موضوع: ضمان طبیب /فقه پزشکی /مسائل مستحدثه

خلاصه مباحث گذشته:

گفتیم رابطه بین پزشک و بیمار، به حسب تحلیل فقهی و حقوقی، قرارداد اجاره است. فقها گفته اند مال الاجاره در دست مستأجر امانت است مثلا اگر کسی خانه ای را اجاره کرد، منافع خانه مربوط به مستأجر است ولی خود خانه امانت است. ویژگی امین این است که ضامن نباشد لکن به حسب روایات، پزشک ضامن است که در روایت حضرت فرمودند من کسی که اجیر شود کاری را انجام دهد، ضامن می دانم لکن حضرت منت می گذاشتند و می بخشیدند که در عرف به آن تاوان می گویند.

1- ضمان طبیب

بحث در این بود که صاحب عروه فرمود طبیب ضامن است اگر مباشرتا کار درمانی را انجام دهد. اگر پزشک اقدام به درمان کند و بیمار آسیب ببیند ضامن است به شرطی که أخذ برائت نکرده باشد. صاحب عروه فرمود اگر طبیب دارو را توصیف کرده باشد، ضامن نیست. صورت دیگر اینکه پزشک بگوید اگر من چنین مریضی داشتم فلان دارو را می خوردم، در اینصورت عدم ضمان روشنتر است.

گفتیم آنچه سبب ضمان است، اتلاف است. اگر اتلاف مستند به پزشک باشد ضامن است چه پزشک مباشر باشد و چه سبب. برای عدم ضمان، پزشک باید أخذ برائت کند. صاحب عروه فرمود اگر طبیب أخذ برائت کرد، ضامن نیست به شرطی که حاذق باشد و تقصیر نکند. مدرکش نیز روایت بود که حضرت فرمود «مَنْ تَطَبَّبَ أَوْ تَبَيْطَرَ فَلْيَأْخُذِ الْبَرَاءَةَ مِنْ وَلِيِّهِ وَ إِلَّا فَهُوَ لَهُ ضَامِنٌ»

صاحب عروه فرموده « إذا تبرأ الطبيب من الضمان وقبل المريض أو وليه ولم يقصر في الاجتهاد والاحتياط برأ على الأقوى»[1]