موضوع: ناباروری /فقه پزشکی /مسائل مستحدثه

خلاصه مباحث گذشته:

بحث در مورد ناباروری بود. گفتیم ناباروری این است که اگر زوجی یکسال مقاربت داشته باشند و جلوگیری نکنند و صاحب فرزند نشوند، نابارور شناخته می شوند. ناباروری به معنای عقیم بودن نمی باشد.

ناباروری ممکن است عوامل مختلفی داشته باشد که اگر آنها رفع شود، خیلی از زوجهای نابارور صاحب فرزند می شوند.

1- تلقیح مصنوعی

گاهی ممکن است رحم مشکلی داشته باشد یا مسیر رسیدن تخمک بسته باشد. گاهی ممکن است تخمک ترشح نشود یا تخمک هایی که بیرون می آید مشکل خاصی داشته باشد که قابل بارور شدن نباشد یا اسپرم مشکل داشته باشد. باید علت شناسایی انجام گیرد و تلاش در رفع مشکل شود. یکی از عوامل ناباروری این است که با وجود اینکه تخمک و اسپرم مشکل ندارد ولی به طریق طبیعی بارور نمی شوند و اگر به صورت غیر طبیعی اسپرم را داخل رحم قرار دهند، زن بارور می شود. ممکن است روشی اتخاذ شود که تلقیح به صورت مصنوعی صورت گیرد. زن و مردی که زن و شوهر رسمی شرعی هستند. آیا چنین کاری که تلقیح تخمک به روش مصنوعی باشد به جای روش طبیعی، جایز است یا نه. مسأله هم ناظر به خود تلقیح است نه مقدمات آن. مقدمات چیز دیگری است مثلا برای تلقیح پزشک لمس یا نگاه به فرج زن کند. لمس و نظر، مقدمه لقاح است. آیا خود لقاح دارای اشکال است یا نه تا بعد در مورد مقدمات آن بحث کنیم. این تلقیح داخل رحم می تواند صورت گیرد و خارج رحم هم می تواند صورت گیرد. یعنی اسپرم را بیرون رحم با تخمک ترکیب کنند.

دستگاه هایی هست که بعد از انجام تلقیح، می تواند مواد غذایی هم داخل آن قرار دهند و تکثیر سلول داخل آن دستگاه صورت می گیرد و به کمک آن مایع، سلولها رشد می کنند که خارج از رحم است و به صورت طبیعی رشد می کند بعد وارد رحم می کنند. جنین، وقتی منتقل به رحم می شود که تعداد سلولها 16 تایی یا 32تایی شود. بیش از این نگه نمی دارند. بعد از این داخل رحم می گذارند و از خون رحم تغذیه می کنند.

پس فرض این است که لقاح بین زن و شوهر صورت می گیرد و این لقاح می تواند داخل رحم باشد که به آن IUI گویند یک روش هم خارج رحم است که به آنIVF می گویند یعنی در لوله آزمایشگاه. باروری درون لوله آزمایشگاه اگر از زن و شوهر شرعی است حکمش با داخل رحم تفاوت چندانی ندارد.

1.1- حکم شرعی لقاح مصنوعی

سوال این است که این لقاح که شکل آن غیر طبیعی شد آیا این کار جایز است یا نه؟ عموما فقها فرموده اند مشکل شرعی ندارد چرا که زن و شوهر شرعی هستند و لقاح به روش غیر طبیعی مانعی ندارد فی نفسه یعنی خود این کار مشکلی ندارد و در مورد مقدمات آن بعدا خواهیم گفت. این فرزند نیز فرزند شرعی این زن و شوهر است و آثار فرزند شرعی را دارد. فقهای ما عموما فتوایشان جواز بوده است.

در حاشیه کتاب فقه پزشکی از مقاله ای نقل کرده که آیت الله بروجردی و آیت الله میلانی در جواز تأمل داشته اند. لکن بنده فتوای این بزرگواران را ندیدم. مرحوم امام فرموده اند «لا إشكال في أن تلقيح ماء الرجل بزوجته جائز‌و إن وجب الاحتراز عن حصول مقدمات محرمة»[1]

تلقیح را ایشان جایز دانسته است هرچند که نباید مقدمات حرامی صورت گیرد از قبیل لمس و نگاه به نامحرم.