موضوع: خارج قواعد فقهیه/ قاعده حرمت اهانت به مقداسات دینی/

قاعده حرمت اهانت به مقداسات دینی

مرحوم بجنوردی قاعده ای را بیان می کند که در کتاب های دیگر به عنوان قاعده مطرح نشده است.

قاعدة حرمة اهانة حرمات الله و الاستخفاف بها، حرمت اهانت به چیزهایی که نزد خداوند محترم است و هتک آن جایز نیست و حرمت استخفاف به آنها و تحقیر آنها.

واژه حرمت یکی از عناوین احکام خمسه معنای آن روشن است. معنای اهانت نیز روشن است توهین کردن و جایگاه چیزی را پایین آوردن و مورد تحقیر قرار دادن است. اهانت گاه همراه با قصد است و گاه همراه با قصد نیست. اگر همراه با قصد باشد مانند تعظیم است یعنی وقتی شخصی وارد بر مجلسی می شود به قصد تعظیم و احترام به او در برابر او قیام می کنند اما قصد تعظیم او را نداشته باشد همزمان با ورود او از مجلس خارج می شود این نحو تعظیم نمی گویند. حال اگر شخصی وارد مجلس شد همه به احترام او قیام کردند ولی یکی با اینکه می تواند قیام کند ولی به قصد توهین قیام نکند اهانت است اما اگر توان قیام را نداشته باشد نشستن او اهانت نخواهد بود. سجده کردن خود به خود و رکوع در برابر کسی ذاتا تعظیم است؛ آب دهان انداختن به صورت شخصی ذاتا توهین است مگر اینکه با قرینه خارجی معلوم شود توهین نباشد مانند اینکه از پنجره ماشین بخواهد آب دهان خود را بیرون بیندازد این اهانت نیست.

حرمات الله عبارت از چیزهایی که توهین به آنها جایز نیست؛ کعبه معظمه محترم است توهین به آن حرام است. رکن در توهین قصد است. علی اکبر یزدی یکی از زوار در زمان مرحوم سید ابوالحسن اصفهانی در مسجد الحرام حال او بد شد و استفراغ کرد اخوند های واهبی او را متهم کردند او قصد اهانت داشته است همه همراهان تاکید داشتند که قصد اهانت نداشته بلکه حال او بد شده است بخاطر این اتهام گردن او را زدند. مرجع تقلید شیعه سید ابو الحسن اصفهانی حج را تحریم کرد باعث شد شاه سعودی عذر خواهی کرد. مسجد الحرام و مسجد النبی نیز از حرمات است. قرآن، پیامبر و امامان معصوم و ضریح های مقدس، قبور شهداء، قبور صالحان و علما و فقهاء، فقهاء زنده، کتاب های روایت که از طریق اهل بیت یا از دیگر اصحاب مومن نقل شده است مانند کنز العمال که کتاب حدیثی اهل سنت است. مرحوم بجنوردی می گوید: کتاب هایی حدیثی که امثال ابوهریره نقل کرده محترم است البته احادیث پیامبر محترم هستند. تربت حسینی نیز محترم است

و المراد هاهنا في هذه القاعدة مطلق ما هو محترم في الدين و له شأن عند الله على اختلاف مراتبها، كالكعبة المعظّمة، و مسجد الحرام و سائر المساجد، و القرآن، و النبي صلّى اللّه عليه و آله و الأئمّة المعصومين، و الضرائح المقدّسة، و قبور الشهداء و الصالحين و العلماء و الفقهاء العاملين أحياء و أمواتا، و كتب الأحاديث النبويّة المرويّة من طرق أهل البيت أو من طرق غيرهم من الصحابة الأخيار، إلى غير ذلك من ذوي الشؤون في الدين و شريعة سيّد المرسلين. و من هذا القبيل التربة الحسينيّة و كتب الأدعية و المنابر في المساجد الموضوعة للوعظ أو للخطبة لصلاة الجمعة.[1]

بنابراین چیزها و جاهایی که انتساب به خداوند دارد اهانت شود.

مواردی که مرحوم بجنوردی ذکر نکرده است مانند امام زاده ها، در استان فارس دوهزار امام زاده است و شهرهای دیگر، عکس هایی که منتسب به امامان معصوم و ابوالفضل علیهم السلام، امام راحل توهین به عکس ها را جایز

نمی داند. چون این عکس ها منسوب به این بزرگان است.

امام زاده ها بر چند قسم اند؛ برخی یقین به انتساب آنها است مانند حضرت معصومه بدون تردید فرزند امام کاظم علیه السلام، توهین به این امام زاده حرام است؛ شاه چراغف احمد بن موسی و سید علا الدین حسین مانند حضرت معصومه یقین به انتساب آن داریم- قطعا امام زاده هستند- که توسط منسوبین حاکم به شهادت رسیدند. علی بن حمزه فرزند امام زاده حمزه که در شهر ری مدفون است نیز قطعی الانتساب است. برخی امام زاده قطع به عدم انتساب آنها دارد بلکه از دراویش هستند که برای آنها بارگاه ساخته شد در این مورد باید مورد را آگاه کرد که این محل امام زاده نیست ولی اهانت جایز نیست چون مکانی است که ذکر خداوند در آن مکان می شود. برخی از امام زاده هایی که شجره نامه ندارند مردم نسلا بعد نسل آنها را احترام می گذارند این قسم اهانت جایز نیست و تخریب این مکان ها جایز نیست خصوصا امام زاده هایی که کرامت دارند مانند امام زاده داود شهر تهران؛ بنابراین این قاعده، کاربردی است باید حرمت امام زاده ها رعایت شود تا چه رسد به حرمت امامان و حرمت حضرت ابوالفضل العباس علیهم السلام واجب است و توهین به آنها حرام است.