درس نهایة الدرایة استاد محمد غیاثی

موضوع: مباحث الفاظ/عام و خاص5 /بررسی تبعیت دلالت ادات عموم از اطلاق مدخول3

○ نهایه‌الدرایه

ج۲ص۴۴۸س۸تعلیقه۲۸۸

- عام و خاص ۵/ بررسی تبعیت دلالت ادات عموم از اطلاق مدخول۳

- نحوه دلالت نکره در سیاق نفی و نهی بر عموم

۱. قضیه سالبه همچون قضیه موجبه منافات با اهمال ندارد بر خلاف توسعه که منافات با اهمال دارد.

۲. با فرض اهمال، قضیه (چه سالبه و چه موجبه) در قوّه جزئیه است.

۳. پس استفاده اطلاق از مدخول، در گرو توفّر مقدمات حکمت است.

۴. در احراز اطلاقِ طبیعت فرقی میان موجبه و سالبه نیست. (پس چنین نیست که استفاده اطلاق اختصاص به نکره در سیاق نفی و نهی داشته باشد).

۵. توهم :

میان قضیه موجبه و سالبه فرق است چرا که طبیعت با ثبوت یک فرد تحقق می‌یابد و با انتفای تمامیِ افراد انتفاء می‌یابد.

۶. پاسخ :

یک. در این توهّم، ثبوت و نفی متقابل نیستند.

دو. در طرف ثبوت، طبیعت به طور مهمل ملحوظ است و حال آنکه در طرف نفی، به طور مرسل ملحوظ است.

سه. نقیضِ هر وجودی عدمی که بدیلِ آن است ، خواهد بود.

چهار. در صورتی عدم ؛ بدیلِ وجود است که آن دو نسبت به شیء واحدی لحاظ شوند.