درس نهایة الدرایة استاد محمد غیاثی

موضوع: /احکام قطع15 /بررسی تأکد دو وجوب نسبت به فعل واحد

○ نهایه الدرایه ج۳ص۲۱س۵

- احکام قطع۱۵

۱. اشکال: از انجا که در اجتماعِ دو بعث در مبعوث‌الیهِ واحد، بعث دوم موجب تاکّد است، پس نه محذور اجتماع دو مثل لازم خواهد آمد و نه محذور لزوم لغو بودن بعث دوم.

۲. پاسخ:

اولاً. غرض از تاکد:

الف - اگر انشاء به داعی تاکید باشد، چنین انشائی، خلف فرض است چرا که مفروض آن است که انشاء دوم - همانند انشاء اول - به داعی جعل داعی به طور مستقل است نه انشاء به داعی تاکید.

ب - اگر خروج بعث اول از حد ضعف به حد شدّت است، این کلام تام نخواهد بود زیرا:

یک.خروج مزبور در مثل اراده - که قابل اشتداد است - معقول است ولی در بعث اعتباری حرکت و اشتداد جاری نیست زیرا اشتداد به مقولات اختصاص دارد و در اعتباریات مجال ندارد.

دو. خروج اراده از ضعف به شدّت، به واسطه وجود ملاک دیگری در مراد است نه به واسطه حدوث اراده‌ای دیگر چرا که حدوث اراده دوم نسبت به همان مراد در اراده اول، معقول نیست تا آنکه موثر در اشتداد باشد.

ثانیاً. حدوث بعث دیگری در موضوع، معقول نیست تا آنکه حدوثش موجب تاکّد گردد.

۳. آنچه که پیرامون معقول بودن حکم دوم - در مقام جعل طریقیت - گذشت، با فرض آن بود که حکم مجعول دوم، عبارت از " انشاء به داعی جعل داعی " باشد. اما اگر عبارت از " انشاء به داعی تنجیز واقع به سبب قطع" باشد، هیچ یک از محاذیر متقدم لازم نخواهد آمد.