درس نهایة الدرایة استاد محمد غیاثی

موضوع: مباحث الفاظ/مفاهیم15 /مفهوم شرط11

○ نهایه‌الدرایه ج۲ص۴۱۸تعلیقه۲۵۷

- مفهوم شرط (۱۱)

۱. آخوند ره :

یک. مفهوم انتفای سنخ حکم است نه شخص حکم، چرا که انتفای شخص حکم با انتفای موضوع - با انتفای بعضی از قیود موضوع - عقلی و بدیهی است و جای نزاع نیست.

دو. نزاع در صورتی است که در جزای شرط، سنخ حکم ثابت باشد و انتفای او با انتفای شرط ممکن باشد.

۲. محقق اصفهانی ره :

الف. اگر مراد از سنخ حکم، اثبات طبیعت وجوب - به نحوی که هیچ فردی از آن طبیعت شاذ نباشد - بوده باشد، در این صورت هرچند لازمه عقلیِ آن، انتفای سنخ حکم است ولی :

یک. ظاهر امر به اکرام در قضیه شرطیه و غیرِ آن ، یکسان است.

دو. نزاع در مقام ، در آن نیست که مُنشاء سنخ حکم است یا شخص حکم بلکه نزاع در آن است که قضیه شرطیه مفید علیت منحصره است یا نه.

ب. اگر مراد از سنخ حکم، ناقض عدم باشد یعنی وجود متشخص که ناقض عدم است، در این صورت: هر وجودی ناقضِ عدمِ بدیلِ خود است نه ناقض عدم مطلق. پس انتفای هر وجودی انتفای همان وجود خاص است نه انتفای طبیعت و سنخ.

۳. محقق اصفهانی ره : انتفای وجود فرد اول از طبیعت، عین انتفای طبیعت (= بقای عدم مطلق ) نیست بلکه انتفای فرد اول مستلزم انتفای سایر افراد است.

۴. مطلب مشهور ( وجود طبیعت به وجود یک فرد و انعدام طبیعت به انعدام تمامی افراد ) ، فاقد اصل است.