شاید دلیل اینکه مرحوم سید (ره)، این قول را اختیار کرده است، این باشد که تیمّم در فرض مذکور، برای حالت اضطرار است لذا مشروعیت آن در حد ضرورت است که انسان از مسجد آب بردارد یا در آنجا غسل کند و توقّف بیش از این مقدار؛ با حالت تیمّم جایز نیست.

مرحوم آیت الله خویی (ره) فرموده است که کلام مرحوم سید (ره)؛ مبنی بر وجوب تیمّم در فرض مذکور (قول اول)، صحیح نیست زیرا تیمّم ممکن است که به دو جهت واجب شود و هر دو جهت مشکل دارد؛

مرحوم آیت الله خویی فرموده است که این که تیمّم از باب مقدمِیّت برای مقدمه واجب، واجب باشد، محال است زیرا نماز خواندنِ با طهارت مائیه (غسل)، واجبِ مشروطِ به تمکّن از آب است، یعنی نماز خواندن با طهارت مائیه زمانی واجب است که شخص تمکّن از آب پیدا کند و به آب دسترسی داشته باشد و در فرض مورد بحث، با حرمت دخول جنب در مسجد، عملاً شخص تمکّن از آب ندارد و قدرت بر غسل کردن ندارد و ممنوع شرعی و عدم قدرت شرعی، همانند ممنوع عقلی و عدم قدرت عقلی است، از سوی دیگر، نهی از دخول در مسجد به این خاطر است که شارع، شخص جنب را از استعمال آب باز داشته است، یعنی اینکه شارع به جنب می‌گوید که با حالت جنابت داخل مسجد نشو، معنایش این است که او را از استعمال آب باز داشته است، در نتیجه از یک طرف، وجوب نماز خواندن با طهارت مائیه، بر جواز دخول در مسجد متوقف است و از طرف دیگر، جواز دخول در مسجد نیز بر وجوب نماز خواندن با طهارت مائیه متوقف است و این دور است و باطل است، بنابراین، وجوب تیمّم از باب مقدمیّت برای مقدمه واجب [که غسل کردن برای خواندن نماز است]، محال است.

به عبارت دیگر، وجوبِ خواندن نماز با طهارت مائیه، به تمکّن از آب و دسترسی به آب مشروط است و با وجودِ جنابت و حرمت دخول در مسجد، شخص تمکّن از آب پیدا نمی‌کند و همان‌گونه که اگر شخص، عقلاً تمکّن از آب نداشت، وجوب غسل از او برداشته می‌شود، در این فرض که شخص، شرعاً تمکّن از آب ندارد نیز وجوب غسل از او برداشته می‌شود، پس چون نماز خواندن با طهارت مائیه، مشروط به تمکّن از آب است و چون شخصِ جنب از دخول در مسجد منع شده است، تمکّن از آب ندارد، پس نماز خواندنِ با طهارت مائیه از او ساقط است لذا وجوب تیمّم برای برداشتن آب از مسجد، ساقط است.

پس صحیح این است که گفته شود که شخص چون تمکّن از آب ندارد، وظیفه‌اش این است که برای نماز خواندن تیمّم بگیرد و نمازش را با تیمّم بخواند، نه اینکه گفته شود که بر او واجب است که تیمّم کند و داخل مسجد شود و آبی را که در مسجد است، بردارد و از مسجد خارج شود و سپس غسل کند و نمازش را با طهارت مائیه بخواند یا اینکه اگر امکان غسل کردن در خودِ مسجد فراهم بود، غسل کند و نمازش را با طهارت مائیه بخواند[1]