درس نهایة الدرایة استاد محمد غیاثی

موضوع: مباحث الفاظ/مفاهیم37 /مفهوم شرط33

○ نهایه‌الدرایه ج۲ص۴۲۷پاورقی۱

- مفهوم شرط (۳۳)

- تمامیت اشکال اجتماع دو حکم متماثل در تخییر شرعی نه تخییر عقلی

۱. متعلق حکم در تخییر عقلی، وجود طبیعت به نحو وحدت و لابشرط از خصوصیات بدلی است.

۲. اشکال مذکور (لزوم اجتماع دو حکم متماثل و تعلق دو بعث تخییری به واحد معین) در تخییر عقلی مندفع می‌شود.

۳. در تخییر عقلی،تجویز تطبیق وجود طبیعت بر افراد بدلی، به حکم عقل است.

۴. این حکم عقل، بعث و زجر نیست بلکه صرف اذعان به قبول انطباق طبیعت بر هر فردی است.

۵. در تخییر شرعی، افراد بدلی، قابل زیادت و نقص نخواهند بود.

۶. در تخییر شرعی، نسبت دو دلیل، به افراد بدلی یکسان است.

۷. پس در تخییر شرعی، تقیید متعلق حکم در دلیل دوم به قید " دیگر" در مرحله تعلق طلب معقول نیست. آری، این تقیید در مرحله تطبیق معقول است.

۸. با ارجاع تقیید به مرحله تطبیق، محذور عدم معقولیت تقیید و استحاله صدور معلول واحد از دو علت مستقل دفع می‌شود ولی محذور اجتماع دو حکم متماثل در مرحله تعلق طلب، دفع نمی‌شود.

۹. با توجه به نکته پنجم و ششم، تقیید به قید "دیگر" در مرحله تعلق ، محال است نه انکه در مقام اثبات دلیلی بر آن نباشد. بنابراین، تعارض دو اطلاق در تخییر شرعی دفع نمی‌گردد.

۱۰. البته تعارض دو اطلاق در تخییر شرعی ، موجب تعارض به طور مطلق نیست.