درس نهایة الدرایة استاد محمد غیاثی

موضوع: مباحث الفاظ/عام و خاص18 /اجمال مخصص6

○ نهایه‌الدرایه ج۲ص۴۵۸س۱۷

- عام و خاص۱۸/اجمال مخصص۶

- وجوهی چهارگانه در لزوم تعنون عام به عنوانی وجودی و یا عدمی بعد از ورود مخصص منفصل و پاسخ از آنها

۱. وجه اول:

یک. حکم عام و حکم خاص، تباین دارند.

دو. تباین دو حکم، اقتضای تباین دو موضوع خواهد داشت.

سه. تباین دو موضوع، در گرو تباینِ آن دو از جهتِ دو عنوان متقابل خواهد بود.

۲. پاسخ وجه اول: تباین ذاتیِ دو موضوع کافی در تباین دو حکم است بدون نیاز به تباین عنوانیِ آن دو.

۳. وجه دوم: قسمِ شیء مغایر با آن در حکم نخواهد بود.

۴. پاسخ وجه دوم: اگر حکم مقسم در فرض وجود خصوصیتِ قسم، فعلی نباشد محذوری وجود ندارد. توضیح:

یک. اشتمال ذات مطلق بر مصلحت ممکن است.

دو. اشتمالِ این ذات - بما هی متقیده بقید - بر مفسده ممکن است.

سه. در فرض وجود قید، مفسده غالب بوده و حرمت فعلی است.

چهار. در غیر این فرض، مقتضی - بالکسر - برای امر وجود داشته و مانع از آن وجود ندارد . پس وجوب؛ فعلی خواهد بود.

۵. وجه سوم: تناقض و یا تضاد میان عام و خاص در گرو تعنون عام به عنوانی وجودی و یا عدمی است.

۶. پاسخ وجه سوم: تباین ذاتی، کافی در رفع مناقضه و تضاد است.

۷. وجه چهارم: اگر عام معنون به عنوانی خاص نباشد، منع از تمسک به عام در شبهه مصداقیه مخصص، وجهی ندارد.

۸. پاسخ وجه چهارم: مانع از تمسک به عام در شبهه مصداقیه مخصص، تردد میان داخل و خارج است نه تعنون عام به عنوانی خاص.