عَنْ مُحَمَّدِ بْنِ عَاصِمٍ عَنْ أَبِي عَبْدِ اللَّهِ قَالَ: لَا بَأْسَ بِشُرْبِ الْعَصِيرِ سِتَّةَ أَيَّامٍ. قَالَ ابْنُ أَبِي عُمَيْرٍ مَعْنَاهُ مَا لَمْ يَغْلِ.[11]

عَنْ مُحَمَّدِ بْنِ يَحْيَى عَنْ أَحْمَدَ بْنِ مُحَمَّدٍ عَنْ أَبِي يَحْيَى الْوَاسِطِيِّ عَنْ حَمَّادِ بْنِ عُثْمَانَ عَنْ أَبِي عَبْدِ اللَّهِ قَالَ: سَأَلْتُهُ عَنْ شُرْبِ الْعَصِيرِ قَالَ تَشْرَبُ مَا لَمْ يَغْلِ فَإِذَا غَلَى فَلَا تَشْرَبْهُ قُلْتُ أَيُّ شَيْ‌ءٍ الْغَلَيَانُ قَالَ الْقَلْبُ.[12]

روایت باب چهارم از ابواب اشربه محرمه: بَابُ حُكْمِ طَبْخِ اللَّحْمِ بِالْحِصْرِمِ وَ بِالْعَصِيرِ مِنَ الْعِنَبِ‌:

مُحَمَّدُ بْنُ إِدْرِيسَ فِي آخِرِ السَّرَائِرِ نَقْلًا مِنْ كِتَابِ مَسَائِلِ الرِّجَالِ عَنْ أَبِي الْحَسَنِ عَلِيِّ بْنِ مُحَمَّدٍ أَنَّ مُحَمَّدَ بْنَ عَلِيِّ بْنِ عِيسَى كَتَبَ إِلَيْهِ عِنْدَنَا طَبِيخٌ يُجْعَلُ فِيهِ الْحِصْرِمُ وَ رُبَّمَا يُجْعَلُ فِيهِ الْعَصِيرُ مِنَ الْعِنَبِ وَ إِنَّمَا هُوَ لَحْمٌ يُطْبَخُ بِهِ وَ قَدْ رُوِيَ عَنْهُمْ فِي الْعَصِيرِ أَنَّهُ إِذَا جُعِلَ عَلَى النَّارِ لَمْ يُشْرَبْ حَتَّى يَذْهَبَ ثُلُثَاهُ وَ يَبْقَى ثُلُثُهُ وَ أَنَّ الَّذِي يُجْعَلُ فِي الْقِدْرِ مِنَ الْعَصِيرِ بِتِلْكَ الْمَنْزِلَةِ وَ قَدِ اجْتَنَبُوا أَكْلَهُ إِلَى أَنْ نَسْتَأْذِنَ مَوْلَانَا فِي ذَلِكَ، فَكَتَبَ لَا بَأْسَ بِذَلِكَ.[13]

نمونه‌ای از روایات باب پنجم از ابواب اشربه محرمه: باب حُكْمِ مَاءِ الزَّبِيبِ وَ غَيْرِهِ وَ كَيْفِيَّةِ طَبْخِهِ‌:

مُحَمَّدُ بْنُ يَعْقُوبَ عَنْ عَلِيِّ بْنِ إِبْرَاهِيمَ عَنْ أَبِيهِ عَنْ‌ ‌عَبْدِ اللَّهِ بْنِ الْمُغِيرَةِ عَنْ عَبْدِ اللَّهِ بْنِ سِنَانٍ قَالَ ذَكَرَ أَبُو عَبْدِ اللَّهِ أَنَّ الْعَصِيرَ إِذَا طُبِخَ حَتَّى يَذْهَبَ ثُلُثَاهُ وَ يَبْقَى ثُلُثُهُ فَهُوَ حَلَالٌ.[14]

این روایات در مجموع می‌تواند مستند برای تفصیل مرحوم شریعت ره باشد که ذهاب ثلثین تنها در صورت غلیان بالنار موجب برای حلیّت عصیر عنبی می‌شود مرحوم استاد خویی ره در تفصیل مزبور مناقشه نموده و می‌فرماید: در این روایات اگر چه تنها ذهاب ثلثین بالنار به عنوان محلل ذکر شده است ولی این روایات نمی‌تواند مقیّد روایات مطلقه‌ای باشد که مطلق غلیان را موجب برای حلیّت ذکر نموده و به إطلاق شامل غلیان بالنار و غلیان بنفسه می‌شود از جمله این روایات:

