موضوع: الفاظ /مقدمه حرام/ اقوال ادله

امام علی : الْوِلَايَاتُ، مَضَامِيرُ الرِّجَال.

مقامات حکومتی میدان آزمون و مسابقه مردان هست.

مضامیر ج مضمار به معنای میدان هست. اگر میخواهید ببینید اشخاص ظرفیتشان چگونه است ببینید بعد از حکومت عوض می شوند یا نمی شوند آیا رعایت حلال و حرام را می کنند یا نه. اگر عوض نشدند معلوم می شود که ظرفیتشان بالاست ولی اگر جواب سلام را هم به زحمت می دهند معلوم می شود که ظرفیتشان کم است. (بحار71، ص) امام صادق فرمودند: إِذَا كَانَ لَكَ صَدِيقٌ فَوُلِّيَ وِلاَيَةً فَأَصَبْتَهُ عَلَى اَلْعُشْرِ مِمَّا كَانَ لَكَ عَلَيْهِ قَبْلَ وِلاَيَتِهِ فَلَيْسَ بِصَدِيقِ سَوْءٍ، اگر دوستتان منصبی را برعهده گرفت، اگر یک دهمی که احترامی که در گذشته به تو می کرد الان داشته باشد دوست بدی نیست.

اما مقدمة الحرام:

آیا مقدمه حرام حرام است، و یا مقدمه مکروه، مکروه هست یا مکروه نیست؟

مثال مقدمه مکروه: مشی للطلاق، طلاق ابغض الحلال است و مشی برای این ابغض الحلال می شود مکروه.

مثال مقدمه حرام: مشی للزنا مقدمه الحرام است.

آخوند می گویند: آن مقدمه ای که مولد حرام باشد (جزء اخیر علت باشد) حرام است اما مقدمه ای که مولد حرام نباشد اگر طرف انجامش بدهد هنوز اختیارش محفوظ است (می تواند گناه نکند) حرام نیست، مشی للزنا مولد حرام نیست، چه بسا به خانه زانیه هم برود اما خودش را حفظ کند.

)پس مقدمه حرامی که مولد گناه نباشد، این مقدمه حرام نیست. حرام نیست یعنی نه اینکه برود (اخلاق می گوید نرو) . حرام نیست ولی هر حلالی هم انجام دادنی نیست. چه بسا حلال هایی هست که نباید مرتکب شد)

تتمة : لا شبهة في أن مقدّمة المستحب (مشی لزیارة الامام الحسین علیه السلام) كمقدمة الواجب ، فتكون مستحبة ـ لو قيل بالملازمة ـ (اگر ملازمه دیدیم بین ذی المقدمه و المقدمه کما اینکه مقدمة الواجب واجب می شود، مقدمة المستحب هم مستحب می شود)

وأما مقدّمة الحرام (مشی للزنا) والمكروه (مشی للطلاق) فلا تكاد تتصف بالحرمة أو الكراهة ، إذ منها (بعضی از مقدمات حرام یا مکروه هست ، با اینکه مقدمه صورت می گیرد اما می تواند آن کسی که مقدمه را انجام داده می تواند حرام یا مکروه را اختیاراً ترک کند) ما يتمكن معه (مقدمه) من ترك الحرام أو المكروه اختياراً ، كما كان متمكناً قَبلَه (آنچنان که مکلف قبل از اتیان به این مقدمه می توانست این ذی المقدمه حرام را انجام ندهد با این مقدمه حرام هم انجام نمی دهد، پس نمی توانیم بگوییم این مقدمه حرام حرام است) ، فلا دخل له أصلاً في حصول ما هو المطلوبُ من ترك الحرام أو المكروه ، فلم يترشح من طلبه (طلب ترک حرام یا ترک مکروه) طلبُ ترك مقدمتهما (طلب ترک دو مقدمه اش، یعنی اگر کسی این مقدمات حرام و مکروه را رفت و گناه نکرد، معاقب نیست )

نعم (آنجا که مقدمه ذی المقدمه حرام را تولید کند) ما لا يتمكن معه من الترك المطلوب ، لا محالة يكون مطلوب الترك ، ويترشح من طلب تركهما طلب ترك خصوص هذه المقدمة (یعنی اینکه گاه حرام یک مقدمه تولیدی دارد و گاه حرامی چند مقدمه دارد. مثلا در زنا مشی یک مقدمه است . خلوتی خانه یک مقدمه هست … در این مقدمات آن مقدمه کلیدی، آن مقدمه ای که در پی آن حرام می آید آن مقدمه (جزء اخیر علت) حرام است، مشی حرام نیست، خلوت کردن خانه حرام نیست و … . و فقط جزء اخیر علت حرام است یا اگر یک علت دارد (علت بسیط دارد) این علت هم حرام می شود) ، فلو لم يكن للحرام مقدّمة لا يبقى معها اختيار تركه لما اتصف بالحرمة مقدّمة من مقدماته.(اگر حرام مقدمه ای نداشته باشد، آن مقدمه ای که اختیار ترک برای او باقی نماند اصلا متصف به حرمت نمی شود)

لا يقال : كيف؟(ای کیف یمکن وجود فعلی در خارج بدون مقدمه و علت در حالی که ان الشی ما لم یجب لم یوجد، تا تمام منافذ عدم بسته نشود وجود تحقق پیدا نمی کند) ولا يكاد يكون فعل إلّا عن مقدّمة لا محالة معها (مقدمه) يوجد ، ضرورة أن الشيء ما لم يجب لم يوجد.

فإنّه يقال : نعم لا محالة يكون من جملتها ما يجب معه صدور الحرام (از جمله این مقدمات عبارت است از آنی که با آن حرام صادر می شود) ، لكنه لا يلزم أن يكون ذلك من المقدّمات الاختيارية (همه جا مقدمات اختیاریه نیست، چه بسا مقدمات غیر اختیاریه (اراده) است) (این حرف جبر آلود آخوند است که اراده امر غیر اختیاری است، در پاسخ ایشان می گوییم اراده امر اختیاری است ، همین که صَدَر عن فاعل مختارٍ ولو دو طرفش دستش نباشد)، بل من المقدّمات الغير الاختيارية ، كمبادىء الاختيار التي لا تكون بالاختيار(گفته شد اراده را آخوند غیر اختیاری می داند و می گوید اگر اختیاری دانستید این اراده اختیار دیگری می خواهد ، آن اراده دیگر یا اختیاری است یا غیر اختیاری پس تسلسل بوجود می آید . در پاسخ می گوییم نه، اراده اراده دیگری نمی خواهد)، وإلاّ لتسلسل ، فلا تغفل ، وتأمل.

پس یک نظریه در باب مقدمه حرام این است که اگر مقدمه ای علت تولیدی حرام بود، این مقدمه حرام هست چون ملازمه هست. اما اگر علت اعدادی شد(زمینه ها را فراهم کرد) دلیلی بر حرمتش نیست.

سه نظریه دیگر در اینجا هست به ضمیمه سد ذرایع که جلسه بعد مطرح می شود.