موضوع: صوم/شرائط صوم /ادامه نصوص

ادامه نصوصی که دلالت بر قبول شهادت رجلین عدلین دارند که در بعضی از آن ها به عدم اجزاء مادون عدلین و شهادت نساء تصریح شده است:

صحیحه شعیب بن یعقوب:

وَ بِإِسْنَادِهِ عَنْ مُحَمَّدِ بْنِ عَلِيِّ بْنِ مَحْبُوبٍ عَنْ عَلِيِّ بْنِ السِّنْدِيِّ عَنْ حَمَّادِ بْنِ عِيسَي عَنْ شُعَيْبِ بْنِ يَعْقُوبَ عَنْ جَعْفَرٍ عَنْ أَبِيهِ ع أَنَّ عَلِيّاً ع قَالَ لَا أُجِيزُ فِي الطَّلَاقِ وَ لَا فِي الْهِلَالِ إِلَّا رَجُلَيْنِ[1] .

ترجمه:

(شعیب بن یعقوب از امام صادق(ع) از پدرش(ع) نقل فرموده که علی(ع) فرمود: جائز نمی دانم در طلاق و نه در هلال مگردو مرد را).

صحیحه عبدالله بن سنان:

مُحَمَّدُ بْنُ مُحَمَّدٍ الْمُفِيدُ فِي الْمُقْنِعَةِ عَنِ ابْنِ أَبِي نَجْرَانَ عَنْ عَبْدِ اللَّهِ بْنِ سِنَانٍ عَنْ أَبِي عَبْدِ اللَّهِ ع قَالَ سَمِعْتُهُ يَقُولُ لَا تَصُمْ إِلَّا لِلرُّؤْيَةِ أَوْ يَشْهَدَ شَاهِدَا عَدْلٍ[2] .

ترجمه:

(عبدالله بن سنان از امام صادق(ع) نقل کرده که شنیدم از آن حضرت که می فرمود: روزه نگیر مگر به لحاظ رؤیت یا شهادت دو شاهد عادل).

مرفوعه محمد بن عیسی:

أَحْمَدُ بْنُ مُحَمَّدِ بْنِ عِيسَي فِي نَوَادِرِهِ عَنْ أَبِيهِ رَفَعَهُ قَالَ قَضَي رَسُولُ اللَّهِ ص بِشَهَادَةِ الْوَاحِدِ وَ الْيَمِينِ فِي الدَّيْنِ وَ أَمَّا الْهِلَالُ فَلَا إِلَّا بِشَاهِدَيْ عَدْلٍ[3] .

ترجمه:

(محمد بن عیسی در نوادرش از پدرش بصورت مرفوعه نقل کرده است که رسول الله(ص) حکم فرمود به شهادت یک نفر به ضمیمه سوگند در مورد دَیْن، امّا هلال پس نه، مگر به دو شاهد عادل).

حاصل آنکه اشکالی در مجزی بودن شهادت رجلین عدلین نیست بلکه قول به خلاف هم موجود نمی باشد به جز سلّار که شهادت عدل واحد را مجزی دانسته است با استناد به:

خبر محمد بن قیس:

مُحَمَّدُ بْنُ الْحَسَنِ بِإِسْنَادِهِ عَنِ الْحُسَيْنِ بْنِ سَعِيدٍ عَنْ يُوسُفَ بْنِ عَقِيلٍ عَنْ مُحَمَّدِ بْنِ قَيْسٍ عَنْ أَبِي جَعْفَرٍ ع قَالَ قَالَ أَمِيرُ الْمُؤْمِنِينَ ع إِذَا رَأَيْتُمُ الْهِلَالَ فَأَفْطِرُوا أَوْ شَهِدَ عَلَيْهِ عَدْلٌ مِنَ الْمُسْلِمِينَ...[4]

ترجمه:

(محمد بن قیس از امام باقر(ع) نقل کرده است که امیرالمومنین(ع) فرمودند: هرگاه هلال را دیدید پس افطار کنید یا در صورتی که شهادت دهد بر آن عدل از مسلمین...).

استناد مزبور قابل خدشه است از دو جهت:

۱- لفظ عدل مصدر است و بر قلیل و کثیر واقع می شود فلذا گفته می شود:

رَجُلٌ عَدْل - رَجُلانِ عَدْل - رِجالٌ عَدْل. همانگونه که در مرفوعه محمد بن عیسی آمده است(اِلّا بِشاهِدَیْ عَدْلٍ).

2- خبر محمد بن قیس از معارضه با نصوص معتبره مستفیضه(که دلالت دارند بر کافی نبودن شهادت کمتر از عدلین) قصور دارد.

همینطور عدم قبول شهادت نساء در رؤیت هلال با توجه به نصوص معتبره ثابت است و اشکالی در آن نمی‌ باشد و خبر داوُودِ بْنِ الْحُصَیْنِ نمی‌ تواند در تعارض با آنها واقع شود.

خبر داوُودِ بْنِ الْحُصَیْنِ:

وَ عَنْهُ عَنْ مُحَمَّدِ بْنِ خَالِدٍ وَ عَلِيِّ بْنِ حَدِيدٍ وَ مُحَمَّدِ بْنِ الْحُسَيْنِ بْنِ أَبِي الْخَطَّابِ وَ الْهَيْثَمِ بْنِ أَبِي مَسْرُوقٍ النَّهْدِيِّ كُلِّهِمْ عَنْ عَلِيِّ بْنِ النُّعْمَانِ عَنْ دَاوُدَ بْنِ الْحُصَيْنِ عَنْ أَبِي عَبْدِ اللَّهِ ع فِي حَدِيثٍ طَوِيلٍ قَالَ لَا تَجُوزُ شَهَادَةُ النِّسَاءِ فِي الْفِطْرِ إِلَّا شَهَادَةَ رَجُلَيْنِ عَدْلَيْنِ وَ لَا بَأْسَ فِي الصَّوْمِ بِشَهَادَةِ النِّسَاءِ وَ لَوِ امْرَأَةً وَاحِدَةً[5] .

ترجمه:

(داوود بن الْحُصَیْن از امام صادق(ع) در حدیثی طولانی نقل کرده است که جائز نیست شهادت زنان در فِطر مگر با شهادت دو مرد عادل و اشکالی نیست در روزه گرفتن با شهادت زنان هرچند یک زن باشد).