درس نهایة الدرایة استاد محمد غیاثی

موضوع: مباحث الفاظ/مفاهیم55 /مفهوم غایت1

○ نهایه‌الدرایه ج۲ص۴۳۹تعلیقه۲۷۹

- مفهوم غایت (۱)

۱. ثابت در مقام ایجاب، طبیعت وجوب (وجوب بما هو وجوب) است نه شخص وجوب.

۲. انتفای طبیعت در ضمن فردی، اقتضای انتفای طبیعت به طور مطلق را ندارد.

۳. اثبات طبیعت وجوب برای موضوعی، اقتضاء ندارد که با انتفای آن موضوع، طبیعت وجوب نیز منتفی گردد چرا که امکان اثباتِ آن طبیعت برای موضوعی دیگر وجود دارد.

۴. برای استفاده مفهوم، صرف ثبوت طبیعت وجوب کافی نیست بلکه باید خصوصیت دیگری همچون علیت منحصره به آن ضمیمه شود.

۵. تقریب دلالت غایت بر مفهوم:

یک. غایت، حدّ وجوب بما هو وجوب است.

دو.‌ مقتضای حدّ شیء، انتفای آن شیء در ظرف حصول حدّ است.

سه. اگر در این ظرف، طبیعت وجوب منتفی نگردد، لازم خواهد آمد که غایت، حدّ طبیعت وجوب نبوده باشد بلکه حدّ شخص وجوب باشد.

۶. از این تقریب، استفاده میشود که مفهوم غایت در صورتی در عرض مفهوم وصف است که غایت برای حکم و قید حکم باشد. اما اگر قید موضوع حکم باشد در عرض مفهوم وصف نخواهد بود.