درباره­ی فاصله­ی بين دو عمره پنج قول وجود دارد که چهار قول آن مشهور است و قول پنجمی را هم می­توان از برخی متون برداشت کرد.

هر سال يک بار

هر ماه قمری يک بار

هر ده روز

لا حدّ له يعنی در يک روز هم می­توان چند بار انجام داد

در هر روز يک بار. اين قول از برخی کلمات جواهر و غير آن برداشت می­شود.

به چند نمونه از اقوال اشاره می­کنيم. سيد مرتضی در الناصريات، ص 307 و 308 هم اقوال خاصه و هم اقوال عامه را نقل کرده است:

«لا تصح العمرة في الشهر إلا مرة واحدة» الذي يذهب إليه أصحابنا أن العمرة جائزة في سائر أيام السنة، و قد روي: أنه لا يكون بين العمرتين أقل من عشرة أيام، و روي: أنها لا تجوز إلا في كل شهر مرة واحدة. و قال الشافعي: تجوز العمرة في السنة مرتين و أكثر. و حكي عن مالك أنه قال: لا تجوز إلا دفعة، و هو قول سعيد بن جبير، و النخعي، و ابن سيرين. دليلنا على جواز فعلها على ما ذكرناه قوله صلى الله عليه و آله و سلم: «العمرة إلى العمرة كفارة لما بينهما». و لم يفصل عليه السلام بين أن يكون ذلك سنة أو سنتين، أو شهرا أو شهرين.

سائر در اينجا يعنی  يعنی جميع. قول شافعی را قول ششم می­توان تلقی کرد. حديث نبوی حتی اگر صحيح السند باشد، آيا واقعا در مقام بيان است يا می­خواهد کفاره بودن عمره برای گناهان را بيان کند؟

علامه در تذکره، ج 8، ص 436 و 437  ( مسأله­ی 742 ) هم سخنی دارد که ما آن را به صورتی که خودمان خلاصه کرده­ايم، نقل می­کنيم:

اختلف علمائنا فی اقل بين العمرتين فقال بعضهم لا قدر بينها کالصلاه، ثم استدل بالروايه السابقه، ثم قال و قال بعضهم يستحب فی کل شهر عمره واحده و به قال علی عليه  السلام، و ابن عمر،  و ابن عباس، و انس و الشافعی و جماعه اخری لما رواه العامه عن علی عليه السلام قال فی کل شهر عمره و من طريق الخاصه قول الصادق عليه السلام فی الصحيح کان علی يقول لکل شهر عمره. إذا عرفت هذا فيستحب ان يعتمر فی کل عشره ايام عمره مع التمکن و به قال عطاء و احمد ثم استدل ببعض الروايات،

شهيد ثانی هم در مسالک، ج 2، ص 499 تصريح می کند که روايات صحيحه در هر ماه يک عمره است:

قد اختلف الأخبار و أقوال الأصحاب في أقلّ ما يجب أن يكون بين العمرتين، فقيل لا يكون في السنة إلّا عمرة واحدة، و قيل في الشهر ذلك، و به أصحّ الروايات و قيل: أقلّه عشرة أيّام. و لم يجعل المرتضى بين العمرتين حدّا، و اختاره المصنف و جماعة و هو أقوى.

يعنی محقق صاحب شرائع هم قول سيد مرتضی را که فاصله­ی بين عمرتين حدی ندارد پذيرفته است. شهيد اول هم در لمعه لاحد له می­گويد و دليل آن را جمع بين اخبار عنوان می کند.

از کسانی که به عشره ايام اشاره کرده اند ابن جنيد و شيخ در الخلاف است.

عبارت جواهر که قول پنجم از آن در می­آيد، در  ج 20، ص 466 آمده است:

بل لا يبعد جوازه في كل يوم و إن كان قد توهم بعض العبارات أن أقل الفصل يوم على معنى أن لكل يوم عمرة، لكن مقتضى ما ذكرنا عدم الفرق بين اليوم و غيره

پس خود جواهر هم قائل به لا حد له است. و ظاهر عبارت عروه هم در مسأله­ی 3 هر روز يک عمره است:

فيجوز إتيانها كل يوم

محشين عروه هم جمعی کلام عروه را پذيرفته­اند و جمعی نپذيرفته­اند. امام در تحرير و در حاشيه­ی عروه هر ماه يک عمره را پذيرفته­اند و مرحوم خوئی هم همينطور.

اين اختلاف در باره­ی فصل بين عمرتين از اختلاف در روايات برداشت می شود. اکنون پيش از بررسی روايات بايد يک تأسيس اصل انجام دهيم، اصل در عبادات عدم مشروعيت است و بنا بر اين نمی­توانيم به اطلاقات عمل کنيم و بگوييم هيچ حدی بين عمرتين وجود ندارد.

روايات مربوط به يک عمره در هر ماه

بيشترين روايات در باره­ی ماهی يک بار است. حدود هفت روايت که اکثر آن هم صحيح است در اين زمينه وجود دارد و شايد تنها در باره­ی يکی از آنها شک باشد.

