درس نهایة الدرایة استاد محمد غیاثی

موضوع: مباحث الفاظ/اقتضاء النهی للفساد19 /ماهیت صحت و فساد7

○ نهایه‌الدرایه ج۲ص۳۸۹س۶تعلیقه۲۲۹

- اقتضاء النهی للفساد (۱۹)

۱. علّتِ انشاء عدم وجوب قضاء مصلحت تسهیل است.

۲. مصلحت تسهیل امری واقعی است نه جعلی.

۳. پس منشا انتزاع مسقطیت ، این مصلحت تکوینی است.

۴. پس مسقطیت مجعول تبعی تکوینی است.

۵. در فرض انشاء عدم وجوب قضاء ، مصلحت تسهیل مانع از آن است که باقیمانده‌ی مصلحت مُبدَل اقتضای انشاء وجوب قضاء داشته باشد.

۶. شیئی را باید مَنشا انتزاع دانست که هم مبدا عنوان انتزاعی قائم به آن باشد و هم عنوان انتزاعی بر آن حمل شود.

۷. عنوان " علت برای انشاء عدم وجوب قضاء بودن " برای مصلحت تسهیل و نیز عنوان " معلول بودن " برای انشاء عدم وجوب قضاء ، هر دو عنوان در ظرف انشاء عدم وجوب قضاء انتزاع میشوند ولی چون منشا انتزاع ، امری تکوینی است پس مجعول تبعی تکوینی‌اند و از آنجا که این انتزاع در ظرفِ آن انشاء؛ فعلی است پس این مجعول تبعی تکوینی تابع مجعول تشریعی است.

۸. در هر مصلحت و حکمی، عنوان علیت برای مصلحت و عنوان معلولیت برای حکم در ظرف انشاء حکم ، انتزاع می‌شوند ولی این دو عنوان مجعول تبعی تکوینی‌اند چون منشا انتزاع امری تکوینی است.

۹. اشکال: عنوان معلولیت از انشاء مولا انتزاع میشود پس منشا انتزاع امری تشریعی بوده و این عنوان مجعول تبعی تشریعی بوده نه تکوینی.

۱۰. پاسخ: انشاء مولا از آن حیث که فعلی در خارج است منشا انتزاع است بدون دخالت حیثیت تشریع در این انتزاع. هر مجعول تشریعی ؛ تکوینی است با نظر به ذاتِ آن .