درس نهایة الدرایة استاد محمد غیاثی

موضوع: مباحث الفاظ/مفاهیم3 /مقدمات3

○ نهایه‌الدرایه ج۲ص۴۱۰تعلیقه۲۴۷

- مفاهیم ، مقدمه (۳)

۱. آخوند ره : اشبه آن است که مفهوم از اوصاف مدلول باشد نه از اوصاف دلالت. توصیف دلالت به آن ، از باب وصف به حال متعلقِ موصوف است.

۲. دلالت به معنای فاعلی، قائم به لفظ است و به معنای مفعولی قائم به معنا است.

۳. دلالت به معنای مفعولی: انفهام معنا از لفظ

۴. اگر این انفهام، به طور اصالی باشد، آن معنا؛ از مدالیل منطوقی است و اگر این انفهام، به طور تبعی باشد، آن معنا؛ از مدالیل مفهومی است.

۵. پس صرف تبعی بودن معنایی از معنای دیگر - بدون تبعیت در انفهام - مفهوم نیست.

۶. اگر انفهام تبعی، از کلام واحد باشد مفهوم است نه از دو کلام همچون اقلّ زمان حمل که منفهم از دو آیه (بقره۲۳۳واحقاف۱۵) است.

۷. دلالت به معنای مفعولی همان مدلول بودن است. پس فرق ندارد که منطوق بودن و مفهوم بودن از اوصاف دلالت باشد یا از اوصاف مدلول بما هو مدلول نه ذات مدلول.

۸. متصور نیست که منطوق بودن و مفهوم بودن از اوصاف ذات مدلول باشند.

۹. منطوق بودن و مفهوم بودن برای مبدا ( دلالت به معنای مفعولی ) بالذات و حقیقی است و برای عنوان اشتقاقی مدلول، بالعرض و مجازی است.