درس نهایة الدرایة استاد محمد غیاثی

موضوع: مباحث الفاظ/مفاهیم53 /مفهوم وصف4

○ نهایه‌الدرایه ج۲ص۴۳۸تعلیقه۲۷۶و۲۷۷

- مفهوم وصف (۴)

الف. آخوند ره :

یک. جریان نزاع در وصف اخص (مطلق و یا من وجه با فرض افتراق از جانب موصوف) خاای از اشکال است.

دو. جریان نزاع در وصف اخص (با فرض افتراق از وصف) خالی از اشکال نیست و اظهر عدم جریان است.

سه. ظاهر برخی از شافعی، جریان نزاع است چرا که گفته : " فی الغنم السائمه زکاه" دلالت بر عدم زکات در شتر معلوف دارد.

چهار. وجه این نگاه، آن است که از وصف استفاده علیت منحصره شود.

پنج. بر اساس این وجه، نزاع نسبت به وصف مساوی و اعم نیز تعمیم خواهد یافت.

ب. محقق اصفهانی ره:

یک. وجه کلام شافعی، استفاده علیت مستقله و منحصره از وصف است.

دو. در وصف مساوی ، به جهت تلازم وصف و موصوف، نزاع جاری نیست زیرا:

الف. با انتفای وصف ، موصوف باقی نیست تا آنکه مجالی برای انتفای سنخ حکم از آن باشد.

ب. در غیر موصوف ، وصف تحقق ندارد تا آنکه علیت وصف، ثبوت حکم را ایجاب کند.

سه. در وصف اخص، از آنجا که با انتفای وصف موصوف باقی است مجالی برای مفهوم و انتفای سنخ حکم از آن موصوف خواهد بود.

چهار. در وصف اعم، از آنجا که وصف ثبوت دارد مجالی برای ثبوت حکم به ثبوت علتِ آن، خواهد بود.

ج.‌ یک نکته: مراد از غلبه در قید وارد مورد غالب، غلبه خارجی است و مراد از غلبه در انصراف مطلق به غالب، غلبه در استعمال است.