درس نهایة الدرایة استاد محمد غیاثی

موضوع: مباحث الفاظ/مفاهیم48 /مفهوم 44

○ نهایه‌الدرایه ج۲ص۴۳۴س۹

- مفهوم شرط (۴۴)

۱. تداخل اسباب به معنای جزء سبب بودنِ هر یک از دو سبب در ظرف اجتماع، فاسد است ، زیرا :

الف. اگر مسبب ؛ بسیط باشد ، علت بودن مرکّب برای بسیط حقیقی معقول نیست.

ب. اگر مسبب، مرکب باشد، هر یک از دو سبب، سببی تام برای جزئی از مسبب است و از آنجا که مسبب واحد بالاجتماع است ، اجتماع ؛ شرطِ تاثیر هر یک از دو سبب است.

۲. تحقیق در اسباب اجتماع یافته بر مسبب واحد :

یک. سبب شرعی، دخیل در ترتب مصلحت بر فعل مکلف (مامور‌به) و یا ترتب مصلحت بر اعتبار ملکیت (به طور مثال) از سوی شارع، است.

دو. مصلحت ، داعی و علّت غائی برای فعل اختیاری حکم شارع است.

سه. اگر مصلحت در ناحیه هر یک از دو سبب، مغایر با مصلحت در ناحیه سبب دیگر باشد، پس علت غائی اشتداد می‌یابد.

چهار. در فرض عدم تغایرِ دو مصلحت، مجالی برای اشتداد داعی نخواهد بود.

پنج. فرق اسباب شرعی و عقلی آن است که سبب شرعی، مقتضی (بالکسر) برای حکم شرعی نیست بر خلاف سبب عقلی.

شش. با فرض وحدت معقود‌له، تعدد اعتبار ملکیت شرعی معنا ندارد.