درس نهایة الدرایة استاد محمد غیاثی

موضوع: مباحث الفاظ/مفاهیم59 /مفهوم حصر3

○ نهایه‌الدرایه ج۲ص۴۴۱ تعلیقه۲۸۲س۸

- مفهوم حصر (۳)

۱. ربما یقال :

یک.‌ "اله" به معنای خالق است.

دو. در کلمه توحید، عقد مستثنی اثبات خالقیت برای خداوند می‌کند. عقد مستثنی‌منه نفیِ خالقیت فعلی از غیر او می‌کند.

سه. نفی خالقیت فعلی از غیر خداوند ملازم با نفی امکان خالقیت از غیر اوست زیرا مخلوق امکان ندارد که خالق باشد.

۲. محقق اصفهانی ره : ما یقال غیر وجیه:

یک. در کلام قائل، اثبات ملازمه میان نفی فعلیت و نفی امکان از جهت تضایف میان خالقیت غیر خداوند و مخلوقیتِ آن غیر شده است.

دو. تمامیت این تضایف مبتنی بر اثبات مخلوقیت برای غیر خداوند شود.

سه. در عقد سلبیِ کلمه توحید، نفی خالقیت از غیر خداوند شده است و در عقد ایجابی، اثبات خالقیت برای خداوند شده است. پس اثبات مخلوقیت برای غیر خداوند نشده است.

چهار. خالقیت ، صفت فعل و حادث ( ما کانت فتکون ) است.

پنج. پس اگر خبر مقدر، " موجود" باشد، نفی خالقیتِ غیر خداوند ملازم با نفی امکان خالقیت نیست.

شش. بلکه همان‌طور که این صفت در خداوند حادث است در غیر او نیز می‌تواند حادث باشد.