وَ عَنْهُ عَنْ أَحْمَدَ عَنِ ابْنِ أَبِي نَجْرَانَ عَنْ مُحَمَّدِ بْنِ الْهَيْثَمِ عَنْ رَجُلٍ عَنْ أَبِي عَبْدِ اللَّهِ قَالَ: سَأَلْتُهُ عَنِ الْعَصِيرِ يُطْبَخُ بِالنَّارِ حَتَّى يَغْلِيَ مِنْ سَاعَتِهِ أَ يَشْرَبُهُ صَاحِبُهُ فَقَالَ إِذَا تَغَيَّرَ عَنْ حَالِهِ وَ غَلَى فَلَا خَيْرَ فِيهِ حَتَّى يَذْهَبَ ثُلُثَاهُ وَ يَبْقَى ثُلُثُهُ.[15]

مفاد روایت: در این روایت قید غلیان بالنار در سؤال راوی آمده است ولی کلام إمام در حلیّت به ذهاب ثلثین إطلاق دارد زیرا فرمود عصیر عنبی در صورت غلیان خیری در آن نیست مگر زمانی که دو ثلث آن تبخیر شود «حَتَّى يَذْهَبَ ثُلُثَاهُ» «اعم از اینکه ذهاب ثلثین بوسیله غلیان بالنار باشد یا غلیان به غیر نار» بنابراین ذهاب ثلثین طبق این روایت مطلقا موجب برای حلیّت عصیر عنبی است و اما بحث در فقه الحدیث روایت عمار بن موسی ساباطی که در بحث دیروز به آن اشاره شد:

مُحَمَّدُ بْنُ يَحْيَى عَنْ عَلِيِّ بْنِ الْحَسَنِ أَوْ عَنْ رَجُلٍ عَنْ عَلِيِّ بْنِ الْحَسَنِ بْنِ فَضَّالٍ عَنْ عَمْرِو بْنِ سَعِيدٍ عَنْ مُصَدِّقِ بْنِ صَدَقَةَ عَنْ عَمَّارِ بْنِ مُوسَى السَّابَاطِيِّ قَالَ: وَصَفَ لِي‌ ‌أَبُو عَبْدِ اللَّهِ الْمَطْبُوخَ كَيْفَ يُطْبَخُ حَتَّى يَصِيرَ حَلَالًا فَقَالَ لِي خُذْ رُبُعاً مِنْ زَبِيبٍ وَ تُنَقِّيهِ وَ صُبَّ عَلَيْهِ اثْنَيْ عَشَرَ رِطْلًا مِنْ مَاءٍ ثُمَّ أَنْقِعْهُ لَيْلَةً فَإِذَا كَانَ أَيَّامُ الصَّيْفِ وَ خَشِيتَ أَنْ يَنِشَّ جَعَلْتَهُ فِي تَنُّورٍ مَسْجُورٍ قَلِيلًا حَتَّى لَا يَنِشَّ ثُمَّ تَنْزِعُ الْمَاءَ مِنْهُ كُلَّهُ حَتَّى إِذَا أَصْبَحْتَ صَبَبْتَ عَلَيْهِ مِنَ الْمَاءِ بِقَدْرِ مَا يَغْمُرُهُ ثُمَّ تُغْلِيهِ حَتَّى تَذْهَبَ حَلَاوَتُهُ ثُمَّ تَنْزِعُ مَاءَهُ الْآخَرَ فَتَصُبُّ عَلَيْهِ الْمَاءَ الْأوّل ثُمَّ تَكِيلُهُ كُلَّهُ فَتَنْظُرُ كَمِ الْمَاءُ ثُمَّ تَكِيلُ ثُلُثَهُ فَتَطْرَحُهُ فِي الْإِنَاءِ الَّذِي تُرِيدُ أَنْ تَطْبُخَهُ فِيهِ وَ تَصُبُّ بِقَدْرِ مَا يَغْمُرُهُ مَاءً وَ تُقَدِّرُهُ بِعُودٍ وَ تَجْعَلُ قَدْرَهُ قَصَبَةً أَوْ عُوداً فَتَحُدُّهَا عَلَى قَدْرِ مُنْتَهَى الْمَاءِ ثُمَّ تُغْلِي الثُّلُثَ الْأَخِيرَ حَتَّى يَذْهَبَ الْمَاءُ الْبَاقِي ثُمَّ تُغْلِيهِ بِالنَّارِ وَ لَا تَزَالُ تُغْلِيهِ حَتَّى يَذْهَبَ الثُّلُثَانِ وَ يَبْقَى الثُّلُثُ ثُمَّ تَأْخُذُ لِكُلِّ رُبُعٍ رِطْلًا مِنَ الْعَسَلِ فَتُغْلِيهِ حَتَّى تَذْهَبَ رَغْوَةُ الْعَسَلِ وَ تَذْهَبَ غِشَاوَةُ الْعَسَلِ فِي الْمَطْبُوخِ ثُمَّ تَضْرِبُهُ بِعُودٍ ضَرْباً شَدِيداً حَتَّى يَخْتَلِطَ وَ إِنْ شِئْتَ أَنْ تُطَيِّبَهُ بِشَيْ‌ءٍ مِنْ زَعْفَرَانٍ أَوْ بِشَيْ‌ءٍ مِنْ زَنْجَبِيلٍ فَافْعَلْ ثُمَّ اشْرَبْهُ وَ إِنْ أَحْبَبْتَ أَنْ يَطُولَ مَكْثُهُ عِنْدَكَ فَرَوِّقْهُ. [16]

