درس نهایة الدرایة استاد محمد غیاثی

موضوع: مباحث الفاظ/مفاهیم6 /مفهوم شرط2

○ نهایه‌الدرایه ج۲ص۴۱۴تعلیقه۲۴۹و۲۵۰

- مفهوم شرط(۲)

۱. آخوند ره: منکر مفهوم شرط می‌تواند دلالت جمله شرطیه بر ترتیب را انکار کند.

۲. محقق اصفهانی ره:

یک. مراد آخوند ره ، انکار مطلق ترتب خارجی ( علّی ، طبعی و زمانی ) است همچون دو متضایف که به حسب ظرف خارج، هیچ یک از آن دو بر دیگری مترتب نیست ولی با این وجود ، فرض ترتب یکی بر دیگری صحیح است در قضیه " ان کانت السماء فوقنا فالارض تحتنا " .

دو. مراد آخوند ، مطلق ترتب ( خارجی و اعتباری ) نیست چرا که چنین انکاری مقبول نیست.

۳. آخوند ره : مجالی برای انکار لزوم در قضیه شرطیه و ادعای اتفاق نیست.

۴. محقق اصفهانی ره :

یک. ممکن است گفته شود: شرطیت تلازم با لزوم ندارد چرا که وجدان شاهد بر آن است که شرطیت اتفاقی همچون شرطیت لزومی بدون عنایت خواهد بود.

دو. وجه این گفتار آن است که شان ادات شرط آن است که مدخول خود را در موقع فرض و تقدیر قرار می‌دهد بدون دلالت بر لزوم و یا اتفاق. ترتب مستفاد از جمله نیز اعم از ترتب خارجی و ترتب فرضی (اعتباری) است.