موضوع: ضمان پزشک /فقه پزشکی /مسائل مستحدثه

خلاصه مباحث گذشته:

بحث ما در آناتازی غیر فعال به اتمام رسید. بحث دیگر مسأله ضمان طبیب است.

ضمان پزشک

قاعده این است که پزشک ضامن است مگر در شرایط خاصی. اگر بناست پزشک ضامن باشد، علت اصلی ضمان چیست؟

قبلا گفتیم پزشک، اجیر شده است وهرکس کاری را عهده دار شود و موجب فساد شود ضامن است.

موارد ضمان پزشک

مرحوم محقق کلامی در مورد ضمان طبیب دارد «الطبيب يضمن ما يتلف بعلاجه إن كان قاصرا أو عالج طفلا أو مجنونا لا بإذن الولي أو بالغا لم يأذن»[1] اگر علاجی انجام دهد و موجب تلف شود، ضامن است.

اگر طبیب قاصر باشد، یعنی توانایی لازم برای درمان نداشته باشد، به او گفته می شود چرا اینکار را برعهده گرفتی. پزشکی که عهده دار مسائل پزشکی می شود باید تخصص داشته باشد ولی لازم نیست در همه جهات تخصص داشته باشد بلکه باید در حیطه کارش متخصص باشد مثلا پزشک قلب لازم نیست متخصص چشم هم باشد ولی در همان کار قلب باید تخصص داشته باشد. شخص اگر قاصر بود و اقدام کرد ضامن است.

نکته دیگر اینکه پزشک ممکن است، غیر بالغ را معالجه کند. غیر بالغ نمی تواند طرف قرارداد باشد و قرارداد اگر با طفل بسته شده باشد باطل است و نیاز به اجازه ولیّ طفل دارد و اگر ولیّ او اجازه ندهد، ضامن است.

مورد دیگر اینکه بالغی باشد که اذن نداده باشد، در اینصورت نیز پزشک ضامن است. البته گاهی ممکن است از باب ضرورت کاری را صورت دهد که از محل بحث ما خارج است. بحث در جایی است که طبیب عهده دار یک کار تخصصی شود، اینجا می گوییم اگر طبیب فاسد کند، ضامن است.

حال اگر پزشک عهده دار کار شد و قاصر نبود و بیمار نیز اذن داده باشد و تقصیر نکند، پزشک ضامن نیست. بعضی از فقها شرط دیگری را مطرح کرده اند که عبارت است از أخذ برائت. اگر أخذ برائت نکند، اختلافی است که آیا اگر أخذ برائت نکند ضامن است و اذن به تنهایی کافی نیست یا اینکه اذن کفایت می کند و نیاز به أخذ برائت نیست.