درس نهایة الدرایة استاد محمد غیاثی

موضوع: مباحث الفاظ/مفاهیم51 /مفهوم وصف2

○ نهایه‌الدرایه ج۲ص۴۳۶تعلیقه۲۷۴

- مفهوم وصف (۲)

۱. اخوند ره:

یک. احترازی بودن وصف منافاتی با عدم دلالت وصف بر مفهوم ندارد چرا که مقتضای احترازیت، تصییق دایره موضوعِ حکم شخصی (حکمِ در قضیه) است.

دو. از حمل مطلق بر مقید نیز دلالت وصف بر مفهوم لازم نمی‌آید بلکه مقتضای آن همان تضییق دایره موضوع است و گویا جز دلیل مقید وارد نشده است.

۲. محقق اصفهانی ره:

یک. ظاهر کلام آخوند ره آن است که مقید، وجوب شخصی است.

دو. وجوب شخصیِ طبیعت مقید، منافاتی با وجوب طبیعت مطلق با دلیل دیگری ندارد.

سه. در حالی که مقتضای حمل، نفی مطلقِ وجوبِ طبیعت مطلق است.

چهار. معارضه میان مطلق و مقید، به واسطه مجرد تقیید نیست بلکه به لحاظ وحدت تکلیف است که از خارج استفاده می‌شود.

پنج. مقصود از وحدت تکلیف، وحدت سنخی تکلیف است.

شش. پس وجوب سنخی طبیعت مقید نافیِ مطلق وجوب از طبیعت مطلق است.

هفت. در این تنافی فرقی میان عموم بدلی و استغراقی نیست چه این‌که میان حکم تکلیفی و وضعی فرقی نیست.

هشت. بنابر قول به مفهوم، تعارض مطلق و مقید ؛ ذاتی است و بنابر قول به عدم مفهوم، تعارض میانِ آن دو، عرضی است.

نُه. پس با تعارض عرضی، تقیید مساوق با قول به مفهوم است، چرا که حکم از طبیعت مطلق نفی می‌گردد.