درس نهایة الدرایة استاد محمد غیاثی

موضوع: مباحث الفاظ/عام و خاص17 /اجمال مخصص5

○ نهایه‌الدرایه ج۲ص۴۵۸تعلیقه۲۹۴

- عام و خاص۱۷/اجمال مخصص۵

۱. آخوند ره: با ورود مخصص منفصل، عام معنون به عنوانی خاص نمی‌گردد.

۲. محقق اصفهانی ره: زیرا انقلاب واقع، محال است. هر آنچه که موضوعِ حکم عام - بر اساس ظهور منعقد شده - باشد، محال است که با ورود کاشف اقوی، منقلب شود بلکه در مقدار مزاحَم؛ از حجیت ساقط می‌شود.

۳. اشکال: مخصص، کاشف از آن است که موضوع حقیقیِ حکم، ماعدای خاص است.

۴. پاسخ:

یک. موضوع حقیقیِ حکم، موضوعِ حکم حقیقی است.

دو. حکم حقیقی عبارت از بعث حقیقی است.

سه. بعث حقیقی، امری انتزاعی است (انتزاع و اعتبار عقلائی).

چهار. امر انتزاعی، به واسطه وجود منشا انتزاع، موجود است به نحو واسطه در عروض.

پنج. منشا انتزاعِ بعث حقیقی، بعث انشائی است.

شش.‌ پس اگر موضوع بعث انشائی، عنوانی عام باشد، موضوع بعث حقیقی نیز عنوانی عام خواهد بود نه عنوانی خاص.

هفت. بعث حقیقی (جعل داعی)، فعلیتِ داعی بر انشاء است. به عبارتی دیگر، بعث حقیقی، مصداق جعل داعی است).

هشت. جعل داعی به غیر آنچه که مورد تعلق بعث انشائی است، محال است.

۵. افزون بر برهان، وجدان نیز شاهد بر آن است که در مثلِ "لاتکرم زیداً العالم" ، عام معنون به " ما عدا زیداً " نمی‌گردد.