موضوع: تلقیح مصنوعی /فقه پزشکی /مسائل مستحدثه

خلاصه مباحث گذشته:

بحث ما در تلقیح مصنوعی توسط زوج شرعی بود. گفتیم دلیل شرعی از آیات و روایات بر حرمت چنین کاری نیافتیم. مقتضای اصل در شبهه بدویه در اینجا برائت عقلی و نقلی است.

گفتیم در خصوص مسأله دماء و فروج و اموال معتنا به فقها قائل به احتیاط شده اند و برائت جاری نمی شود.

1- بررسی قول به احتیاط در تلقیح مصنوعی

در کفایه تنبیه چهارم از تنبیهات برائت مرحوم آخوند فرموده احتیاط حسن است. مرحوم آخوند فرموده اگر در مسأله ای بتوانیم احتیاط کنیم و از احتیاط اختلال در نظام بوجود نیاید احتیاط حسن است در غیر اینصورت حسنی ندارد. ایشان فرموده « قد عرفت‌ حسن‌ الاحتياط عقلا و نقلا و لا يخفى أنه مطلقا كذلك حتى فيما كان هناك حجة على عدم الوجوب أو الحرمة أو أمارة معتبرة على أنه ليس فردا للواجب أو الحرام ما لم يخل بالنظام فعلا فالاحتياط قبل ذلك مطلقا يقع حسنا كان في الأمور المهمة كالدماء و الفروج أو غيرها و كان احتمال التكليف قويا أو ضعيفا كانت الحجة على خلافه أو لا كما أن الاحتياط الموجب لذلك لا يكون حسنا كذلك و إن كان الراجح لمن التفت إلى ذلك من أول الأمر ترجيح بعض الاحتياطات احتمالا أو محتملا فافهم»[1]

ایشان فرموده در شبهه بدویه هرچند دماء و فروج باشد جای برائت است مگر اینکه زندگی او مختل شود. بعضی از فقها فرموده اند اخلال نظام نگویید بلکه بگویید هرجا حرجی شد احتیاط نباید کرد.

در روایت[2] دارد شخصی خدمت حضرت آمد و گفت گوشتی که در بازار هست و من شک دارم که ذبح شرعی شده باشد چرا که خیلی از این قصابها لاابالی هستند تکلیفم در مقابل آن چیست. یا شیری که در بازار هست نمی دانم نجس است یا پاک. حضرت فرمودند اشکال ندارد و استفاده کنید و من خودم مصرف می کنم.

اگر احتیاط خیلی زیاد شود به گونه ای که نظام زندگی مختل شد، ولی در بعضی از موارد موجب اختلال نشود، می فرماید می‌توان بنا گذاشت اگر احتمال یا محتمل در جایی قوی تر بود احتیاط کنیم. مثلا شخصی می بیند فلان چیز در آن احتمال حرمت قوی تر است آنجا احتیاط می کند. حال در مانحن فیه اگر اسپرم شوهر قرار است تلقیح شود احتمال حرمت در اینجا کمتر است نسبت به جایی که اسپرم غیر شوهر تلقیح شود. محتمل الحرمه نیز اینجا حرامزادگی است که خیلی قبیح است. به نظر اینجا نمی توان وجوب احتیاط را ثابت کرد هرچند حسنش ثابت است که انشالله بیان خواهد شد.