درس نهایة الدرایة استاد محمد غیاثی

موضوع: مباحث الفاظ/مفاهیم50 /مفهوم وصف1

○ نهایه‌الدرایه ج۲ص۴۳۵تعلیقه۲۷۳

- مفهوم وصف (۱)

۱. آخوند ره :

یک.‌ استفاده علّیت از وصف، مُجدی در دلالت بر مفهوم نیست (چرا که دلالت بر انحصار ندارد).

دو.‌ دلالت بر انحصار در موارد خاص، نافع نیست.

۲. محقق اصفهانی ره:

یک. در فرض استفاده علّیت، در تقریب اقتضای مفهوم از سوی وصف می‌توان گفت: اگر وصف، علت منحصره نباشد لازم آید استناد معلول(ثبوت حکم) به جامعِ علل متعدد نه به عنوان خاص وصف. این استناد خلاف ظاهر است.

دو. اشکال: این تقریب در صورتی تام است که علم به علیت وصف باشد.

سه. پاسخ: بنابر احراز احترازیت قیود، معنای قید بودن وصف برای موضوعِ حکم آن است که موضوع بدون قید قابلیت اتصاف به مصلحت و تعلق حکم ندارد. پس قید ، شرط است. مقصود از علیت وصف همان شرطیتِ آن است.

چهار. تقریب دلالت وصف بر مفهوم:

الف. وصف، شرطِ قابلیت تعلق حکم به موضوع است.

ب. وصف، با عنوان خاص ؛ شرط است.

ج. وجوب بما هو وجوب، مستند و منوط به وصف است.

د. پس با انتفای وصف، وجوب بما هو وجوب منتفی خواهد بود.

پنج. این تقریب مبتنی بر جریان قاعده الواحد در واحد نوعی است و حال آنکه مختار اختصاصِ قاعده، به واحد شخصی است.