درس نهایة الدرایة استاد محمد غیاثی

موضوع: مباحث الفاظ/مفاهیم57 /مفهوم حصر1

○ نهایه الدرایه ج۲ص۴۴۰تعلیقه۲۸۱

- مفهوم حصر (۱)

۱. آخوند ره:

یک. استثاء دلالت بر اختصاص حکم به مستثنی‌منه می‌کند.

دو. قیل : استثناء چنین دلالتی ندارد به دلیل: "لا صلاه الا بطهور".

سه. فیه: مراد آن است که نماز با اجزاء و شرایط معتبرش نماز نیست مگر انکه با طهارت باشد.

چهار. حاشیه آخوند ره بر کفایه: بلکه مراد از این ترکیب، نفی امکان نماز بودن است. مقتضای استثناء از این نفی، امکان نماز بودن با طهارت است نه ثبوتِ فعلیِ آن.

۲. محقق اصفهانی ره :

یک. ظاهر مثل این ترکیب، اثبات نماز بودن هیئت واقعیِ مقرون به طهارت است نه اثبات نماز بودنِ طهارت و نه اثبات نماز بودنِ هر چه که مقرون با طهارت باشد.

دو. ظاهرِ " لا علم الا بالعمل" آن است که علم حقیقی علمی است که مقرون با عمل باشد نه آنکه عمل علم است و نه آنکه هر چه که مقرون با عمل بود علم است.

سه. ادعای نفی امکان در مستثنی‌منه تام نیست زیرا ملحوظ در مستثنی:

الف. اگر هیئت واقعیِ مقرون به طهارت باشد، پس او نماز فعلی است. پس در مستثنی‌منه باید نفی فعلیت شده باشد نه نفی امکان.

ب. اگر خود طهارت و یا هر آنچه که مقرون به طهارت است باشد، پس او فاقد امکان نماز بودن است. پس مجالی برای نفی امکان در مستثنی‌منه نیست.