حديث 1 باب 6 از ابواب عمره:

19273 مُحَمَّدُ بْنُ يَعْقُوبَ عَنْ أَبِي عَلِيٍّ الْأَشْعَرِيِّ عَنْ مُحَمَّدِ بْنِ عَبْدِ الْجَبَّارِ وَ عَنْ مُحَمَّدِ بْنِ إِسْمَاعِيلَ عَنِ الْفَضْلِ بْنِ شَاذَانَ عَنْ صَفْوَانَ بْنِ يَحْيَى عَنْ عَبْدِ الرَّحْمَنِ بْنِ الْحَجَّاجِ عَنْ أَبِي عَبْدِ اللَّهِ ع قَالَ فِي كِتَابِ عَلِيٍّ ع فِي كُلِّ شَهْرٍ عُمْرَةٌ

همه رجال اين روايت شناخته شده­اند و روايت از اين نظر مشکلی ندارد. ولی آيا عبارت مفهوم دارد؟ از مفاهيم معتبره، مفهوم عدد است. و ما آن را حجت می­دانيم.

حديث 2 باب 6 از ابواب عمره:

19274 وَ عَنْ مُحَمَّدِ بْنِ يَحْيَى عَنْ أَحْمَدَ بْنِ مُحَمَّدٍ عَنِ ابْنِ‌ فَضَّالٍ عَنْ يُونُسَ بْنِ يَعْقُوبَ قَالَ سَمِعْتُ أَبَا عَبْدِ اللَّهِ ع يَقُولُ إِنَّ عَلِيّاً ع كَانَ يَقُولُ فِي كُلِّ شَهْرٍ عُمْرَة

در باره­ی يونس بن يعقوب، کسانی حرفهائي زده­اند. برخی می گويند فطحی مذهب بوده و برخی می گويند از اين مذهب برگشت، فطحی هم که باشد، ثقه است. وقتی از دنيا رفت، امام رضا عليه السلام متولی کارهای او شد. بعلاوه وکيل امام کاظم عليه السلام هم بوده و بقيه رجال هم ثقه­اند.

حديث 4 باب 6 از ابواب عمره:

19276 وَ بِإِسْنَادِهِ عَنْ مُوسَى بْنِ الْقَاسِمِ عَنْ صَفْوَانَ عَنْ مُعَاوِيَةَ بْنِ عَمَّارٍ عَنْ أَبِي عَبْدِ اللَّهِ ع قَالَ كَانَ عَلِيٌّ ع يَقُولُ لِكُلِّ شَهْرٍ عُمْرَة

اين هم از نظر سلسله سند معتبر است. در باره­ی معاويه بن عمار هم همان بحث مذهب مطرح است به هر حال سند معتبر است.

حديث 5 باب 6 از ابواب عمره:

19277 وَ عَنْهُ عَنْ يُونُسَ بْنِ يَعْقُوبَ قَالَ سَمِعْتُ أَبَا عَبْدِ اللَّهِ ع‌ يَقُولُ كَانَ عَلِيٌّ ع يَقُولُ لِكُلِّ شَهْرٍ عُمْرَة

اين همان حديث است و معلوم نيست چرا صاحب وسائل آن را روايت مستقل قرار داده است. راوی و مروی عنه و متن حديث يکی است.

حديث 9 باب 6 از ابواب عمره:

19280 مُحَمَّدُ بْنُ عَلِيِّ بْنِ الْحُسَيْنِ بِإِسْنَادِهِ عَنْ إِسْحَاقَ بْنِ عَمَّارٍ قَالَ قَالَ أَبُو عَبْدِ اللَّهِ ع السَّنَةُ اثْنَا عَشَرَ شَهْراً يُعْتَمَرُ لِكُلِّ شَهْرٍ عُمْرَة

طريق صدوق به اسحاق صحيح و خود اسحاق هم ثقه است هر چند او هم فطحی است. اين حديث از اميرالمؤمنين نيست از خود امام صادق عليه السلام است. کلمه­ی عمره در اينجا نکره است و مراد اين است که در هر ماه يک عمره انجام شود.

حديث 11 باب 6 از ابواب عمره:

19282 عَلِيُّ بْنُ جَعْفَرٍ فِي كِتَابِهِ عَنْ أَخِيهِ قَالَ سَأَلْتُهُ عَنِ الْعُمْرَةِ مَتَى هِيَ قَالَ يَعْتَمِرُ فِيمَا أَحَبَّ مِنَ الشُّهُور

اين روايت هم دلالت بر هر ماه يک عمره دارد.

حديث 12

19283 عَبْدُ اللَّهِ بْنُ جَعْفَرٍ الْحِمْيَرِيُّ فِي قُرْبِ الْإِسْنَادِ عَنْ أَحْمَدَ بْنِ مُحَمَّدِ بْنِ عِيسَى عَنْ أَحْمَدَ بْنِ مُحَمَّدِ بْنِ أَبِي نَصْرٍ عَنِ الرِّضَا ع أَنَّهُ قَالَ لِكُلِّ شَهْرٍ عُمْرَة

روايات قرب الاسناد محل بحث است و اين همان روايتی است که گفتيم شايد در صحت آن بحث باشد.