در این روایت إمام فرمود اگر در گرمای تابستان خوف غلیان و جوشش عصیر عنبی را داشتی آن را در تنور قرار بده سؤال این است که کلام إمام که فرمود اگر ترس از غلیان داشتی آن را در تنور قرار بده به چه معنا است این در حالی است که خوف غلیان در قرار دادن آن در تنور آتش به طریق أولی وجود دارد؟

کیفیت إستدلال برای قول به تفصیل: إمام فرمود اگر ترسیدی که در گرمای تابستان عصیر عنبی خود به خود غلیان پیدا کند آن را در تنور قرار بده تا با آتش تنور غلیان کند «فَإِذَا كَانَ أَيَّامُ الصَّيْفِ وَ خَشِيتَ أَنْ يَنِشَّ جَعَلْتَهُ فِي تَنُّورٍ مَسْجُورٍ قَلِيلًا حَتَّى لَا يَنِشَّ ثُمَّ تَنْزِعُ الْمَاءَ مِنْهُ كُلَّهُ» مراد از این کلام آن است که ذهاب ثلثین بالنار موجب حلیّت آن می‌شود ولی اگر آن را رها کنی که خود به خود تبخیر شود ذهاب ثلثین موجب حلیّت آن نمی‌شود.

مرحوم استاد خویی ره می‌فرماید: اهل خبره گفته‌اند در صورتی که عصیر عنبی در تنور آتش با گرمای ملایم غلیان کند تا گرم شود خطر فساد در آن کمتر است تا اینکه خود به خود تبخیر شود از این جهت حضرن فرمودند: که آن را در تنور قرار بده تا مانع از فساد آن شود بنابراین این روایت هیچ گونه دلالتی بر تفصیل مزبور ندارد.

البته بحث است در اینکه کلمه «قلیلاً» آیا مفعول دوّم برای جعل است یعنی برای اینکه نشّ حاصل نشود در مدت کوتاهی آن را در تنور قرار بده اگر چنین باشد دلالت بر تفصیل مرحوم شریعت ندارد یا اینکه کلمه «قلیلاً» حال برای کلمه مسجور است به این معنی که در تنوری قرار بده که آتش آن کم است تا موجب برای ذهاب ثلثین و طهارت آن به وسیله غلیان بالنار شود در این صورت دلالت بر تفصیل مذکور دارد تتمه بحث در این روایت خواهد آمد ان شاء الله.

 


[1] العروة الوثقی فیما تعم به البلوی (المحشّی)، الطباطبائي اليزدي، السيد محمد كاظم، ج1، ص142. على إشكال أحوطه الاقتصار على الذهاب بالنار، و إن كان إلحاق الشمس بها لا يخلو من وجه. «آل ياسين».في الحليّة والطهارة بذهاب الثلثين بغير النار إشكال، كما أنّ الأقوى في الغليان بغير النار عدم الحلّيّة و الطهارة بذهاب الثلثين«الحائري». الأحوط فيما غلى أو نشّ بغير النار النجاسة، و لا يطهر إلّا بصيرورته خلّا.«الحكيم»في كفاية ذهاب الثلثين بغير النار إشكال بل الظاهر عدمها، نعم إذا استند ذهاب الثلثين إلى النار و إلى حرارتها الباقية بعد إنزال القدر عنها كفى «الخوئي».

BaharSound

www.baharsound.ir, www.wikifeqh.ir, lib.eshia.ir

logo